Δυσοίωνο προδιαγράφεται το μέλλον των κτηνοτρόφων της Κρήτης, οι οποίοι καλούνται να αντιμετωπίσουν μια πληθώρα προβλημάτων στην καθημερινή τους ζωή για να επιβιώσουν. Η αύξηση της τιμής των ζωοτροφών, το διαχρονικό ζήτημα των ελληνοποιήσεων και της έλλειψης πιστοποίησης σε προϊόντα που παράγονται στην Κρήτη, η απουσία κρατικού ελέγχου, η μη επαρκής ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και οι χαμηλές τιμές πώλησης γάλακτος και κρέατος σε σχέση με υπόλοιπες γεωγραφικές περιφέρειες της Ελλάδας έχουν ως συνέπεια να δημιουργούν προβλήματα στη ζωή του κτηνοτρόφου.
Τα προβλήματα είναι μείζονα και, εάν δεν επιλυθούν, τότε κίνδυνοι όπως η ερημοποίηση και η εγκατάλειψη του επαγγέλματος θα είναι πλέον υπαρκτοί και όχι πιθανοί.
Ο αγροτικός και κτηνοτροφικός τομέας δε βιώνει τις καλύτερες μέρες του στην Κρήτη. Η διαπίστωση αυτή σχετίζεται με δύο βασικές παραμέτρους: η πρώτη παράμετρος σχετίζεται με την ανάδειξη ενός πιο κερδοφόρου τομέα της εθνικής οικονομίας, όπως είναι ο τουρισμός, που τα τελευταία 30 χρόνια έχει καταλάβει σημαντικό μέρος του ΑΕΠ της Κρήτης, και η δεύτερη παράμετρος σχετίζεται με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες κτηνοτρόφοι. Είναι προβλήματα ζωτικής σημασίας, τα οποία απαιτούν άμεση επίλυση, με σκοπό να γίνει ο κτηνοτροφικός τομέας όσο γίνεται πιο ενεργός στην οικονομική δραστηριότητα τόσο της Κρήτης, όσο και της υπόλοιπης Ελλάδας. Είναι προβλήματα τα οποία είτε πλήττουν άμεσα τον επαγγελματικό χώρο του κτηνοτρόφου, όπως είναι η αύξηση της τιμής του κόστους παραγωγής, είτε έμμεσα, όπως είναι η μείωση του αριθμού των κτηνοτρόφων, η έλλειψη κρατικού ελέγχου, τα νέα ευρωπαϊκά προγράμματα που δε δίνουν επαρκή χρηματοδότηση σε νέους κτηνοτρόφους κ.λπ.
Στο πλαίσιο αυτό, το neakriti.gr συνομίλησε με κτηνοτρόφους, με σκοπό να αποτυπώσει τα προβλήματα του κλάδου, που δοκιμάζεται σε μια συγκυρία όπως η σημερινή, με τις ανατιμήσεις να αποτελούν πλέον μόνιμο χαρακτηριστικό στα προϊόντα που προορίζονται να αποτελέσουν αντικείμενο αγοραπωλησίας. Οι απαντήσεις των κτηνοτρόφων είναι αξιοσημείωτες.
