Μόνιμα προβλήματα και προτάσεις στην Γενική Συνέλευση του ΣΕΔΗΚ.
Η κρισιμότητα της Δακοκτονίας για την ποιότητα αλλά και την παραγωγή της ερχόμενης χρονιάς αποτέλεσε ένα από τα κύρια θέματα που συζητήθηκαν κατά την Γενική Συνέλευση του ΣΕΔΗΚ που έγινε πρόσφατα στο Ρέθυμνο.
Αφορμή για την συζήτηση του θέματος υπήρξε η εισήγηση που έγινε σύμφωνα με το πρόγραμμα της ημερήσιας διάταξης από τον κ. Νίκο Αφορδακό Γραμματέα για θέματα Παραγωγής του απερχόμενου Δ.Σ. του ΣΕΔΗΚ η οποία βέβαια βασίστηκε στα αποτελέσματα και συμπεράσματα που προέκυψαν από αναλύσεις που έγιναν στα πλαίσια του Διαγωνισμού ποιότητας του ΣΕΔΗΚ 2022/23 και όχι σε αναλύσεις της φετινής (τελευταίας) παραγωγής αφού σχετικός Διαγωνισμός δεν έγινε λόγω του πολύ χαμηλού ύψους της.
Ωστόσο τα προβλήματα της τελευταίας εσοδείας φαίνεται, από όσα συζητούνται μεταξύ παραγωγών και ελαιουργών να ήταν πολύ σοβαρότερα , όχι μόνο από πλευράς ποιότητας του ελαιολάδου όσο και από πλευράς υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων δεδομένου ότι πολλοί παραγωγοί, προφανώς μη έχοντας μεγάλη εμπιστοσύνη στην κρατική δακοκτονία, έσπευσαν να προστατεύσουν την παραγωγή τους με ψεκασμούς καλύψεως με ισχυρά και μη επιτρεπόμενα εντομοκτόνα.
Η εισήγηση του κ. Αφορδακού είχε ως εξής:
Με βάση το υπ’ αριθμό 59/01-08-2023 υπόμνημα που υπέβαλε ο ΣΕΔΗΚ προς το ΥΠΑΑΤ με θέμα την δακοκτονία διαπιστώθηκαν τα ακόλουθα συμπεράσματα, τα οποία προέκυψαν πέραν των άλλων και από τις αναλύσεις δειγμάτων ελαιολάδων που πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια του Διαγωνισμού Ποιότητας 2022/2023 που είχε διοργανώσει ο ΣΕΔΗΚ.
Οι διαπιστώσεις που προκύπτουν είναι οι εξής:
Η οξύτητα και τα υπεροξείδια ήταν σε υψηλότερα από πέρυσι επίπεδα και η διαφορά αυτή μπορεί να αποδοθεί κυρίως στο ότι πέρυσι υπήρξαν αρκετά αντίθετες για τον Δάκο καιρικές συνθήκες (καύσωνες), αλλά και γενικά καλύτερο επίπεδο δακοκτονίας. Αντιθέτως, το 2022/23 δεν υπήρξαν καύσωνες και η δακοκτονία άρχισε τα τέλη Ιουνίου, πολύ καθυστερημένα.
Οι πολυφαινόλες ήταν σε χαμηλά επίπεδα και τα οργανοληπτικά από μέτρια έως ανεκτά. Αυτό πρέπει να αποδοθεί στο ότι τα ελαιόλαδα που αξιολογήθηκαν ήταν αποθηκευμένα σε μεγάλες δεξαμενές και επομένως αποτελούσαν μίγμα ελαιολάδων διάφορων εποχών και σταδίων ωριμότητας πράγμα που δεν μπορεί εύκολα να διορθωθεί. Επίτευξη, υψηλότερων επιπέδων και των δυο αυτών χαρακτηριστικών απαιτεί ίσως αποθήκευση των πρωϊμότερων ελαιολάδων σε χωριστές δεξαμενές, πράγμα που θα συμφέρει αν εξασφαλίζει καλύτερες τιμές.
Το επίπεδο των υπολειμμάτων στο ελαιόλαδο, όπως φαίνεται από τα εκτεθέντα στοιχεία, κρίνεται παρόμοιο με το περσινό.
(α) Η πλήρης απουσία υπολειμμάτων Spinosad (SUCCES) στα εξετασμένα δείγματα αποτελεί θετική διαπίστωση. Απαιτείται όμως να διερευνηθεί η διάρκεια της δραστικότητας και η τυχόν ανάπτυξη ανθεκτικότητας του εντόμου μετά την επί 3 χρόνια συνεχή εφαρμογή της δραστικής αυτής στην Κρήτη.
