Τι ανέφερε στη βουλή για τα οικολογικά σχήματα ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στη συζήτηση για τον ΟΠΕΚΕΠΕ.
“Και πράγματι, αυτή η επιχείρηση ανάταξης έχει ήδη ξεκινήσει. Πάνω από 5.200 φυσικά πρόσωπα ελέγχονται. Όπως σας είπα, οι πρώτες ποινές από την ελληνική Δικαιοσύνη έχουν ήδη επιβληθεί. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης «πάγωσε» χιλιάδες ΑΦΜ, επανεξετάζει στοιχεία για τη βιολογική καλλιέργεια και την κτηνοτροφία, 30.000 περιπτώσεις με ύποπτα δικαιολογητικά στο πρόγραμμα των οικολογικών σχημάτων ερευνώνται”, τόνισε μεταξύ άλλων στη βουλή ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στη συζήτηση για τον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Ορισμένα σημεία από την ομιλία Μητσοτάκη στη βουλή:
Το ερώτημα αυτό και το ζήτημα αυτό έχει απαντηθεί πολλαπλές φορές. Ανεμογεννήτριες υπό προϋποθέσεις μπορούν και έχουν κατασκευαστεί και εντός δασικών εκτάσεων. Δεν χρειάζεται να κάψει κάποιος ένα δάσος για να κάνει μία ανεμογεννήτρια. Ας σταματήσουμε, επιτέλους, να ανακυκλώνουμε αυτές τις ανυπόστατες -για να μη χρησιμοποιήσω πιο βαριά φρασεολογία- θεωρίες συνομωσίας.
Και να μας εξηγήσει βέβαια ο κ. Βελόπουλος εάν προτιμά να μπορούμε να παράγουμε εμείς καθαρή και φθηνή ενέργεια μόνοι μας, ή αν αποτελεί δική του επιλογή να εισάγουμε φυσικό αέριο από τη Ρωσία, ακριβό, το οποίο δημιουργεί φυσικά και νέες εξαρτήσεις.
Όμως, κλείνω αυτή την εισαγωγική παρένθεση για να έρθω στη βασική μου τοποθέτηση. Είμαι σήμερα εδώ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, για να υποστηρίξω την πρόταση της Νέας Δημοκρατίας για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά και για να απευθύνω μία έκκληση για θεσμική νηφαλιότητα και για κοινοβουλευτική υπευθυνότητα.
Και αυτό γιατί μπορούμε να ακολουθήσουμε δύο δρόμους: είτε η σημερινή συζήτηση να γίνει αφετηρία μιας γόνιμης διαδρομής διαφάνειας και λογοδοσίας, είτε να ξεχαστεί και αυτή γρήγορα, ως μία ακόμα αδιέξοδη στιγμή άγονων κοινοβουλευτικών διαξιφισμών.
Η παράταξή μας επιλέγει την πρώτη οδό. Προτείνει, λοιπόν, τη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής για τη λειτουργία του Οργανισμού από την ίδρυσή του έως και σήμερα, ώστε να αντιμετωπιστούν οι βαθιά ριζωμένες παθογένειες και οι διακομματικές αστοχίες, να ανιχνευθούν πιθανές ευθύνες και να οδηγηθούμε τελικά σε μια κάθαρση, η οποία θα «χτίσει» μια επόμενη μέρα προς όφελος των αγροτών, των κτηνοτρόφων αλλά και της ίδιας τελικά της χώρας.
Διότι είναι άλλος ο καταλογισμός ευθυνών και άλλο το κυνήγι μαγισσών. Γι’ αυτό και η λύση της Εξεταστικής είναι σε αυτή τη συγκυρία η ενδεδειγμένη.
Είναι αλήθεια ότι η διαδικασία αυτή στο παρελθόν έχει υπάρξει αδιέξοδη, ειδικά όταν χρησιμοποιήθηκε ως όπλο κομματικής εκδίκησης. Μόνο που στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπως θα εξηγήσω, αποτελεί τον μόνο δρόμο για να δούμε και να υπερβούμε μια πραγματικότητα που πρέπει οριστικά να αφήσουμε πίσω μας.
