Το αγροτικό κόμμα της Ολλανδίας, ΒΒΒ, ιδρύθηκε το 2019 από μια αγροτική δημοσιογράφο την Catolina Ann maria van der Plas, γεννημένη το 1967. Kρατήστε το αυτό. Από το 2021 είναι μέλος της Βουλής των αντιπροσώπων ενώ στις περιφερειακές εκλογές της προηγούμενης εβδομάδας, σάρωσε και κατέλαβε και στις 12 περιφέρειες της χώρας την πλειοψηφία των εδρών.
Σε μια μάλιστα αναγωγή στο σύνολο των αποτελεσμάτων της χώρας θα καταλάμβανε 15 από τις 75 θέσεις της Βουλής.
Ενδεικτικό της απόστασης που χωρίζει τα αγροτικά προβλήματα από τα κέντρα αποφάσεων, είναι η δήλωση του Ολλανδού πρωθυπουργού Mark Rutte: Τα αποτελέσματα είναι προφανώς μια κραυγή του εκλογικού σώματος, αλλά 16 ώρες μετά τις εκλογές είναι δύσκολο να αναλύσω το αποτέλεσμα των εκλογών. Χρειάζομαι χρόνο!!!
Κάτι μας θυμίζει σε εμάς τους Έλληνες αυτή η ραγδαία εξέλιξη. Πίσω στο μακρινό πια 1981, ο Ανδρέας Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ, κέρδισαν τις εκλογές στηριζόμενοι σε μεγάλο βαθμό στην τότε δημογραφικά σημαντική αλλά οικονομικά και κοινωνικά ακμάζουσα Ελληνική ύπαιθρο.
Την περήφανη ελληνική Αγροτιά, όπως χαρακτηριστικά την έλεγε. Οι μετέπειτα επιδοτήσεις της τότε ΕΟΚ, έφεραν μια πρόσκαιρη, όπως αποδείχθηκε, άνοιξη στα γεωργικά πράγματα της χώρας. Οι επί σειρά ετών λανθασμένες πολιτικές και η κατασπατάληση του Ευρωπαϊκού χρήματος, μας έφτασαν στο σημείο σήμερα τα χωριά να είναι έρημα και οι κάμποι μας καταπράσινοι μέσα στο καταχείμωνο.
Σπαρμένοι με σιτάρι, την πιο εύκολη αλλά και λιγότερο αποδοτική καλλιέργεια, δείχνοντας με μια ματιά το αδιέξοδο που έχει περιέλθει η όλη κατάσταση.
Αντίθετα σε άλλες χώρες, που ανέλαβαν όλα αυτά τα χρόνια πρωταγωνιστικό ρόλο στα θέματα της Ευρωπαϊκής γεωργίας, με πρώτη την Ολλανδία, ακολουθούμενη από το Βέλγιο-Φλάνδρα και τη Γαλλία, η γεωργία και κτηνοτροφία τους άλλαξε προς το μοντέλο της σύγχρονης βιομηχανικής γεωργίας. Η Ολλανδία μάλιστα, παρόλο το μικρό της μέγεθος, είναι κολοσσιαία παγκόσμια παραγωγός αγροτικών προϊόντων και η τρίτη παγκόσμια εξαγωγική δύναμη σε όρους αξίας, αμέσως μετά τις ΗΠΑ και τον Καναδά, με τους οποίους δεν επιδέχεται καμία εδαφική σύγκριση.
Αυτό με μια κουβέντα, το αποκαλούμε το Ολλανδικό θαύμα. Για ενημέρωση να αναφερθούμε σε δυό-τρία σημεία. Οι Ολλανδοί αγρότες, δεν καλλιεργούν πια τις φημισμένες τουλίπες τους για δρεπτά άνθη, δηλαδή για διακόσμηση, αλλά για την παραγωγή βολβών, με τους οποίους προμηθεύουν σε πολύ υψηλές τιμές ολόκληρη την υφήλιο.
Αναφορικά με το περίφημο θέμα εμπορίας φρούτων, λαχανικών και ανθέων, των φρέσκων κι ευπαθών δηλαδή προϊόντων, που εμείς εδώ ακόμη παλεύουμε με τους μεσάζοντες και τα στέκια των παραγωγών, αυτοί με ένα εκπληκτικό σύστημα ηλεκτρονικών δημοπρατηρίων, με κορυφαίο αυτό του Alsmeer, κατορθώνουν και διοχετεύουν την τεράστια παραγωγή τους, γρήγορα, εύκολα, αποτελεσματικά και αποδοτικά, με όλα τα μέρη να είναι ικανοποιημένοι. Η αγροτική τους τράπεζα RABOBANK, αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες τράπεζες τους κόσμου! Θυμίζουμε οτι η δικιά μας ΑΤΕ, πουλήθηκε για 1 ευρώ για να σωθεί ολόκληρο το τραπεζικό μας σύστημα.
