Η διαχείριση των βοσκοτόπων στην Ελλάδα αποτέλεσε επί δεκαετίες ένα από τα πλέον σύνθετα και αμφιλεγόμενα ζητήματα στον αγροτικό τομέα.

Η ανάγκη για συμμόρφωση με τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις και η διασφάλιση των επιδοτήσεων οδήγησαν στην ανάπτυξη της λεγόμενης «τεχνικής λύσης». Παρακάτω, εξετάζουμε, το ιστορικό της τεχνικής λύσης, τις προκλήσεις που αντιμετωπίστηκαν, τον τρόπο υπολογισμού των επιδοτήσεων για τους κτηνοτρόφους και παραδείγματα εφαρμογής της.

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η Ελλάδα αντιμετώπισε σοβαρές προκλήσεις σχετικά με τον ορισμό και τη διαχείριση των βοσκοτόπων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) θεώρησε ότι η χώρα μας δεν… ανταποκρίνεται ως έπρεπε στις κοινοτικές επιταγές, δηλώνοντας εκτάσεις ως βοσκοτόπους που δεν πληρούσαν τα ευρωπαϊκά κριτήρια. Αυτό οδήγησε σε καταλογισμούς προστίμων ύψους 466 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2009-2013.

Η Ελλάδα προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την αναίρεση των καταδικαστικών αποφάσεων. Το 2020, το Δικαστήριο δικαίωσε τη χώρα, επιστρέφοντας συνολικά 466 εκατ. ευρώ στα κρατικά ταμεία.

Τι είναι η τεχνική λύση

Η τεχνική λύση αναφέρεται σε μια προσωρινή μέθοδο υπολογισμού και κατανομής των επιλέξιμων βοσκοτόπων, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής χλωρίδας και γεωμορφολογίας. Εφαρμόστηκε για να διασφαλιστεί η συνέχιση των επιδοτήσεων στους κτηνοτρόφους, ενώ παράλληλα η χώρα εργαζόταν για την επίλυση των θεσμικών ζητημάτων.

Παρά την εφαρμογή της τεχνικής λύσης, η ΕΕ συνέχισε να εκφράζει επιφυλάξεις, επιβάλλοντας πρόστιμα και ζητώντας περαιτέρω διευκρινίσεις. Το 2014, η Ελλάδα νομοθέτησε τον ορισμό του βοσκοτόπου, περιλαμβάνοντας και τις εκτάσεις με ξυλώδη βλάστηση, γεγονός που συνέβαλε στην αναγνώριση περισσότερων εκτάσεων ως επιλέξιμων.

Υπολογισμός επιδοτήσεων με την τεχνική λύση

Μονάδες Ζωικού Κεφαλαίου (ΜΖΚ)

Ο υπολογισμός των επιδοτήσεων βασίζεται στις Μονάδες Ζωικού Κεφαλαίου (ΜΖΚ), οι οποίες καθορίζονται ως εξής:

Πρόβατο ή αίγα ηλικίας ενός έτους και άνω: 0,15 ΜΖΚ

Πρόβατο ή αίγα ηλικίας κάτω του ενός έτους: 0,05 ΜΖΚ

Για παράδειγμα, ένας κτηνοτρόφος με 100 πρόβατα ηλικίας άνω του ενός έτους έχει 15 ΜΖΚ (100 x 0,15).

Επιλέξιμη έκταση

Η επιλέξιμη έκταση βοσκοτόπων υπολογίζεται με βάση την πυκνότητα βόσκησης, η οποία καθορίζεται από την ΕΕ. Συνήθως, απαιτείται τουλάχιστον 0,2 ΜΖΚ ανά εκτάριο (10 στρέμματα) για να θεωρείται μια έκταση επιλέξιμη.