Η Ελλάδα το 2025 δεν έχει ανάγκη από άλλες δόσεις σκανδαλολογίας και δηλητηριώδους δημαγωγίας. Έχει ανάγκη από αλήθειες, ακόμα και απέναντι σε πολλά κακώς κείμενα τα οποία επιμένουν να μας πληγώνουν. Και βέβαια, έχει ανάγκη από τόλμη να τα ξεπεράσουμε, ανεξάρτητα από το όποιο πολιτικό κόστος αυτά συνεπάγονται. Και αυτή ακριβώς είναι και η δική μου προσωπική επιλογή.
Δεν θα μασήσω τα λόγια μου: ο Οργανισμός Πληρωμών Κοινοτικών Ενισχύσεων ήταν επί δεκαετίες μια ανοιχτή πληγή. Ένας φορέας που σχεδιάστηκε για να εξυπηρετεί τον εθνικό πρωτογενή τομέα, που με την πάροδο του χρόνου, όμως, μετατράπηκε σε ένα εργαλείο εξυπηρετήσεων, με μεσάζοντες, με κομματικούς και προσωπικούς γνωστούς, με τεχνικούς συμβούλους που δημιουργούσαν εξαρτήσεις και με δράσεις μέσα από πολλά υπόγεια, πολυδαίδαλα δίκτυα.
Το αποτέλεσμα είναι γνωστό: μέρος των ευρωπαϊκών κονδυλίων της αγροτικής πολιτικής τελικά δεν κατέληγε εκεί όπου έπρεπε. Η τοπική, αλλά σε έναν βαθμό και η ευρωπαϊκή, αδράνεια επέτρεψαν να φυτρώσουν πολλά παράσιτα γύρω του. Έτσι η κακοδιαχείριση του κράτους ενώθηκε σταδιακά με τη σιωπηλή αποδοχή της, ακόμα και από ένα τμήμα των αγροτών που συμβιβάστηκαν με αυτή την πραγματικότητα.
Αυτό είναι κάτι το οποίο, προφανώς, δεν τιμά τη χώρα. Γι’ αυτό δεν δίστασα να αναλάβω το βάρος, όχι μόνο για τα πεπραγμένα της σημερινής κυβέρνησης αλλά και στο όνομα όσων προηγήθηκαν.
Θυμίζω ότι πολύ πριν κινηθεί η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία πολλές υποθέσεις που αφορούσαν στον ΟΠΕΚΕΠΕ ήταν ήδη στη Δικαιοσύνη, με ήδη τις πρώτες καταδίκες. Δεν περίμενε η ελληνική Δικαιοσύνη τον ευρωπαίο εισαγγελέα για να κινηθεί για ζητήματα που αφορούν στον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Ναι, αλήθεια είναι, άλλαξαν Υπουργοί και διοικήσεις. Και όταν διαπίστωσα ότι η πρόοδος τελικά -γιατί έγινε πρόοδος- δεν ήταν ικανοποιητική, τότε επέλεξα την πιο δραστική λύση. Και έχουμε ήδη δρομολογήσει την ένταξη του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ, προκειμένου να εκλείψει κάθε αχρείαστη ανθρώπινη μεσολάβηση στον προσδιορισμό των επιδοτήσεων.
Και θα ήθελα πολύ να ακούσω την άποψη των κομμάτων της αντιπολίτευσης, εάν θεωρούν ότι σε αυτή τη συγκυρία αυτή είναι η ενδεδειγμένη δομική λύση για να αντιμετωπίσουμε αυτό το διαρθρωτικό πρόβλημα. Γιατί δεν φαντάζομαι να αμφισβητεί κανείς ότι η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων έχει και το κύρος και την αποφασιστικότητα και την τεχνογνωσία να κάνει τις απαραίτητες διασταυρώσεις, έτσι ώστε να μπορέσει να εντοπίσει με ακρίβεια ποιος πραγματικά δικαιούται να πάρει ποιον ευρωπαϊκό πόρο. Ενώ ήδη…
(Ομιλίες εκτός μικροφώνου)
Η ΑΑΔΕ; Μισό λεπτό, θα έρθω και σε αυτό λοιπόν. Ενώ ήδη διεξάγονται καθημερινές διασταυρώσεις, οι οποίες θα φωτίσουν τις όποιες σκοτεινές πλευρές.
