Κάθε ενδεχόμενο αποζημίωσης των βαμβακοπαραγωγών για τη μείωση των αποδόσεών τους στις περιοχές του Έβρου και της Ροδόπης το 2019 απέκλεισε ο ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Μάκης Βορίδης, απαντώντας χτες στη Βουλή σε ερώτηση του Βουλευτή Ροδόπης του Κινήματος Αλλαγής, Ιλχάν Αχμέτ, με θέμα: «Αποκατάσταση αδικιών για αποζημιώσεις από την Πολιτική Σχεδίαση Εκτάκτου Ανάγκης (ΠΣΕΑ) καπνοπαραγωγών – βαμβακοπαραγωγών – σιτοπαραγωγών στην Περιφερειακή Ενότητα Ροδόπης, που επλήγησαν από ασθένειες το 2018».
Ο λόγος είναι, σύμφωνα με τα λόγια του κ. Βορίδη ότι «η μείωση της παραγωγής στις βαμβακοκαλλιέργειες δεν ήταν αποτέλεσμα μίας δυσμενούς καιρικής συνθήκης αλλά συνδυασμός πολλών και δεν υπήρξε επιστημονική τεκμηρίωση από την οποία να αποδεικνύεται η άμεση αιτιώδης σχέση μεταξύ δυσμενούς κλιματικού φαινομένου και ζημίας. Άρα οι ζημίες στις βαμβακοκαλλιέργειες είναι μη επιλέξιμες».
Ολόκληρη η συζήτηση μεταξύ των κ.κ. Βορίδη και Αχμέτ, είχε ως εξής:
Νικήτας Κακλαμάνης: Θα συζητηθεί τώρα η πρώτη, με αριθμό 482/5-2-2020 επίκαιρη ερώτηση δεύτερου κύκλου του Βουλευτή Ροδόπης του Κινήματος Αλλαγής κ. Ιλχάν Αχμέτ προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με θέμα: «Αποκατάσταση αδικιών για αποζημιώσεις από την Πολιτική Σχεδίαση Εκτάκτου Ανάγκης (ΠΣΕΑ) καπνοπαραγωγών – βαμβακοπαραγωγών – σιτοπαραγωγών στην Περιφερειακή Ενότητα Ροδόπης, που επλήγησαν από ασθένειες το 2018».
Κύριε συνάδελφε, έχετε τον λόγο.
Ιλχάν Αχμέτ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Κύριε Υπουργέ, με αναγκάζετε κατ’ αρχήν να ξαναέρθω με μία νέα επίκαιρη ερώτηση, την οποία είχαμε συζητήσει με το ίδιο ακριβώς περιεχόμενο τον Οκτώβριο του 2019.
Θα ήθελα να σας θυμίσω ότι τον Οκτώβριο του 2019, όταν κάναμε τη συζήτηση σε αυτήν την Αίθουσα, σας είχα αναφέρει το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι καπνοπαραγωγοί ιδίως στον Νομό Ροδόπης και βέβαια και οι βαμβακοπαραγωγοί. Μάλιστα, σας είχα αναφέρει και μία έκθεση της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης του Νομού Ροδόπης, της προϊσταμένης δηλαδή, η οποία διαπίστωνε το εύρος της ζημιάς των καπνοκαλλιεργητών.
Έλεγε ότι η ζημιά αυτή ανέρχεται στο 80%. Καταρχήν μιλάμε για τις ζημιές του 2018, για να είμαστε σαφείς. Την είχε χαρακτηρίσει σε αυτό το δημόσιο έγγραφο ως σοβαρή επιδημία και είχε πει ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος αποζημίωσης αυτής, λόγω της ανάγκης.
Εσείς τότε -διαβάζω από τα Πρακτικά- είχατε πει ο ίδιος εδώ ότι υπάρχει η πολιτική βούληση να πληρώσετε ή να αποζημιώσετε από τις κρατικές ενισχύσεις ΚΟΕ τους καπνοπαραγωγούς, αρκεί -είπατε- να πληρούνται τα τέσσερα – πέντε στοιχεία του νόμου, διότι αυτές δεν αποζημιώνονται από τον ΕΛΓΑ και δεσμευτήκαμε ενώπιον του Σώματος και ενώπιον του θρακιώτικου λαού, της μειονότητας, της πλειονότητας, όλων, ότι τέλη Οκτωβρίου θα έχετε μία σίγουρη απάντηση.
