Αν και οι εκτιμήσεις πριν από τη Μεγάλη Εβδομάδα συνέκλιναν στο ότι θα υποβληθούν περί τις 10.000 αιτήσεις Σχεδίων Βελτίωσης στην ομώνυμη δράση του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ), προϋπολογισμού 230 εκατ. ευρώ (με την υπερδέσμευση), πληροφορίες από γεωπόνους-συμβούλους τα τελευταία 24ωρα δείχνουν ότι το ενδιαφέρον είναι μειούμενο.
Ουδείς βεβαίως μπορεί να προεξοφλήσει τι θα συμβεί έως τις 16 Μαΐου, όταν και εκπνέει η προθεσμία (ηλεκτρονικής) υποβολής των αιτήσεων, ωστόσο το γεγονός ότι αυτήν τη φορά πριμοδοτούνται επενδύσεις, όπως παραγωγή ενέργειας, σταβλικές εγκαταστάσεις, θερμοκήπια, πολυετείς φυτείες, αποθηκευτικοί χώροι, αγορά όμορων αγροτεμαχίων κι όχι η αγορά τρακτέρ και παρελκόμενων, φαίνεται να ωθεί τους παραγωγούς που στόχευαν σ’ αυτού του είδους τον εξοπλισμό να είναι εξαιρετικά διστακτικοί, αν όχι και απρόθυμοι, στο να υποβάλουν αίτηση, σύμφωνα με το powergame.gr.
«Όσοι θέλουν να αγοράσουν τρακτέρ και παρελκόμενα και διαπιστώνουν από τα κριτήρια της βαθμολογίας ότι οι πιθανότητες δεν είναι με το μέρος τους, δεν πρόκειται να υποβάλουν καν αίτηση», δηλώνει στο powergame.gr έμπειρος μελετητής σε μεγάλη αγροτική περιφέρεια της χώρας, αποτυπώνοντας το κλίμα που επικρατεί.
Ως εκ τούτου, φαίνεται ότι δεν θα επαληθευτούν ότι οι αρχικές εκτιμήσεις για εκτίναξη της «βάσης» ένταξης, ως αποτέλεσμα του μεγάλου ενδιαφέροντος από τη μία και του μειωμένου συγκριτικά με προηγούμενες προκηρύξεις προϋπολογισμού.
Για παράδειγμα, στη Θεσσαλία ακούγεται ότι η βάση μπορεί να είναι τελικά χαμηλότερη και από 75 ή ακόμη και 73 μόρια στην κλίμακα των 100, όταν οι αρχικές εκτιμήσεις συνέκλιναν στο ότι θα προσέγγιζε τα 78 μόρια. Φυσικά, οι εκτιμήσεις αυτές αποτυπώνουν τα σημερινά δεδομένα και κυρίως ότι δεν πρόκειται να αυξηθεί ο προϋπολογισμός των 230 εκατ. ευρώ. Άρα, επειδή τα δεδομένα μπορεί και να μεταβληθούν, κάθε παραγωγός σε συνεργασία με τον σύμβουλό του θα πρέπει να λάβει την απόφασή του για το αν θα υποβάλει αίτηση, με βάση τις δυνατότητες, τις ανάγκες και τους στόχους του.
Η ένταξη 1 στους 2 και οι προσδοκίες από τη νέα κυβέρνηση
Η αύξηση του προϋπολογισμού στα Σχέδια Βελτίωσης είναι αίτημα που υποβάλλουν διαχρονικά οι αγρότες και οι μελετητές, συνεπικουρούμενοι από αιρετούς στη Βουλή και την αυτοδιοίκηση. Αυτήν τη φορά υπάρχουν, όμως, τρία τελείως διαφορετικά δεδομένα:
Ο προϋπολογισμός είναι μικρότερος (180 εκατ. ευρώ ο αρχικός, συν 50 εκατ. ευρώ με την υπερδέσμευση) του συνήθους, καθώς δεν πρόκειται για κλασική πρόσκληση, αλλά για «πρόσκληση-μπόνους» κατά τη χαρακτηριστική φράση του προϊστάμενου της Μονάδας Επενδύσεων στις Γεωργικές Εκμεταλλεύσεις, κ. Θύμιου Τσιατούρα, αφού τα χρήματα προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης για τη γεωργία (διαφορετικό από το Ταμείο Ανάκαμψης για το σύνολο της οικονομίας, αν και με παρεμφερή στοχοθεσία), το οποίο συστάθηκε και ενεργοποιήθηκε για να στηριχθεί η ευρωπαϊκή παραγωγή μετά την πανδημική κρίση. Θα ακολουθήσει νέα πρόσκληση με μεγάλο προϋπολογισμό τέλη του 2024 ή το 2025, σύμφωνα με το Στρατηγικό Σχέδιο για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ).