Μάλιστα, είναι πολύ ενδιαφέρον ότι πολλοί αγρότες και κτηνοτρόφοι φρόντισαν να ακυρώσουν ήδη, από μόνοι τους, ύποπτα αιτήματα τα οποία είχαν υποβάλει. Ίσως γιατί αντιλαμβάνονται ότι πια οι κανόνες του παιχνιδιού πρέπει να αλλάξουν.
Και θέλω να γνωρίζετε ότι πολύ σύντομα το ελληνικό κράτος θα αποκτήσει πλήρη εικόνα όλων όσων μεσολάβησαν και θα μπορέσει να ξεχωρίσει πολύ σύντομα τις πιο σκοτεινές συναλλαγές, θα αποτυπώσει και θα καταλογίσει τα ποσά τα οποία πρέπει να επιστραφούν, ξεκινώντας πάντα από τις πιο σοβαρές και τις πιο κραυγαλέες υποθέσεις. Και απλώνοντας…
Και αυτή δεν μπορεί να υπάρξει αν πρώτα δεν τεθούν μία σειρά από ερωτήματα, τα οποία μόνο μία Εξεταστική Επιτροπή είναι σε θέση να απαντήσει. Σε ποια στάδια, δηλαδή, εντοπίζονται οι κύριες παθογένειες του συστήματος; Γιατί, αλήθεια, άργησαν τόσο πολύ τα σχέδια βόσκησης; Τι αδυναμίες είχε η λεγόμενη «τεχνική λύση» για τους κτηνοτρόφους; Ποιοι την εισηγήθηκαν; Ποιοι την τροποποίησαν; Γιατί ήταν τελικά απαραίτητη; Πώς θα μπορέσουμε να απαλλαγούμε από αυτόν τον βραχνά; Πώς λειτούργησαν οι εκάστοτε διοικήσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ; Υπήρχε ή δεν υπήρχε εσωτερικός έλεγχος στον Οργανισμό; Πόσες διασταυρώσεις έγιναν πραγματικά; Σε τι πορίσματα κατέληξαν; Ποιες ήταν οι ακριβείς σχέσεις του Οργανισμού με τον τεχνικό σύμβουλο, ο ρόλος του οποίου αναδεικνύεται κομβικός;
Και, μάλιστα, η Ελλάδα έχει πληρώσει σχεδόν 3 δισεκατομμύρια πρόστιμα σε καταλογισμούς για την κακοδιαχείριση των ευρωπαϊκών κοινοτικών επιδοτήσεων. Και επιτρέψτε μου να στηλιτεύσω μόνο, κ. Ανδρουλάκη, κ. Φάμελλε, κάποια χτυπητά πρόστιμα, για να αντιληφθούμε ότι το πρόβλημα αυτό δεν εμφανίστηκε μόνο τα τελευταία χρόνια.
Ενδεικτικά αναφέρω: περίοδος 2004-2009, για να μη λέτε ότι εξαιρούμε την περίοδο της Νέας Δημοκρατίας, 259 εκατομμύρια καταλογισμός. Περίοδος 2009-2013, 322 εκατομμύρια καταλογισμός. Περίοδος 2011-2014, 167 εκατομμύρια καταλογισμός. Καταθέτω τον σχετικό πίνακα στα πρακτικά για να αντιληφθούν όλοι τη διαχρονικότητα του προβλήματος, το οποίο καλούμαστε σήμερα να αντιμετωπίσουμε.
Εγώ έχω να σας κάνω μια ερώτηση, κύριοι συνάδελφοι του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ. Τι σας εμποδίζει, κ. Φάμελλε, να ψηφίσετε μαζί μας την Εξεταστική και αν προκύψουν στοιχεία στη συνέχεια, να εξετάσουμε το ενδεχόμενο σύστασης προανακριτικής; Τι θέλετε να κρύψετε αρνούμενοι την σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής, κ. Φάμελλε και κ. Ανδρουλάκη;
Και έχει ενδιαφέρον αυτό το οποίο λέτε για την ευρωπαία εισαγγελέα, γιατί, όπως ξέρετε πολύ καλά, η ευρωπαία εισαγγελέας ουσιαστικά ανέλαβε αρμοδιότητα το ‘21, άρα, μπορεί να ελέγξει μόνο τις υποθέσεις από το ‘21 και μετά.