Μέχρι τώρα, κύριε Υπουργέ, δεν λάβαμε απάντηση από εσάς και ο καπνοπαραγωγοί ρωτούν. Διότι ναι μεν το 2018 -για να πούμε και τα πράγματα με το όνομά τους- είχαν αποζημιωθεί με 100 ευρώ από την προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, από τα de minimis βέβαια, ανά στρέμμα, αλλά αυτό το ποσό ήταν ελεημοσύνη. Και μάλιστα εσείς πάλι από το Βήμα της Βουλής είχατε χαρακτηρίσει –κι εγώ είχα συναινέσει- λέγοντας ότι αυτή ήταν μία τακτική προεκλογική τότε, ότι δεν κάλυπτε τη ζημιά των ανθρώπων, 80% ήταν, και από τότε μέχρι σήμερα δεν μπορούν να αναπληρώσουν το εισόδημά τους. Και, ξέρετε, η καπνοκαλλιέργεια ιδίως βοηθάει και την εθνική οικονομία, διότι είναι μονοκαλλιέργεια, μόνο καπνό καλλιεργούν αυτοί οι άνθρωποι μέχρι 10 στρέμματα, βοηθάει την εγχώρια καπνοβιομηχανία, βοηθάει να αποκτήσει το ελληνικό δημόσιο έσοδα και αν δεν τους στηρίξουμε να παράγουν τον καπνό, να τον πουλήσουν, πώς θα αποκτήσει το ελληνικό δημόσιο εισοδήματα; Άρα η στήριξη των καπνοπαραγωγών δεν είναι μόνο θέμα βιωσιμότητας αυτών των ίδιων, αλλά και μία πράξη στήριξης της εθνικής οικονομίας.
Το ίδιο πρόβλημα είχαν και οι βαμβακοπαραγωγοί, όπως είχαν κι άλλες ομάδες, οι οποίες και αυτές βέβαια έχουν παρόμοιο αίτημα, αλλά νομίζω ότι το κύριο πρόβλημα εντοπίζεται στους καπνοπαραγωγούς, οι οποίοι θέλουν από εσάς να ξέρουν σήμερα οριστικά πλέον αν θα αποζημιωθούν ή όχι ή αν θα περιμένουν ακόμη πέντε μήνες για να ξέρουν τι θα γίνει.
Οπότε, κύριε Υπουργέ, αναμένουμε την απάντησή σας.
Νικήτας Κακλαμάνης: Κύριε Βορίδη, σύντομα και «τσεκουράτα». Ορίστε, έχετε τον λόγο.
Μαυρουδής Βορίδης: Κατά τα ειωθότα. Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.
Κύριε συνάδελφε, πράγματι είχαμε ξανασυζητήσει αυτό το θέμα και απλώς τώρα ήρθε η ώρα να σας απαντήσω επί του ζητήματος που μου είχατε θέσει και μου θέτετε εκ νέου με την ερώτησή σας αυτή.
Η ερώτησή σας αυτή αφορά σε τρεις καλλιέργειες: βαμβακοκαλλιέργειες, χειμερινά σιτηρά και καπνά. Για να θέσουμε λίγο το νομικό περιβάλλον, προκειμένου να ενταχθούν σε πρόγραμμα κρατικών οικονομικών ενισχύσεων οποιεσδήποτε καλλιέργειες θα πρέπει να συντρέχουν οι ακόλουθες πέντε προϋποθέσεις: η παραγωγή του έτους να έχει ζημιωθεί σε επίπεδο νομού σε ποσοστό κατ’ ελάχιστον 30%, να τεκμηριώνεται επιστημονικά από επιτροπή ότι η απώλεια της παραγωγής είναι αποτέλεσμα μίας δυσμενούς καιρικής συνθήκης και όχι συνδυασμού πολλών, να επιβεβαιώνεται ο ισχυρισμός αυτός από τα επίσημα μετεωρολογικά στοιχεία, να εγκριθεί η δαπάνη αντιστάθμισης των ζημιών από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και πέμπτον, να έχει ακολουθηθεί η σωστή καλλιεργητική τεχνική και να έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου να αποφευχθεί η ζημία και η εξάπλωσή της.