Ο Νίκος Δασκαλάκης κατάγεται από το χωριό Μεγάλη Βρύση, ενώ επέλεξε το επάγγελμα του κτηνοτρόφου από μικρή ηλικία. Ο ίδιος, μιλώντας στο neakriti.gr, υποστήριξε πως το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι κτηνοτρόφοι εδώ και δύο χρόνια είναι οι αυξήσεις των τιμών σε ζωοτροφές και πετρέλαιο. Ο ίδιος χαρακτηριστικά επισήμανε: «Η ακρίβεια έχει χτυπήσει τους κτηνοτρόφους. Το βλέπουμε στο πετρέλαιο, στις ζωοτροφές και στο τριφύλλι. Πριν δύο χρόνια, το πετρέλαιο κόστιζε 1,20 ευρώ/λίτρο και τώρα έχει φτάσει στο 1,60-1,67 ευρώ το λίτρο. Οι ζωοτροφές έχουν ανέβει 7 ευρώ πάνω το τσουβάλι. Για παράδειγμα, πριν δύο χρόνια ένα τσουβάλι ζωοτροφής που εμπεριείχε καλαμπόκι, πίτουρα, σόγια κ.λπ. κόστιζε 15-17 ευρώ. Τώρα η τιμή του συγκεκριμένου τσουβαλιού έχει φτάσει στα 21-22 ευρώ. Αυξήσεις έχουμε και στο τριφύλλι, που πριν δύο χρόνια το κιλό κόστιζε 0,22-0,30 ευρώ και τώρα κοστίζει 0,45-0,50 ευρώ. Αυτή είναι η κατάσταση που βιώνει ο μέσος κτηνοτρόφος. Δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις καθημερινές του ανάγκες».
Πάνω στο ζήτημα της ακρίβειας, ο πρόεδρος του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Μυλοποτάμου κ. Γρύλλος Παπαδάκης είπε: «Το κόστος παραγωγής είναι τεράστιο. Η παραγωγή έχει μειωθεί αισθητά, γιατί ο κτηνοτρόφος δεν μπορεί να αγοράσει ζωοτροφή και περιορίζει το ζωικό του κεφάλαιο. Το βλέπουμε και στα νοικοκυριά, που με δυσκολία τα βγάζουν πέρα. Για να “βγει” ένας κτηνοτρόφος πρέπει να δώσει μια καλή τιμή στα αμνοερίφια, κανένας όμως δεν αναλογίζεται ποιο είναι το κόστος που καλείται να πληρώσει».
«Κορυφαίο πρόβλημα για τους Ηρακλειώτες κτηνοτρόφους είναι το κόστος παραγωγής. Η αύξηση στις πρώτες ύλες έχει φτάσει κοντά στο 100%, εάν βάλουμε μέσα τις πρώτες ύλες, τις ζωοτροφές και τα καύσιμα. Το κόστος παραγωγής είναι μη βιώσιμο και πραγματικά η Πολιτεία οφείλει να παρέμβει», είπε από την πλευρά του ο πρόεδρος του Συλλόγου Επαγγελματιών Κτηνοτρόφων ν. Ηρακλείου, Γιώργος Τζουλιαδάκης.
Ζημιωμένη και στα Σχέδια Βελτίωσης
Δεν είναι όμως μόνο το κόστος παραγωγής που έχει καταστεί μη βιώσιμο, αλλά είναι και τα λεγόμενα “Σχεδία Βελτίωσης”. Τα Σχέδια Βελτίωσης είναι ευρωπαϊκά εργαλεία χρηματοδότησης, τα οποία στηρίζουν την προσπάθεια του κτηνοτρόφου για να αγοράσει ένα γεωργικό μηχάνημα, εργαλείο κ.λπ. Όπως υποστήριξε ο κ. Δασκαλάκης, υπάρχουν κτηνοτρόφοι στην Κρήτη που θα χρηματοδοτηθούν μόνο ένα ποσοστό της τάξης του 60% και όχι παραπάνω.
«Υπάρχουν κτηνοτρόφοι στην Κρήτη που θα αγοράσουν ένα τρακτέρ, με το 60% να προέρχεται από τα Σχέδια Βελτίωσης. Και μιλάμε μόνο για την Κρήτη. Υπάρχουν γεωγραφικές περιοχές που θα χρηματοδοτηθούν 70-80% για την αγορά ενός μηχανήματος. Γιατί η Κρήτη να μένει εκτός; Δε γνωρίζουν πως η Κρήτη είναι ένα αγροτικό νησί στον ορεινό του όγκο;», διερωτάται ο κ. Δασκαλάκης.