Οι οικονομικές αναλύσεις κι εκτιμήσεις της RABOBANK, άρα και το κύρος της στο χώρο, αποτελούν σημείο αναφοράς για ολόκληρο τον σύστημα των αγροτικών εμπορευμάτων παγκοσμίως και «ενέχουν θέση νόμου». Ενδεικτικά, το παράρτημά της στις ΗΠΑ, ασχολείται και με ανάλυση αγοράς ξηρών καρπών, αν και σε ολόκληρη την Ολλανδία δεν πρέπει να υπάρχει ούτε ένα δέντρο αμυγδαλιάς, καρυδιάς ή φυστικιάς…
Ξεχωριστό κεφάλαιο αποτελεί η Ολλανδική κτηνοτροφία. Η μεταπολεμικά αλματώδης ανάπτυξής της, βασισμένη σε όλες τις αρχές της επιστήμης και της τεχνολογίας, σκόνταψε στη γεωγραφία της περιοχής: το γεγονός οτι η χώρα βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, καθιστά το πρόβλημα της διαχείρισης των άφθονων σε άζωτο κτηνοτροφικών αποβλήτων δυσεπίλυτο και πανάκριβο.
Οι συνεταιρισμοί κατέχουν εξέχουσα θέση στην εμπορία αλλά και κυρίως την μεταποίηση προϊόντων με τη γνωστή μας Friesland που παράγει το ΝΟΥΝΟΥ, να φιγουράρει στις πρώτες θέσεις της παγκόσμιας κατάταξης διατροφικών γιγάντων.
Με τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική, για την οποία το μεγάλο μέρος των δικών μας αγροτών έχει μαύρα μεσάνυχτα και τον Οκτώβριο θα νιώσει την πλήρη απογοήτευση, τίθενται νέοι στόχοι σχετικά με την γεωργία και το περιβάλλον. Το άζωτο βρίσκεται υπό διωγμό και η χρήση του νερού ανάγεται σε βασικό συντελεστή παραγωγής αγροτικών προϊόντων και τροφίμων.
Θεωρητικά η εφαρμογή της νέας ΚΑΠ από τον περασμένο Ιανουάριο, αποτέλεσε τη θρυαλλίδα για την δημιουργία αντιδράσεων σε ολόκληρη την αγροτική Ευρώπη: από υποτονικά μπλόκα δρόμων στην έρημα αγροτική Ελλάδα, μέχρι θρίαμβο ενός νεοπαγούς αγροτικού κόμματός στην Ολλανδία!
Ολα αυτά εκδηλώνονται σε μια στιγμή που το διατροφικό μας πρόβλημα αποκτά νέες διαστάσεις: και για να μείνουμε σε ένα θέμα των ημερών, ο μπακαλιάρος για το τραπέζι της 25ης Μαρτίου κοστίζει μέχρι και 23 ευρώ το κιλό στην κεντρική αγορά της Αθήνας, σχεδόν όσο ένα μεροκάματο αγροτικού εργάτη!!!
Παράλληλα ο πληθωρισμός των τροφίμων, απασχολεί τα πάσης φύσεως νομισματικά και δημοσιονομικά επιτελεία της ΕΕ και όχι μόνο. Από την άλλη πυκνώνουν οι φωνές, του αστικού κυρίως πληθυσμού, για της καλοπέραση των παραγωγικών ζώων και άλλα δικαιώματά τους, γεγονός που κάνει τους κτηνοτρόφους να ακροβατούν μεταξύ νομιμότητας και βιωσιμότητας των εκμεταλλευσεων τους. Το ΒΒΒ, ο θριαμβευτής των εκλογών της Ολλανδίας, έχει διακηρυγμένους εχθρούς τις μεγάλες περιβαλλοντικές οργανώσεις της χώρας, με πρώτη την Party for the animals.
Η έλλειψη ειλικρινούς και ουσιαστικής επικοινωνίας μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης στον ανεπτυγμένο κυρίως κόσμο, θα αποτελέσει ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα στο άμεσο μέλλον με επικίνδυνες προεκτάσεις για το καθημερινό μας φαγητό. Η έκρηξη της δημοφιλίας του ΒΒΒ, μας δείχνει οτι η πίεση προς τον αγροτικό-παραγωγικό κόσμο έχει φτάσει σε κρίσιμο σημείο. Οι αγρότες σε ολόκληρο το κόσμο θέλουν την ησυχία τους και την ηρεμία τους. Εαν ήθελαν κάτι άλλο θα πήγαιναν στις πόλεις, είναι εύκολο. Για να φτάσουν να θέλουν να εκφραστούν πολιτικά, συμπαρασύροντας προφανώς και μέρος των μη αγροτών συγχωριανών τους, σημαίνει οτι διαταράσσεται η βασική αυτή αρχή: αφήστε μας στην ησυχία μας να σας φτιάχνουμε πράγματα να τρώτε και να σας φροντίζουμε την εξοχή και τα χωριά σας!