Κατά συνέπεια, κ. Φάμελλε, κοιτάξτε να δείτε: η χώρα μας δεν έχει ανάγκη από άλλη τοξικότητα και ποινικοποίηση. Έχει ανάγκη από αλήθεια σε σχέση με τις αδυναμίες της και από γενναιότητα για να βρει τις αιτίες, να τις ξεριζώσει.
Να μη θυμίσω, λοιπόν, εκείνες τις ωραίες πράσινες «συσκέψεις κλεφτών», όπως τις αποκαλούσε ο πολύ ειλικρινής κατά τα άλλα Θεόδωρος Πάγκαλος. Σε αυτές που ζητούσε τότε, οι σύντροφοί σας, τα κομματικά στελέχη, να δηλώνουν διπλάσια παραγωγή αλλά όχι τετραπλάσια, έτσι δεν είναι; Για αυτό, κ. Ανδρουλάκη, πριν αρχίσετε να μιλάτε καλό είναι να ρωτάτε και λίγο.
Κι εδώ θα ήθελα μία εξήγηση: πώς είναι δυνατόν ενώ ταυτόχρονα υπερασπίζεστε την τεχνική λύση -η τεχνική λύση θέλω να θυμίσω ότι ήταν έμπνευση δικού σας στελέχους, του κ. Μόσχου Κορασίδη, έτσι δεν είναι; Ο οποίος παραμένει και σήμερα στέλεχος της γραμματείας αγροτικού. Υπερασπίζεστε λοιπόν την τεχνική λύση. Συμφώνησαν στην εφαρμογή της. Και αναρωτιέμαι: η τεχνική λύση είναι παράνομη για τους Υπουργούς και νόμιμη για τους κολλητούς, αυτό μας λέτε; Η τεχνική λύση ήταν μία πραγματικότητα, την οποία αποδέχθηκαν όλες οι κυβερνήσεις.
Ναι; Κι εσείς του ΣΥΡΙΖΑ είστε «αθώες περιστέρες» ως προς τα ζητήματα αυτά. Αυτό το σύστημα δεν χτίστηκε σε ένα βράδυ. Φωνάζετε στον ΣΥΡΙΖΑ. Για πείτε μας λοιπόν, για εξηγήστε μας: ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ αυτός ο οποίος τροποποίησε τη σχετική Υπουργική Απόφαση για να μπορούν να παίρνουν επιδοτήσεις βοσκοτόπια χωρίς ζώα; Ποιος το έκανε αυτό, κ. Φάμελλε; Ο κ. Αποστόλου; Πάρτε και τη σχετική απόφαση.
Το κάναμε με τις εκκρεμείς συντάξεις. Αντί για χρόνια εκδίδονται πλέον σε λίγους μήνες. Το κάναμε με τον δραστικό περιορισμό της φοροδιαφυγής, αναλαμβάνοντας πολιτικό κόστος για την επιλογή μας, με όπλο τη διαφάνεια της τεχνολογίας.
Το κάναμε στα γήπεδα με το ηλεκτρονικό εισιτήριο. Το κάναμε περιορίζοντας τη σπατάλη και τη διαφθορά στο φάρμακο, με την εφαρμογή της άυλης συνταγογράφησης, με πολύ συγκεκριμένες προδιαγραφές. Και αυτή είναι μια μάχη συνεχής, η οποία αφορά όλα τα πεδία της καθημερινότητας.
Είναι η ίδια μάχη που θα δώσουμε τώρα και στο πεδίο των αγροτικών χρηματοδοτήσεων. Είναι κάτι το οποίο το χρωστάμε σε όλους τους νομοταγείς αγρότες και σε όλους τους νομοταγείς κτηνοτρόφους οι οποίοι αδικούνταν επί χρόνια, στη νομιμότητα η οποία οφείλει να διαπνέει και τις σχέσεις μας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, στην ίδια τη χώρα που χρειάζεται όσο ποτέ άλλοτε οι πόροι να διοχετεύονται σε πραγματικά παραγωγικές δραστηριότητες, αλλά και στο σύγχρονο κράτος δικαίου που έχουμε καθήκον να οικοδομούμε μέσα από τις επίμονες δυσκολίες που κληρονομήσαμε.