Ο κ. Τζουλιαδάκης υποστήριξε πως η Κρήτη βγαίνει ζημιωμένη σε σχέση με άλλες γεωγραφικές περιοχές της Ελλάδας, ενώ έκανε σαφές πως είναι πλέον υπαρκτό το ενδεχόμενο πολλοί κτηνοτρόφοι να χάσουν τα χρήματα που έπαιρναν.
«Η Κρήτη βγαίνει ζημιωμένη από το πρόγραμμα “Σχέδια Βελτίωσης”. Αυτή τη στιγμή, για να σου χρηματοδοτήσει η Ε.Ε. το 70% ενός τρακτέρ 70 ίππων πρέπει να έχει ο Κρητικός κτηνοτρόφος 200 στρέμματα βοσκοτόπι. Αυτό δεν ισχύει σε άλλες γεωγραφικές περιοχές, όπου 100 στρέμματα είναι ο προϋποθετικός όρος για να μπει κάποιος σε αυτά τα προγράμματα», ανέφερε ο Τζουλιαδάκης, ενώ συνέχισε: «Αυτή τη στιγμή έχουμε μπροστά μας τη νέα Προγραμματική Περίοδο. Δυστυχώς, δεν τη βλέπω με αισιοδοξία. Τη βλέπω με τρόπο δυσοίωνο και θεωρώ πως πολλοί κτηνοτρόφοι θα πάρουν λιγότερα χρήματα. Θα το δούμε τον Οκτώβριο, αλλά η γενικότερη αίσθηση είναι ζωγραφισμένη με μελανά χρώματα. Πολλοί κτηνοτρόφοι δε θα πάρουν ούτε ένα ευρώ».
«Αγοράζουμε ακριβότερα, πουλάμε φθηνότερα»
Τα προβλήματα στον κτηνοτροφικό κλάδο γίνονται εντονότερα, όπως υποστήριξε στο neakriti.gr ο κτηνοτρόφος Οδυσσέας Κεφαλογιάννης. Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος έχει σπουδάσει, αποφάσισε να ασχοληθεί με τον τομέα της κτηνοτροφίας και να μπει στον κλάδο το 2021. Ο ίδιος, μιλώντας για τα προβλήματα, έκανε αναφορά και στην τιμή του πρόβειου γάλακτος που πουλιέται φθηνότερα όσο και στην τιμή των αρνιών, τα οποία πουλιούνται φθηνότερα σε σχέση με άλλες χρονιές παρά την πληθωριστική κρίση που βιώνουμε.
«Τα προβλήματά μας είναι διαχρονικά και γίνονται πιο έντονα χρόνο με τον χρόνο. Πάγιό μας πρόβλημα είναι τα μεταφορικά έξοδα. Αγοράζουμε πιο ακριβά τις ζωοτροφές και τα προϊόντα τα οποία παράγουμε είναι πιο φθηνά. Για παράδειγμα, το πρόβειο γάλα στη Μακεδονία κοστίζει 1,55/1,60 ευρώ το λίτρο και στην Κρήτη 1,25 ευρώ το λίτρο. Είμαστε σχεδόν 0,40 ευρώ κάτω σε σχέση με τη Μακεδονία. Το κόστος επίσης των ζωοτροφών είναι μεγάλο. Αγγίζει τα 20-23 ευρώ το τσουβάλι τροφή. Δεν μπορούμε να επιβιώσουμε», ανέφερε ο κ. Κεφαλογιάννης, ενώ συνέχισε τονίζοντας: «Εμείς, παρά την ακρίβεια που ανέδειξα προηγουμένως, πουλάμε φθηνότερα το αρνί. Πριν τις εορτές των Χριστουγέννων του 2021, εγώ πούλησα στον μεσάζοντα 6 ευρώ/κιλό το αρνί, ενώ φέτος πριν τα Χριστούγεννα του 2022 το πούλησα 5,70 ευρώ. Την ίδια στιγμή, οι επιδοτήσεις είναι μηδαμινές και ιδιαιτέρως όταν είσαι νεοεισερχόμενος στον χώρο, όπως είμαι εγώ που μπήκα το 2021. Αυτή είναι η κατάσταση. Έπειτα, δε θεωρώ πως τα ευρωπαϊκά προγράμματα “Σχέδια Βελτίωσης” έχουν πολλές πιθανότητες επιτυχίας. Σου δίνουν ένα μερίδιο και πρέπει να έχεις αρκετές προδιαγραφές για να τα πάρεις. Και ελλοχεύει ο κίνδυνος να χρωστάς στις τράπεζες».