(β) Η ανίχνευση φυτοφαρμάκων που έχουν δραστικές που έχουν απαγορευτεί (Beta Cyfluthrin, Phosmet, Dimethoate, Chlorpyrifos ethyl), πιθανότατα οφείλεται σε ψεκασμούς κάλυψης που ενεργούν ιδιώτες προληπτικά, πιθανώς από ανησυχία για την αποτελεσματικότητα της δολωματικής δακοκτονίας. Η ανίχνευση των απαγορευμένων αυτών ουσιών υποδηλώνει και την κυκλοφορία απαγορευμένων σκευασμάτων στην αγορά που απαιτεί περαιτέρω έλεγχο από τους αρμόδιους φορείς.
Προτάσεις
Επειδή σχεδόν όλα τα παραπάνω είναι απότοκα σειράς χρόνιων προβλημάτων και δυσλειτουργιών του συστήματος της συλλογικής δακοκτονίας, που επαναλαμβάνονται σχεδόν κατά κανόνα τα τελευταία χρόνια, είναι φανερό ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν όχι με απλές σημειακές διορθωτικές λύσεις αλλά με ριζική αναδιοργάνωση του συστήματος της συλλογικής δακοκτονίας, η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστο τα εξής:
Πλήρη περιφερειοποίηση πιστώσεων και αρμοδιοτήτων ώστε να επιτευχθούν έγκαιρες προμήθειες των ενδεδειγμένων φαρμάκων, έγκαιρες προσλήψεις έμπειρου εποπτικού και τεχνικού προσωπικού.
Επικαιροποίηση των κανόνων εφαρμογής όσον αφορά την έναρξη των ψεκασμών, τον τρόπο διενέργειας τους, την εξαίρεση από τους ψεκασμούς ελαιώνων, την παρακολούθηση του εντόμου, τον εντοπισμό και τον έλεγχο των δακοπροσβολών κ.α.
Η 1η Γενική Διαβροχή στους δολωματικούς ψεκασμούς, (όπως έχει τονιστεί με Υπομνήματα του ΣΕΔΗΚ και όπως οριζόταν στις παλαιές εγκύκλιους του ΥΠΑΑΤ), πρέπει να έχει τελειώσει (όχι να αρχίζει) ανεξαρτήτως ενδείξεων δακοπαγίδων, πριν ο ελαιόκαρπος καταστεί δεκτικός προσβολών. Και εάν χρειαστεί πρέπει να επαναλαμβάνεται άμεσα. Αναβολή του για λόγους οικονομικούς η τεχνικούς διακυβεύει την αποτελεσματικότητα.
Ειδική χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων (εκτός των πιστώσεων της δολωματικής δακοκτονίας) για παρακολούθηση της βιολογίας του εντόμου καθ’ όλη την διάρκεια του έτους στους ψεκαζόμενους, βιολογικούς και μη ψεκαζόμενους ελαιώνες, από τα υπάρχοντα τοπικά Ερευνητικά Ιδρύματα και Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών.
Στοιχεία της παρακολούθησης και σχετικές προτάσεις θα πρέπει να παρέχονται έγκαιρα στις υπηρεσίες εφαρμογής για διαγνωστική και εποπτική χρήση με στόχο την αποτελεσματικότερη εφαρμογή της κρατικής δολωματικής δακοκτονίας.
Ενημέρωση ελαιοπαραγωγών, ελαιουργείων και καταστημάτων για τα απαγορευμένα για τον δάκο φυτοφάρμακα και για τα επιτρεπτά όρια υπολειμμάτων στο ελαιόλαδα που προορίζονται για την εσωτερική αγορά και τις κύριες εισαγωγικές ελαιολάδου χώρες.
Οργάνωση τυχαίων δειγματοληψιών από υπηρεσίες σε ελαιόλαδα παραγωγών κατά την έκθλιψη στα ελαιουργεία για ανίχνευση υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων.
Επανεξέταση αποφάσεων εξαίρεσης ελαιώνων η περιοχών από τους γενικούς δολωματικούς ψεκασμούς της κρατικής δακοκτονίας καθότι ακυρώνουν το κυρίαρχο πλεονέκτημα της μεθόδου που είναι η καθολικότητα των ψεκασμών. Αποφάσεις για εξαίρεση πρέπει να λαμβάνονται από Δημοτικά και όχι Κοινοτικά Συμβούλια, ενώ η εξαίρεση ελαιώνων με παραγωγή κατώτερη του 25% πρέπει να ακυρωθεί.
Πηγή: ΣΕΔΗΚ