Αυτές είναι οι πέντε προϋποθέσεις. Εξαιρώ την τέταρτη, η οποία σε τελευταία ανάλυση έχει οικονομικό χαρακτήρα, δηλαδή την έγκριση δαπάνης από το Γενικό Λογιστήριο, οι άλλες όμως τέσσερις προϋποθέσεις πρέπει να συντρέχουν σωρευτικώς προκειμένου να ενταχθεί μία ζημία στο πρόγραμμα κρατικών οικονομικών ενισχύσεων και -το λέω αυτό για να είμαστε όλοι συνεννοημένοι- πρέπει να συντρέχουν και να επαληθεύονται πράγματι, διότι άλλως τίθεται ζήτημα παράνομης οικονομικής ενίσχυσης. Άρα με αυτές τις προϋποθέσεις δίνεται η αποζημίωση με τις ΚΟΕ.
Όσον αφορά τις βαμβακοκαλλιέργειες, συνεδρίασε η κεντρική συντονιστική επιτροπή του ΕΛΓΑ και απεφάνθη ότι η μείωση της παραγωγής στις βαμβακοκαλλιέργειες δεν ήταν αποτέλεσμα μίας δυσμενούς καιρικής συνθήκης αλλά συνδυασμός πολλών και δεν υπήρξε επιστημονική τεκμηρίωση από την οποία να αποδεικνύεται η άμεση αιτιώδης σχέση μεταξύ δυσμενούς κλιματικού φαινομένου και ζημίας. Άρα οι ζημίες στις βαμβακοκαλλιέργειες είναι μη επιλέξιμες.»
Αποκλείονται και τα χειμερινά σιτηρά
«Για τα χειμερινά σιτηρά η ίδια συντονιστική επιτροπή απεφάνθη ότι δεν επισημειώθηκαν στοιχεία αποδόσεων τιμών ώστε να μπορέσει να κριθεί η σημασία του οικονομικού αποτελέσματος, δεν προκύπτει ουσιώδες οικονομικό αποτέλεσμα και για τον λόγο αυτό απορρίπτει την ένταξή τους στο πρόγραμμα.
Για τα καπνά θα σας πω τι λέει τώρα η συντονιστική επιτροπή, επιτρέψτε μου όμως εισαγωγικώς να πω ότι, όπως σωστά επισημάνατε, τα καπνά έχουν ήδη λάβει de minimis αποζημίωση. Την χαρακτηρίσατε όπως την χαρακτηρίσατε. Η αποζημίωση η οποία εδόθη στο τέλος του 2018, αν θυμάμαι καλά, ανήλθε -επίσης αν θυμάμαι καλά- στο ποσό του 1.800.000 ευρώ. Και το λέω αυτό εισαγωγικώς διότι δεν είναι δυνατόν να δοθεί οποιοδήποτε συμπληρωματικό de minimis σε αυτό. Εφόσον εδόθη –διότι εδόθη σε όλους, εδόθη στα καπνά τότε-, δεν γίνεται να υπάρξει κάτι συμπληρωματικό.»
Επιστημονική επιτροπή θα εξετάσει το ζήτημα των καπνών
«Η συντονιστική επιτροπή ως προς το ζήτημα των καπνών λέει τα εξής: Η μείωση της παραγωγής οφείλεται σε μυκητολογικές προσβολές και ιώσεις και είναι ζημίες από φυτονόσους που προκαλούνται από δυσμενείς καιρικές συνθήκες ή έκτακτα γεγονότα, τα οποία δεν μπορούν αποδεδειγμένα να αντιμετωπιστούν διότι δεν υπάρχουν τα κατάλληλα μέσα για την αντιμετώπιση. Όμως εκτιμά η επιτροπή ότι θα μπορούσαν να ελεγχθούν με την εφαρμογή κατάλληλων προληπτικών καλλιεργητικών τεχνικών. Επειδή εδώ θεωρώ ότι η επιτροπή αφήνει ένα «παράθυρο» η θέση μου ως προς αυτό το συγκεκριμένο ζήτημα είναι ότι θα συσταθεί ειδική επιστημονική επιτροπή που απαιτεί ο νόμος, προκειμένου να διακριβώσει κατά πόσον θα μπορούσαν πράγματι να αναιρεθούν με το πόρισμα αυτής της επιστημονικής επιτροπής οι αιτιάσεις που κάνει καταρχήν η κεντρική συντονιστική επιτροπή του ΕΛΓΑ προκειμένου να μπορέσουν τα καπνά να ενταχθούν στο πρόγραμμα αυτό.