Πάνω από όλα, όμως, το χρωστάμε στο μέλλον του πρωτογενούς τομέα. Κάποτε θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι η εποχή των εύκολων επιδοτήσεων βαίνει προς το τέλος της και ότι ο αγρότης και ο κτηνοτρόφος θα πρέπει οριστικά να απεξαρτηθεί από μια παραγωγική δραστηριότητα που προέτασσε την επιδότηση και όχι την ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος.
Κάποτε πρέπει να αντιληφθούμε ότι ο εκσυγχρονισμός, η ποιότητα της παραγωγής, η βελτίωση της παραγωγικότητας, η τυποποίηση των προϊόντων μας, πρέπει να είναι η πρώτη προτεραιότητα του πρωτογενούς τομέα.
Και αν πρέπει να κρατήσουμε κάτι από αυτή τη δυσάρεστη ιστορία, ας αποτελέσει τουλάχιστον έναν καταλύτη αφύπνισης για μια νέα εποχή στον αγροτικό κόσμο. Διότι όποιος πιστεύει ότι το πρόβλημα αυτό είναι μόνο κομματικό ή μόνο πολιτικό και όχι και βαθιά κοινωνικό, δεν έχει γνώση του τι συμβαίνει σήμερα στην ελληνική περιφέρεια.
Και πράγματι, αυτή η επιχείρηση ανάταξης έχει ήδη ξεκινήσει. Πάνω από 5.200 φυσικά πρόσωπα ελέγχονται. Όπως σας είπα, οι πρώτες ποινές από την ελληνική Δικαιοσύνη έχουν ήδη επιβληθεί. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης «πάγωσε» χιλιάδες ΑΦΜ, επανεξετάζει στοιχεία για τη βιολογική καλλιέργεια και την κτηνοτροφία, 30.000 περιπτώσεις με ύποπτα δικαιολογητικά στο πρόγραμμα των οικολογικών σχημάτων ερευνώνται, όπως θα ερευνηθεί ενδελεχώς και στην Εξεταστική Επιτροπή ο πολύ ύποπτος ρόλος των Κέντρων Υποδοχής Δηλώσεων.
Ταυτόχρονα, σε συνεργασία με τις Βρυξέλλες έχει συνταχθεί από το καλοκαίρι του ‘24 -πολύ πριν, κ. Ανδρουλάκη, διαβιβαστεί η σχετική δικογραφία στη Βουλή από τον ευρωπαίο εισαγγελέα- ένα πλήρες σχέδιο εξυγίανσης του ΟΠΕΚΕΠΕ. Το γνωρίζετε, φαντάζομαι. Έχουμε μιλήσει για το θέμα αυτό στη Βουλή επανειλημμένως. Κανείς δεν έπεσε από τα σύννεφα ούτε αυτή η κυβέρνηση περίμενε τον ευρωπαίο εισαγγελέα για να κινηθεί. Σαράντα-πέντε δράσεις περιλαμβάνονται στο σχέδιο αυτό, το οποίο έχει ήδη ξεκινήσει να υλοποιείται.
Και όπως προανέφερα, τώρα που μιλάμε, η ΑΑΔΕ και η Οικονομική Αστυνομία εξετάζουν ήδη τις πρώτες ατασθαλίες για να επιβληθούν τα πρώτα ποσά και οι πρώτοι περιορισμοί σε κινήσεις λογαριασμών, σε αυτούς οι οποίοι φέρονται ως ύποπτοι. Και όλα αυτά έπρεπε να γίνουν -και πρέπει να γίνουν- με έναν Οργανισμό σε κίνηση, ο οποίος διαθέτει περίπου 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ σε παραπάνω από 600.000 δικαιούχους.
Να, λοιπόν, γιατί η Νέα Δημοκρατία επιμένει στην Εξεταστική Επιτροπή. Γιατί είμαστε αποφασισμένοι όχι μόνο να μάθουμε όλη την αλήθεια, όχι μόνο να προσεγγίσουμε το πρόβλημα και να το λύσουμε.