“Μάστιγα” οι ελληνοποιήσεις
Μείζον πρόβλημα αποτελούν οι ελληνοποιήσεις για τους κτηνοτρόφους. Ελληνοποίηση ουσιαστικά σημαίνει η “βάφτιση” ενός κατσικιού ή αρνιού με σκοπό το κέρδος. Το κρητικό αρνί έχει αδιαμφισβήτητο γευστικό κύρος και πολλοί “βαφτίζουν” το αρνί κρητικό με σκοπό το κέρδος και όφελος. Όπως υποστηρίζουν οι φορείς, είναι αναγκαίο να υπάρξουν κρατικοί έλεγχοι, ώστε να περιοριστεί ή να εξαφανιστεί το πρόβλημα.
«Οι ελληνοποιήσεις απειλούσαν και συνεχίζουν και απειλούν την κρητική κτηνοτροφία. Και εδώ το κράτος οφείλει να στηρίξει τους Κρητικούς κτηνοτρόφους με όλες του τις δυνάμεις. Οι κρατικοί έλεγχοι πρέπει να εντατικοποιηθούν για να προστατευτεί η ποιότητα του ντόπιου κρέατος. Η ευθύνη αυτή ανήκει καθαρά στο κράτος και με αυτόν τον τρόπο δεν προστατεύει μόνο τον επαγγελματία κτηνοτρόφο, αλλά και τον καταναλωτή, ο οποίος επιθυμεί να αγοράζει αυθεντικό και ποιοτικό κρέας», υποστήριξε ο κ. Τζουλιαδάκης.
Ο κ. Κεφαλογιάννης αναφέρθηκε στις ελληνοποιήσεις των προβάτων, σημειώνοντας: «Οι ελληνοποιήσεις είναι διαχρονικό πρόβλημα. Ιδίως την περίοδο των εορτών των Χριστουγέννων και του Πάσχα επικρατεί ένα μεγάλο ζήτημα όσον αφορά στην εύρεση αρνιών. Παρά το μεγάλο πρόβλημα της έλλειψης, στο τέλος βρίσκονται αρνιά. Πού τα βρίσκουν; Έρχονται είτε από το εξωτερικό, είτε από την ηπειρωτική Ελλάδα, η ποιότητα όμως του κρητικού κατσικιού δε συγκρίνεται με καμία άλλη γεωγραφική περιφέρεια. Το πρόβλημα των ελληνοποιήσεων γίνεται πιο έντονο εάν αναλογιστεί κανείς πως υπάρχουν νόμοι που ευνοούν τη συγκεκριμένη κατάσταση. Δηλαδή, εάν το αρνί έρθει από το εξωτερικό και το σφάξουμε στην Ελλάδα, γίνεται αυτόματα ελληνικό».
Πιστοποιήσεις
Ο κ. Δασκαλάκης, μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε και σ’ ένα μεγάλο πρόβλημα που είναι οι πιστοποιήσεις των κρητικών προϊόντων. Μπορεί να έχει πιστοποιηθεί η γραβιέρα ΠΟΠ στην Κρήτη, αλλά υπάρχει τρομακτική έλλειψη πιστοποιήσεων σε άλλα προϊόντα. Όπως αναφέρει ο κ. Δασκαλάκης, η πιστοποίηση σε προϊόντα θα λειτουργήσει ως αντιστάθμισμα για τους μελλοντικούς κινδύνους που θα έρθουν στο κτηνοτροφικό επάγγελμα, όπως η μεγάλη μείωση της παραγωγής που παρατηρείται σήμερα, η εγκατάλειψη του επαγγέλματος κ.λπ.