Νικήτας Κακλαμάνης: Κύριε συνάδελφε, ορίστε έχετε τον λόγο.
Ιλχάν Αχμέτ: Κύριε Υπουργέ, αναφερθήκατε στις τέσσερις νομικές προϋποθέσεις. Ότι αυτές οι τέσσερις προϋποθέσεις υπάρχουν και ότι είναι πλήρης ο φάκελος δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Σας το είπα. Το διαπιστώνει και η προϊσταμένη της Διεύθυνσης του Αγροτικού Τμήματος της Ροδόπης. Αλλά είπατε στο τέλος στο πόρισμα που διαβάσατε ότι υπάρχει μία πόρτα. Όντως, αλλά στο πόρισμα που έχουμε εμείς στο χέρι μας ήδη γράφει ότι υπάρχουν μαρτυρίες ότι τα φάρμακα που χρησιμοποιήθηκαν δεν βοήθησαν στο να εξαλειφθεί το φαινόμενο. Διότι λέει η νομοθεσία ότι αν μπορούσε να αντιμετωπιστεί με κάποιον τρόπο αυτή η ίωση, τότε δεν έχουν δικαίωμα αποζημίωσης. Δηλαδή ό,τι και να έκαναν αυτοί οι άνθρωποι δεν μπορούσε να αντιμετωπιστεί αυτή η ίωση. Άρα νομικά υπό προϋποθέσεις δεν έχουμε πρόβλημα. Το μόνο που μας λείπει είναι ένα πράγμα: η δική σας πολιτική βούληση.
Ας έρθουμε τώρα στα 100 ευρώ για τα de minimis. Ναι, συμφωνώ μαζί σας, όντως η προηγούμενη κυβέρνηση αν είχε δώσει αυτό που άξιζαν οι καπνοπαραγωγοί από τα de minimis, όχι 100 ευρώ αλλά 200, 250, αν δηλαδή η αποζημίωση ήταν εύλογη, δίκαιη, όπως ορίζει ο νόμος, δεν θα ήμουν σήμερα εγώ εδώ πέρα. Ούτε μπορεί βέβαια να συμπληρωθεί από τα de minimis αυτό.
Άρα ο μόνος τρόπος για να είμαστε δίκαιοι προς αυτούς τους ανθρώπους είναι με τα ΚΟΕ, δηλαδή με τις κρατικές ενισχύσεις. Η Κυβέρνηση, αν έχει τη θέληση, επαναλαμβάνω, πρέπει να το κάνει. Αλλιώς θα δημιουργηθεί η εξής αμφιβολία στους καπνοπαραγωγούς: «είμαστε ίσοι ενώπιον του νόμου; Αυτή η κυβέρνηση, αυτό το κράτος, αυτή η πολιτική ηγεσία θέλει να μας αποζημιώσει; Αφού έχουμε το δίκιο με το μέρος μας, αφού όντως είχαμε καταστροφή κατά 90%. Είμαστε μονοκαλλιέργεια, είμαστε πάμφτωχοι άνθρωποι. Έχει την καλή θέληση;». Αυτό περιμένουν να δουν από εσάς. Και αυτό θα κριθεί, κύριε Υπουργέ, και δεν το λέω πολιτικά, ότι αυτό μπορεί να έχει αντίκτυπο σε εσάς στο εκλογικό αποτέλεσμα. Μπορεί να ανήκουμε σε άλλα κόμματα, δεν έχει σημασία, αλλά νομίζω ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό για την περιοχή να δοθεί αυτή η δίκαιη αποζημίωση, που πραγματικά το ζητάνε και το δικαιούνται αυτοί οι άνθρωποι.
Οπότε αναμένουμε ξανά αυτή η επιτροπή, που εξαγγείλατε σήμερα, να γίνει. Αναμένουμε το πόρισμά της να είναι προς αυτή τη σωστή κατεύθυνση και αυτή η διαδικασία να τελειώσει γρήγορα, προκειμένου αυτοί οι άνθρωποι να πάρουν το μερίδιο που τους αναλογεί από αυτήν την κρατική αρωγή και από αυτήν την κρατική ενίσχυση.