Εμείς δεν βλέπουμε αυτή την εξέλιξη ως πολιτική ασπίδα. Την βλέπουμε, πράγματι, ως ένα καθρέφτη αδυναμιών τις οποίες πρέπει να υπερβούμε. Την βλέπουμε, όμως, και ως ένα παράθυρο ευκαιρίας για να εξυγιανθεί ο πρωτογενής τομέας.
Θυμίζω ότι για πρώτη φορά βλέπουμε το ΠΑΣΟΚ και τον ΣΥΡΙΖΑ, μαζί με διάφορα μικρότερα ακροαριστερά, ακροδεξιά κόμματα, να μοιράζονται το ίδιο σκοτεινό λεξιλόγιο: «χούντα», «εγκληματική οργάνωση», «μαφία», «καμόρα». Ένας φτηνός δημόσιος λόγος, ο Θεός να τον κάνει λόγο, που σπέρνει μόνο διχασμό και μίσος.
Και φαίνεται να είναι η κορύφωση μιας διαδρομής την οποία έχετε επιλέξει συνειδητά, στην οποία συγκλίνουν πολιτικές δυνάμεις για ένα και μόνο λόγο: διότι πολύ απλά αδυνατείτε να προτείνετε οτιδήποτε θετικό για το μέλλον του τόπου.
Κύριε Πρόεδρε, θέλησα να περιγράψω στην παρέμβασή μου τη διαχρονική και διακομματική διάσταση της υπόθεσης του ΟΠΕΚΕΠΕ. Παρέθεσα τους λόγους για τους οποίους, κατά την άποψή μας, η Εξεταστική Επιτροπή είναι η ενδεδειγμένη λύση η οποία μπορεί να οδηγήσει στον εντοπισμό και στην αντιμετώπιση λαθών που αναμφίβολα παρουσιάζει η χρηματοδότηση του αγροτικού τομέα.
Δεύτερη τοποθέτηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη
Ήσασταν πάρα πολύ εκνευρισμένος σήμερα, κ. Ανδρουλάκη. Είστε πάντα εκνευρισμένος, αλλά σήμερα κοκκινίσατε κιόλας, ήσασταν σε μία κατάσταση εν εξάλλω, η οποία με κάνει να προβληματίζομαι γιατί πράγματι θέλετε να ανεβάσετε τόσο πολύ τους τόνους.
Λοιπόν, μιας και αναφερθήκατε στον πατέρα μου, να σας πω το εξής: Οι πολιτικοί των προηγούμενων γενιών, κ. Ανδρουλάκη, πράγματι έκαναν πολιτική με διαφορετικούς όρους και με διαφορετικούς κανόνες και δεν νομίζω…
(Ομιλίες εκτός μικροφώνου)
Κύριε Λαμπρούλη, θα παρακαλούσα να ανακαλέσετε την κα Πρόεδρο της Πλεύσης Ελευθερίας στην τάξη. Διότι δεν πρόκειται να απαντήσω πια ποτέ, κα Κωνσταντοπούλου, στις χυδαιότητές σας. Για εμένα, απλά, κοινοβουλευτικά δεν υπάρχετε. Από εκεί και πέρα, κάντε τα κουμάντα σας.
Πράγματι, οι πολιτικοί μιας άλλης γενιάς έκαναν πολιτική με διαφορετικούς κανόνες και οι προσωπικές εξυπηρετήσεις, εκείνη την εποχή, δεν ήταν ιδιαιτερότητα και χαρακτηριστικό ενός μόνο πολιτικού, αλλά του τρόπου με τον οποίο λειτουργούσε συνολικά ένα πολιτικό σύστημα.
Η δε δεκαετία του ’80, την οποία εγώ βίωσα πολύ έντονα στην Κρήτη, ήταν κατεξοχήν ταυτισμένη με τέτοιου είδους διευθετήσεις, πρωτίστως στον πρωτογενή τομέα, όταν δημιουργήθηκε το σκάνδαλο των αγροτικών συνεταιρισμών, όταν μεγαλούργησαν οι «πρασινοφρουροί» με τους δικούς τους κανόνες στην Κρήτη εκείνη την εποχή και όταν έσκασε το σκάνδαλο με το καλαμπόκι και πολλά άλλα.