Υπολογισμός επιδοτήσεων

Οι επιδοτήσεις υπολογίζονται με βάση τις ΜΖΚ και την επιλέξιμη έκταση. Για παράδειγμα:

Βιολογική κτηνοτροφία:

Αιγοπρόβατα: 24,7 ευρώ ανά στρέμμα

Βοοειδή γαλακτοπαραγωγής: 34,7 ευρώ ανά στρέμμα

Βοοειδή κρεατοπαραγωγής: 28 ευρώ ανά στρέμμα

Δημιουργία τεχνητού λειμώνα: 30,4 ευρώ ανά στρέμμα

Μετακίνηση σε ορεινές βοσκήσιμες γαίες:

Αιγοπρόβατα: 6,5 ευρώ ανά στρέμμα

Βοοειδή: 5,5 ευρώ ανά στρέμμα

Βελτίωση αγροδασικών οικοσυστημάτων: 10 ευρώ ανά στρέμμα

Παραδείγματα εφαρμογής

Παράδειγμα 1: Υπολογισμός επιδοτήσεων για αιγοπρόβατα

Ένας κτηνοτρόφος διαθέτει 200 αιγοπρόβατα ηλικίας άνω του ενός έτους.

ΜΖΚ: 200 x 0,15 = 30 ΜΖΚ

Επιλέξιμη έκταση: 30 ΜΖΚ / 0,2 ΜΖΚ ανά εκτάριο = 150 εκτάρια (1.500 στρέμματα)

Επιδοτήσεις:

Βιολογική κτηνοτροφία: 1.500 στρέμματα x 24,7 ευρώ = 37.050 ευρώ

Μετακίνηση σε ορεινές βοσκήσιμες γαίες: 1.500 στρέμματα x 6,5 ευρώ = 9.750 ευρώ

Συνολικές επιδοτήσεις: 46.800 ευρώ

Παράδειγμα 2: Μείωση επιδοτήσεων λόγω μείωσης ζωικού κεφαλαίου

Ένας κτηνοτρόφος είχε το 2015 10 ΜΖΚ από αιγοπρόβατα και του είχε κατανεμηθεί βοσκότοπος 10 εκτάρια. Το 2017 δήλωσε 6 ΜΖΚ, δηλαδή μείωση 40%. Το 2018 δήλωσε ξανά 6 ΜΖΚ. Εφόσον η μείωση του ζωικού κεφαλαίου υπερβαίνει το 30% για δύο συνεχόμενα έτη, η κατανομή βοσκοτόπου μειώνεται αναλογικά κατά 40%, δηλαδή σε 6 εκτάρια.

Παράδειγμα 3: Λανθασμένος υπολογισμός ΜΜΖ

Ένας κτηνοτρόφος έχει 10 ΜΜΖ από αιγοπρόβατα και 5 ΜΜΖ από χοιρινά. Σύμφωνα με τον κανονισμό, οι ΜΜΖ από χοιρινά δεν πρέπει να υπολογίζονται στην κατανομή. Ωστόσο, η τεχνική λύση υπολογίζει το ποσοστό μείωσης λαμβάνοντας υπόψη και τις 15 ΜΜΖ, οδηγώντας σε υπερεκτίμηση της μείωσης.

Συμπερασματικά, η τεχνική λύση αποτέλεσε ένα κρίσιμο εργαλείο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με τη διαχείριση των βοσκοτόπων στην Ελλάδα. Παρά τις δυσκολίες και τις επιφυλάξεις της ΕΕ, η χώρα κατάφερε να διασφαλίσει τις επιδοτήσεις για τους κτηνοτρόφους, να επεκτείνει τις επιλέξιμες εκτάσεις και να επιτύχει νομική δικαίωση σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η εμπειρία αυτή υπογραμμίζει τη σημασία της προσαρμογής των εθνικών πολιτικών στις ευρωπαϊκές απαιτήσεις και της συνεχούς συνεργασίας με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς για την προώθηση των συμφερόντων του αγροτικού τομέα. Η οποιαδήποτε κριτική ασκείται σήμερα, καλό θα είναι να γίνεται αφού εξεταστούν όλες οι κρίσιμες, ανωτέρω, επισημάνσεις.

Newsroom Agronewsbomb