Νικήτας Κακλαμάνης: Κύριε Υπουργέ, έχετε τον λόγο.
Μαυρουδής Βορίδης: Ενόψει του ότι ως προς το μείζον που είναι η συγκρότηση της επιτροπής συμφωνήσαμε, απλώς επιτρέψτε μου να πω το εξής, για να μην δημιουργούνται παρανοήσεις και θεωρώ ότι με αυτό τον τρόπο θα συμβάλλουμε και στον δημόσιο διάλογο και στην κατανόηση του συστήματος αποζημιώσεων.
Πρώτον, το σύστημα αποζημιώσεων δεν είναι μηχανισμός κοινωνικής ενίσχυσης ή αντιμετώπισης της φτώχειας. Το ξεκαθαρίζουμε. Οι μηχανισμοί αντιμετώπισης της φτώχειας -το λέω από δω- δεν είναι στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, είναι σε άλλο Υπουργείο. Εμείς κάνουμε αγροτική ανάπτυξη και αποζημιώνουμε καταστροφές. Δεν κάνουμε στήριξη του εισοδήματος με αυτή την έννοια.
Δεύτερον, χωρίς να έχω καμία πρόθεση να υποστηρίξω την προηγούμενη Κυβέρνηση και μη συζητώντας ως προς το ύψος και αν ήταν και πώς ήταν –μιλάω για τα «de minimis» τώρα-, θέλω να διευκρινίσω ότι τα «de minimis» δεν είναι πλήρης αποζημίωση, αλλά μια στήριξη του οικονομικού εισοδήματος και μάλιστα, de minimis, δηλαδή ήσσονος σημασίας στήριξης του εισοδήματος.
Διότι εδώ υπάρχει μια παρανόηση κι αυτή έχει καλλιεργηθεί από λαϊκίστικες δυνάμεις πάρα πολλά χρόνια ότι η χρήση του «de minimis» είναι για να καλυφθεί όλο το εισόδημα το οποίο απώλεσε από κάποια αιτία ο παραγωγός. Δεν είναι έτσι.
Είναι στήριξη του εισοδήματος σε μια δύσκολη στιγμή που για οποιονδήποτε λόγο -όχι μόνο λόγω καταστροφής η οποία έχει γίνει από κάποια ζημιά, αλλά μπορεί να είναι και από μια ανωμαλία η οποία δημιουργήθηκε στην αγορά- έχασε το εισόδημά του. Δεν του δίνουμε όμως πλήρη αποζημίωση. Δεν θα του δώσουμε το εισόδημά του. Του δίνουμε κάτι. Δεν πρέπει, λοιπόν, να καλλιεργείται και στους παραγωγούς η προσδοκία ότι με τη διαδικασία του «de minimis» παίρνουν το εισόδημά τους πίσω. Το δεύτερο ήταν αυτό.
Τρίτον, για το θέμα της πολιτικής βούλησης, δεν είναι θέμα πολιτικής βούλησης και αυτά να τα ξεκαθαρίζουμε. Η πολιτική βούληση -η δική μου- σε αυτό το οποίο σας είπα τώρα, ότι θα συγκροτηθεί η επιτροπή. Από κει και πέρα, τα επιστημονικά πορίσματα της επιτροπής είναι ζήτημα επιστημονικό. Και είναι σημαντικό να το λέμε έτσι και να αποπολιτικοποιήσουμε αυτή τη διαδικασία, διότι σας θυμίζω ότι αυτή η διαδικασία ελέγχεται ως προς τη νομιμότητα της ενισχύσεως.
Αν είναι πολιτική η απόφαση, τότε με συγχωρείτε, είμαστε στον ορισμό της μη νόμιμης οικονομικής ενίσχυσης. Για να είναι νόμιμη η απόφαση και να μπορούν να αποζημιωθούν, πρέπει να είναι τεκμηριωμένη επιστημονικά από μια επιτροπή η οποία δεν θα υπάρχει η οποιαδήποτε πολιτική παρέμβαση ή κατεύθυνση στο έργο της. Θα πει αυτά που έχει να πει.
Άρα, η πολιτική βούληση εξεφράσθη δια της δηλώσεώς μου ενώπιόν σας και δια της πράξεώς μου εν συνεχεία, της πράξεως του ΕΛΓΑ, της συγκροτήσεως αυτής της ειδικής επιστημονικής επιτροπής.»