Πολλά όμως, αστικά κυρίως, κινήματα ανταπαντούν: οτι φτιάχνετε, έχει ένα τεράστιο περιβαλλοντικό και εσχάτως οικονομικό κόστος, δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση!
Η διάσταση αυτή απόψεων δεν είναι καινούργια. Απλώς επισημοποιήθηκε με την καινούργια ΚΑΠ, για την οποία οι αγρότες αισθάνονται οτι δεν πέρασαν τις θέσεις τους. Το κενό αυτό αντιλήψεων, εκμεταλλεύτηκε η Ολλανδή δημοσιογράφος και κατόρθωσε να κάνει το νεότευκτο κόμμα της ρυθμιστή των εξελίξεων στα πολιτικά πράγματα της χώρας της.
Το αμέσως επόμενο ερώτημα που προκύπτει είναι εάν θα έχει πανευρωπαϊκές διαστάσεις μια τέτοια πολιτική επιτυχία των Ολλανδών. Δύσκολο να υπάρξει μια ενιαία απάντηση. Είναι σχεδόν βέβαιο οτι θα αποτελέσει σημείο προβληματισμού για ολόκληρη της αγροτική Ευρώπη. Εαν και που μπορεί όμως ο σπόρος αυτός να καρπίσει αλλού εκτός Ολλανδίας, είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί. Ας μη ξεχνάμε οτι η Ολλανδική ύπαιθρος όπως και αυτή της γειτονικής Φλάνδρας και η πάλαι ποτέ ακμάζουσα Γαλλική επαρχία, διαθέτουν αγρότες με ιδιαίτερες ικανότητες: μορφωμένους, με εμπειρίες συμμετοχής στα κοινά λόγω συνεταιρισμών (η Credit Agricole είναι άλλο τρανταχτό παράδειγμα), με οικονομική επιφάνεια που τους δίνει και αντίστοιχη κοινωνική επιρροή. Τα αγροτικά σχολεία και οι δομές γεωργικών εφαρμογών κατέχουν στην Ολλανδία θέση…περιπτέρου. Δεν είναι τυχαίο οτι η πρωτεργάτης της κίνησης είναι δημοσιογράφος. Διάβαζαν τις απόψεις της και προφανώς τις συμμερίζονταν.
Εμείς εδώ, θεωρούμε τους αγροτικούς δημοσιογράφους, παπαγαλάκια του Υπουργείου και στα σχόλια του εξειδικευμένου αγροτικού τύπου υβρίζονται χυδαία. Μόλις προχθές, ανακοινώθηκε από το ΥΠΠΑΤ οτι η καταβολή των συνδεδεμένων επιδοτήσεων θα μεταφερθεί κατά μία εβδομάδα.
Το τι άκουσε ο συντάκτης της σχετικής αναδημοσίευσης σε σχετικό έντυπο δεν λέγεται και κυρίως…δεν γράφεται.
Τις αμέσως επόμενες ημέρες, πιθανόν να υπάρξουν κι εδώ σε εμάς κραυγές και αγωνιστικά προσκλητήρια για σχετική δράση. Και λέμε πιθανόν διότι ένα μικρό πείραμα δεν… πήγε καλά: αναδημοσιεύσαμε την σχετική είδηση για τις Ολλανδικές εκλογές τον προσωπικό μας λογαριασμό σε κοινωνικό δίκτυο και η απάντηση που πήραμε από φίλους αγρότες ήταν “άσε μας ρε Μήτσο”!
Άλλωστε φέτος οι εαρινές καλλιέργειες θα είναι πολύ λιγότερες από οτι συνήθως, γεγονός που αφήνει χρόνο για σκέψεις, συσκέψεις και δράση.
Μένει να δούμε εάν θα υπάρξει κάποια κρυμμένη προς το παρόν ηγετική φυσιογνωμία που θα τραβήξει το κάρο από τη λάσπη.
Περιδιαβαίνοντας πολλά χωριά του κάμπου αλλά και των ελληνικών βουνών, η δημογραφική τους κατάρρευση δεν σε οδηγεί σε κάποιο προφανές συμπέρασμα. Δύσκολα φαντάζεσαι τους μεσήλικες που βλέπεις παντού γύρω σου να μπορούν να αναλάβουν σχετικούς ηγετικούς ρόλους.
Οι νέοι έχουν μετακομίσει στις πόλεις και ήδη γίνονται κοινωνοί νεωτεριστικών αντιλήψεων. Όταν επιστρέφουν στα χωριά τους για να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους, μάλλον περισσότερο φροντίζουν να εφαρμόσουν τις νέες αυτές αντιλήψεις στα δικά τους πράγματα παρά να πάνε στο καφενείο και να κάνουν το σύγχρονο Μαρίνο Αντύπα!
Του Δημήτρη Αντωνόπουλου, Γεωργοοικονομολόγος, παραγωγός κελυφωτού φιστικιού