«Αυτή τη στιγμή, μόνο η γραβιέρα ΠΟΠ είναι πιστοποιημένη ως γνήσιο κρητικό προϊόν. Δεν έχει πάρει καμία άλλη πιστοποίηση και, δυστυχώς, κανένας δεν ενθαρρύνει να υπάρξουν πρωτοβουλίες προς αυτήν την κατεύθυνση. Και είναι άδικο εάν αναλογιστούμε πως η Κρήτη παράγει θαυμάσια προϊόντα, τα οποία προέρχονται από την κτηνοτροφία της», υπογράμμισε ο κ. Δασκαλάκης, ενώ συνέχισε: «Εάν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση και λαμβάνοντας υπόψη πως δεν υπάρχει αισιοδοξία για μείωση της τιμής των ζωοτροφών, τότε θα υπάρξει ακόμα μεγαλύτερη ερημοποίηση, μεγαλύτερη μείωση ζωικής παραγωγής και κανένας νέος δε θα επιθυμήσει να εργαστεί ως κτηνοτρόφος. Ήδη τα κτηνοτροφικά χέρια έχουν λιγοστέψει. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι τόσο οι τοπικές και οι αρμόδιες Αρχές όσο και οι Κτηνοτροφικοί Σύλλογοι να συντάξουν ένα σχέδιο και να το παραδώσουν στην Πολιτεία, με σκοπό τα κρητικά προϊόντα να πάρουν τις αντίστοιχες πιστοποιήσεις. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα διαφυλάξουμε την κρητική ποιότητα και κυρίως μόνο έτσι θα λειτουργήσει ως αντιστάθμισμα για την επόμενη μέρα, που θα είναι δύσκολη. Εάν δε γίνουν ριζικές αλλαγές, κανένας κτηνοτρόφος δεν μπορεί να είναι αισιόδοξος».
«Το κράτος πρέπει να μας δει με σοβαρότητα»
Την ανάγκη το ελληνικό κράτος να δει με σοβαρότητα τον Κρητικό κτηνοτρόφο έκανε σαφές ο κ. Γρύλλος Παπαδάκης. Όπως είπε, η Κρήτη ως γεωφυσικός τόπος έχει πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά από τον βασικό κορμό της ηπειρωτικής χώρας, με άμεση συνέπεια το κόστος παραγωγής να είναι μεγάλο, ενώ εν έτει 2023 ο κίνδυνος ερημοποίησης είναι μεγάλος.
«Το κόστος που επωμίζεται ένας μεσαίος κτηνοτρόφος είναι επώδυνο. Όλα έχουν αυξηθεί. Ο κρατικός μηχανισμός πρέπει να δει τα προβλήματά μας με σοβαρότητα και ξεκάθαρα να υποστηρίξει μέσα από δημόσιες πολιτικές πως η Κρήτη έχει διαφορετικό μοντέλο από την υπόλοιπη ηπειρωτική χώρα. Εδώ πρέπει να αγοράζουμε το τριφύλλι. Μπορεί η υπόλοιπη Ελλάδα να έχει μηχανήματα ή εργαλεία και με αυτά να βελτιώσει την ποσότητα του ζωικού κεφαλαίου, στην Κρήτη όμως δε θα υπάρξει ποτέ αυτό το μοντέλο. Ο ορεινός όγκος της Κρήτης είναι δυσπρόσιτος και χρειάζεται ο Κρητικός κτηνοτρόφος να ξοδέψει πολύ περισσότερα από τον συνάδελφο κτηνοτρόφο ο οποίος βρίσκεται στη Λάρισα, στη Θεσσαλονίκη κ.α.
