Η εγκατάσταση ενός νέου ελαιώνα είναι μια επένδυση με μεγάλο κόστος και ακόμα μεγαλύτερες προσδοκίες για το μέλλον. Τα νεόφυτα ελαιόδεντρα χρειάζονται προσοχή, φροντίδα και προστασία, ώστε να αναπτυχθούν σωστά και να γίνουν παραγωγικά δέντρα. Ένας από τους «αθόρυβους» αλλά συχνά καταστροφικούς εχθρούς σε αυτή τη φάση είναι τα ποντίκια και γενικότερα τα τρωκτικά.
Τα μικρά αυτά ζώα μπορεί να φαίνονται ασήμαντα, ωστόσο έχουν τη δύναμη να καταστρέψουν τη ρίζα ή τον κορμό ενός νεαρού δενδρυλλίου μέσα σε λίγες μέρες. Η ζημιά δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά και ψυχολογική, καθώς ο παραγωγός βλέπει την προσπάθειά του να χάνεται.
Σε αυτό το άρθρο θα δούμε:
Γιατί τα ποντίκια αποτελούν απειλή για τις νεόφυτες ελιές.
Ποιες ζημιές προκαλούν.
Τι μέτρα μπορούμε να πάρουμε για την προστασία τους, από τις πιο απλές μεθόδους μέχρι τις πιο εξελιγμένες.
- Γιατί τα ποντίκια επιτίθενται στις νεόφυτες ελιές
Τα ποντίκια και άλλα μικρά τρωκτικά (π.χ. αρουραίοι, αγροποντικοί) αναζητούν τροφή όλο το χρόνο. Οι νεαρές ελιές αποτελούν για αυτά ιδανική πηγή:
Ο φλοιός και ο καμβίος (η ζωντανή ζώνη κάτω από τον φλοιό) είναι μαλακά και πλούσια σε θρεπτικά στοιχεία.
Οι ρίζες και τα τρυφερά βλαστάρια περιέχουν υγρασία και ενέργεια.
Το χειμώνα, όταν η τροφή σπανίζει, τα νεόφυτα γίνονται ακόμη πιο ελκυστικά.
Τα ποντίκια συχνά κρύβονται σε πυκνά χόρτα, ξερολιθιές, στοίβες ξύλων ή σωρούς με κλαδιά, από όπου βγαίνουν τη νύχτα για να τραφούν.
- Ζημιές που προκαλούν τα ποντίκια
Οι κυριότερες ζημιές που παρατηρούνται είναι:
Αποφλοίωση κορμού: τα ποντίκια ροκανίζουν τον φλοιό γύρω από τη βάση. Αν ο κορμός «δακτυλιωθεί» εντελώς, το δέντρο ξεραίνεται.
Φάγωμα ριζών: καταστρέφουν το ριζικό σύστημα, με αποτέλεσμα να μαραθεί το δέντρο.
Καταστροφή νέων βλαστών: τρώνε τα τρυφερά φύλλα και βλαστάρια, περιορίζοντας την ανάπτυξη.
Έμμεσες ζημιές: μέσα από τις πληγές που δημιουργούν εισέρχονται μύκητες ή βακτήρια.
Σε ένα νεοσύστατο ελαιώνα, οι απώλειες μπορεί να είναι μεγάλες, ειδικά αν τα δέντρα είναι μικρά και απροστάτευτα.
- Μέτρα πρόληψης και προστασίας
3.1 Καθαριότητα του χωραφιού
Η πρώτη γραμμή άμυνας είναι η καλή υγιεινή του αγρού:
Απομάκρυνση χόρτων γύρω από τον κορμό (ζιζανιοκτονία ή καλλιεργητικά μέσα).
Μην αφήνετε σωρούς από ξύλα, πέτρες ή κλαδιά, γιατί γίνονται φωλιές για τρωκτικά.
Κρατήστε καθαρούς τους χώρους αποθήκευσης ζωοτροφών, γιατί προσελκύουν ποντίκια.
3.2 Μηχανικά μέσα προστασίας
Πλαστικοί σωλήνες ή σπιράλ κορμού: τοποθετούνται γύρω από τον κορμό για να εμποδίζουν το ροκάνισμα.
Μεταλλικά δίχτυα: πιο ανθεκτική λύση, ειδικά σε περιοχές με πολλά τρωκτικά.
Υψωμένα πασαλάκια: σηκώνουν τον κορμό πάνω από το έδαφος, μειώνοντας την πρόσβαση.
3.3 Βιολογικές μέθοδοι
Αρπακτικά πουλιά: τοποθέτηση ξύλινων στύλων ή ειδικών «περιστεριώνων» που ενθαρρύνουν κουκουβάγιες και γερακίνες, φυσικούς εχθρούς των ποντικιών.
Γάτες ή σκυλιά: η παρουσία τους μπορεί να μειώσει σημαντικά τον πληθυσμό.
3.4 Χημικές μέθοδοι
Σε σοβαρές προσβολές μπορεί να χρειαστεί χρήση δολωμάτων.
3.5 Συνδυαστική στρατηγική
Καμία μέθοδος από μόνη της δεν είναι αρκετή. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος είναι ο συνδυασμός:
Καθαριότητα + μηχανική προστασία + βιολογικές μέθοδοι.
- Η σημασία της πρόληψης
Η εμπειρία δείχνει ότι είναι πιο εύκολο να προλάβουμε την εγκατάσταση των ποντικιών, παρά να τα αντιμετωπίσουμε αφού πολλαπλασιαστούν. Γι’ αυτό:
Ελέγχουμε τακτικά τον ελαιώνα, ειδικά το χειμώνα και την άνοιξη.
Τοποθετούμε προστατευτικά γύρω από τα νεόφυτα αμέσως μετά τη φύτευση.
Ενισχύουμε το οικοσύστημα με φυσικούς εχθρούς των τρωκτικών.
- Νέες τεχνολογίες στην προστασία
Η τεχνολογία προσφέρει και εδώ λύσεις:
Ηλεκτρονικοί απωθητές υπερήχων που απομακρύνουν τρωκτικά χωρίς χημικά.
Αισθητήρες εδάφους που εντοπίζουν κίνηση τρωκτικών στο ριζικό σύστημα.
Συστήματα ευφυούς γεωργίας που συνδυάζουν δεδομένα για πρόβλεψη εξάρσεων.
Αν και ορισμένες από αυτές τις μεθόδους είναι ακόμα σε δοκιμαστικό στάδιο, ανοίγουν δρόμους για πιο «καθαρή» και αποτελεσματική προστασία.
- Οικονομικές επιπτώσεις και ψυχολογία του παραγωγού
Η απώλεια ενός νεαρού δέντρου μπορεί να φαίνεται μικρή, αλλά σε έναν ελαιώνα 100 ή 200 δέντρων, η ζημιά μπορεί να φτάσει σε σημαντικό ποσοστό του κόστους εγκατάστασης. Επιπλέον, καθυστερεί την παραγωγή κατά αρκετά χρόνια, αφού πρέπει να αντικατασταθεί το χαμένο δέντρο.
Για τον παραγωγό, η απογοήτευση είναι μεγάλη: βλέπει την επένδυση και τον κόπο του να χάνονται από έναν «αθέατο» εχθρό. Η συστηματική προστασία βοηθά όχι μόνο στην οικονομική απόδοση, αλλά και στην ηρεμία του καλλιεργητή.