Από την υποβολή έως την αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων μεσολαβούν οι εκλογές, άρα η (όποια) νέα κυβέρνηση και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων θα έχουν τη δυνατότητα να (επαν)αξιολογήσουν τον προϋπολογισμό, χωρίς αυτό να σημαίνει κατ’ ανάγκην ότι θα τον αυξήσουν. Διαχρονικά, έχει αποδειχθεί ότι οι εκλογές δημιουργούν προσδοκίες…
Τα Σχέδια Βελτίωσης θα πρέπει υλοποιηθούν έως τις αρχές φθινοπώρου του 2025, καθώς έως τις 15 Οκτωβρίου 2025 θα πρέπει να υποβληθούν τα τελικά αιτήματα πληρωμής. Αυτό σημαίνει ότι τόσο οι διαδικασίες ένταξης, όσο και οι ίδιες οι επενδύσεις, πρέπει να προχωρήσουν με ταχύτατους ρυθμούς -πολύ γρηγορότερα απ’ ό,τι στο παρελθόν.
Σε υπηρεσιακό επίπεδο, πάντως, το μήνυμα που εκπέμπεται με κάθε ευκαιρία είναι ότι ο προϋπολογισμός δεν μπορεί να αυξηθεί, αφενός διότι δεν υπάρχουν άλλοι διαθέσιμοι πόροι από το προηγούμενο ΠΑΑ, αφετέρου διότι δεν μπορεί να αντληθούν από το καινούργιο ΠΑΑ, καθώς το θεσμικό πλαίσιο είναι διαφορετικό.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι εάν τελικά κατατεθούν 10.000 αιτήσεις, τότε αναμένεται να ενταχθεί 1 στους 2 παραγωγούς. Κι αυτό διότι τα 230 εκατ. ευρώ δημοσία δαπάνη συνεπάγονται σύνολο επενδύσεων στα 400-450 εκατ. ευρώ. Συνεπώς, με μέσο ύψος Σχεδίου Βελτίωσης στις 90.000 ευρώ, οι εγκεκριμένες αιτήσεις υπολογίζονται στις 5.000.
Η «εκλογική» προθεσμία της 16ης Μαΐου
Ένα δεύτερο αίτημα που διαχρονικά τίθεται είναι η παράταση στην προθεσμία υποβολής, η οποία μάλιστα εκπνέει 5 ημέρες πριν από τις εθνικές εκλογές. Ο κ. Θύμιος Τσιατούρας διαμήνυσε σε πρόσφατη ημερίδα για τα Σχέδια Βελτίωσης ότι η τελική απόφαση για το εάν θα δοθεί παράταση (ή όχι) θα ληφθεί ένα-δύο 24ωρα πριν από τη 16η Μάϊου με βάση τις αιτήσεις που θα έχουν υποβληθεί. Εάν δηλαδή η αιτούμενη δημοσία δαπάνη από τις αιτήσεις καλύπτει -ακόμη περισσότερο εάν ξεπερνά κατά πολύ- τα 230 εκατ. ευρώ, τότε δεν υπάρχει λόγος να δοθεί παράταση.
Με περισσότερες πιθανότητες θα εξεταστεί πιθανό αίτημα για (ολιγοήμερη) παράταση μόνο για εκείνους που έχουν ξεκινήσει την διαδικασία υποβολής της αίτησης και απομένει να την ολοκληρώσουν. Κάτι τέτοιο έχει γίνει και σε ανάλογες δράσεις στο παρελθόν.