Χρειάζεται να υπάρξει στρατηγική για την επόμενη μέρα και κυρίως ο κτηνοτρόφος να αρχίσει να νιώθει ασφάλεια. Δε νιώθει τώρα ασφάλεια, και αγωνιά για το μέλλον του. Ενόψει της νέας μεταβατικής περιόδου, εγώ συζητάω με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και έχω διαμηνύσει πως οι επιδοτήσεις δεν πρέπει να περικοπούν. Είναι ζωτικής σημασίας. Εάν περικοπούν και το μέλλον του κτηνοτρόφου στην Κρήτη καταστεί μη βιώσιμο, τότε πολύ φοβάμαι πως θα οδηγηθούμε στο αδιέξοδο της ερημοποίησης. Θα ερημοποιηθούν τα βοσκοτόπια και ολόκληρα ορεινά χωριά της Κρήτης. Χρειάζεται μια συνολική αναδιοργάνωση του πρωτογενούς τομέα παραγωγής. Αυτή θα πρέπει να είναι η απάντηση στα προβλήματά μας. Όπως επίσης, πρέπει να δοθούν κίνητρα στους κτηνοτρόφους. Τα προγράμματα τύπου “Σχέδια Βελτίωσης” είναι προγράμματα όπου η Κρήτη βγαίνει ζημιωμένη, καθώς οι επιλαχόντες ήταν πάρα πολλοί. Σε κάθε περίπτωση, το κράτος πρέπει να στηρίξει εμπράκτως τον αγροδιατροφικό και κτηνοτροφικό προσανατολισμό της Κρήτης».
Την επόμενη εβδομάδα θα ξεκαθαρίσει το τοπίο – Όλα δείχνουν αύξηση της τιμής του πασχαλινού οβελία
Ορατό είναι το σενάριο να δουν οι καταναλωτές αύξηση της τιμής του αρνιού για την περίοδο του Πάσχα σε σχέση με πέρυσι. Πέρυσι, η τιμή του άγγιξε τα 12 ευρώ/κιλό και φέτος αναμένεται αύξηση, καθώς οι παραγωγοί, δηλαδή οι κτηνοτρόφοι, αναμένεται να αυξήσουν την τιμή τους. Αυτό υποστήριξε ο κ. Τζουλιαδάκης, ο οποίος ανέφερε: «Εμείς πουλήσαμε πέρυσι 5,80/6 ευρώ το κιλό το αρνί και οι κρεοπώληδες το πουλούσαν 12 ευρώ. Η “ψαλίδα” είναι μεγάλη κι εμείς μέσα σ’ ένα χρόνο έχουμε δει διπλασιασμό τιμών σε ζωοτροφές, ενέργεια κ.λπ. Την επόμενη εβδομάδα θα ξεκαθαρίσει το τοπίο, αλλά αναμένω αύξηση της τιμής. Και καλό θα είναι να υποστηριχθεί πως πέρυσι το Πάσχα το αρνί στη Μακεδονία κόστιζε 7,50 ευρώ».
Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Κρεοπωλών ν. Ηρακλείου Μανόλης Δατσέρης υποστήριξε πως την επόμενη εβδομάδα θα βγουν τα συμπεράσματα για την αύξηση της τιμής του αρνιού. Εάν πάρει όμως αύξηση η τιμή του αρνιού από τους κτηνοτρόφους, τότε οι καταναλωτές θα δουν και αυτοί αύξηση στην τιμή του προϊόντος. Αυτό, όπως ανέφερε, θα έχει επιπτώσεις στην καταναλωτική κίνηση, ενώ ξεκαθάρισε πως σε αντίθεση με το αρνί, οι χοιρινές μπριζόλες θα κοστίζουν 6,40-6,70 ευρώ/κιλό το Πάσχα.
neakriti.gr
