Καθώς η παγκόσμια ζήτηση για σιτάρι μειώνεται, η Βόρεια Αφρική διατηρεί σταθερά τις εισαγωγές της – και γίνεται πεδίο ανταγωνισμού για τις μεγάλες εξαγωγικές δυνάμεις, όπως αναφέρεται σε έκθεση του υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA).
Παρά τη γενικευμένη πτώση στις παγκόσμιες εισαγωγές σιταριού κατά τη σεζόν 2024/25, η περιοχή της Βόρειας Αφρικής —που περιλαμβάνει την Αίγυπτο, τη Λιβύη, την Τυνησία, την Αλγερία και το Μαρόκο— καταγράφει μικρή αλλά αξιοσημείωτη αύξηση κατά 1% στις εισαγωγές της. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με χώρες όπως η Κίνα, η Τουρκία και το Πακιστάν, που μείωσαν δραστικά τις αγορές τους από τη διεθνή αγορά.
Με περίπου 15% του παγκόσμιου όγκου εισαγωγών σιταριού, η Βόρεια Αφρική εξελίσσεται πλέον σε στρατηγικό πεδίο μάχης για τους βασικούς εξαγωγείς, με την Ρωσία και την Ουκρανία να ενισχύουν τη θέση τους εις βάρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ρωσία: Πρωταγωνίστρια στις εξαγωγές σιταριού προς τη Βόρεια Αφρική
Παρότι οι συνολικές εξαγωγές σιταριού της Ρωσίας υποχώρησαν το 2024/25 λόγω μειωμένης παραγωγής, οι αποστολές προς τις γειτονικές αγορές της Βόρειας Αφρικής αυξήθηκαν. Η Ρωσία αξιοποίησε την ευκαιρία που δημιούργησε η μειωμένη διαθεσιμότητα σιταριού από την Ε.Ε., και κατέκτησε σχεδόν το 50% του μεριδίου αγοράς στην περιοχή.
Στην Αίγυπτο, η Ρωσία καλύπτει πλέον περίπου 70% των εισαγωγών σιταριού.
Στη Λιβύη, αποτελεί σχεδόν τον μοναδικό προμηθευτή.
Οι εξαγωγές προς Τυνησία αυξήθηκαν κατά 50%, ενώ προς το Μαρόκο υπερδιπλασιάστηκαν, αντισταθμίζοντας την υποχώρηση της Γαλλίας.
Ουκρανία: Επανέρχεται δυναμικά με γεωγραφικά πλεονεκτήματα
Η Ουκρανία συνέχισε την ανάκαμψη των εξαγωγών της προς τη Βόρεια Αφρική, ύστερα από τη σοβαρή πτώση που υπέστη στην αρχή του πολέμου με τη Ρωσία. Χάρη στη στρατηγική εγγύτητα και τις ευνοϊκές ναυτιλιακές διαδρομές, επεκτάθηκε σημαντικά σε αγορές της περιοχής:
Στην Αλγερία, έγινε η τρίτη μεγαλύτερη αγορά της, με τις εξαγωγές να τριπλασιάζονται.
Στην Τυνησία, οι αποστολές αυξήθηκαν πάνω από 50%, ενώ οι εξαγωγές της Ε.Ε. μειώθηκαν δραματικά.
Ευρωπαϊκή Ένωση: Πτώση μεριδίου και εσωτερικά προβλήματα
Το μερίδιο αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις εισαγωγές σιταριού της Βόρειας Αφρικής υποχώρησε στο 25%, κυρίως λόγω της χαμηλής παραγωγής και της απουσίας της Γαλλίας από σημαντικές αγορές. Η Γαλλία, παραδοσιακά βασικός προμηθευτής, είδε την παραγωγή της να φτάνει σε ιστορικά χαμηλά, και αποκλείστηκε από διαγωνισμούς της Αλγερίας από τον Ιούλιο του 2024.
Παρά τις προσπάθειες χωρών όπως η Ρουμανία και η Βουλγαρία να καλύψουν το κενό στην αγορά της Αλγερίας, Ρωσία και Ουκρανία συνέχισαν να επεκτείνουν την παρουσία τους.
Προβλέψεις για το 2025/26: Η μάχη κορυφώνεται
Η νέα εμπορική σεζόν προμηνύεται άκρως ανταγωνιστική.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προβλέπεται να έχει σημαντική αύξηση παραγωγής, με τη Γαλλία να ανακάμπτει δυναμικά.
Η Ρωσία αναμένεται επίσης να ενισχύσει τις εξαγωγές της.
Η Ουκρανία, ωστόσο, αναμένεται να δει μια ελαφρά μείωση, λόγω των περιορισμών που έχει θέσει η Ε.Ε. στις εξαγωγές της προς την ενιαία αγορά.
Αυτό θα οδηγήσει την Ουκρανία σε αναζήτηση εναλλακτικών αγορών, αυξάνοντας περαιτέρω τον ανταγωνισμό στη Βόρεια Αφρική. Με τις εισαγωγές της περιοχής να αναμένονται ελαφρώς αυξημένες, το εμπόριο σιταριού το 2025/26 θα κριθεί στη λεπτομέρεια, με γεωπολιτικούς, γεωργικούς και εμπορικούς παράγοντες να παίζουν καταλυτικό ρόλο.