Σταμενίτης στη βουλή με χρονοδιάγραμμα πληρωμών ΟΠΕΚΕΠΕ και action plan.
Αναλυτικά η συζήτηση από τα επίσημα πρακτικά της βουλής:
Συνεχίζουμε με την πέμπτη με αριθμό 1131/17-6-2024 επίκαιρη ερώτηση δεύτερου κύκλου της Βουλευτού Πέλλης της Κ.Ο. «ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ» κυρίας Θεοδώρας Τζάκρη προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με θέμα: «Ο Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ) σε άμεση επιτήρηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή».
Παρακαλώ, κυρία Τζάκρη, έχετε τον λόγο.
ΘΕΟΔΩΡΑ ΤΖΑΚΡΗ: Κύριε Υφυπουργέ, ο ΟΠΕΚΕΠΕ βρίσκεται, δυστυχώς, σε τραγική κατάσταση και αυτό αποδεικνύεται από την αδυναμία που έχει στην καταβολή των ενισχύσεων της ΚΑΠ. Και αναφέρομαι πρώτα από όλα στις βασικές ενισχύσεις, καθώς σε σύγκριση με το 2022 οι ενισχύσεις που αφορούν τους βοσκότοπους ήταν μειωμένες κατά 27%, τις δενδρώδεις καλλιέργειες κατά 19% και τις ετήσιες καλλιέργειες κατά 17%. Επίσης, είχαμε μείωση των οικολογικών σχημάτων έως και 50% εξαιτίας του γεγονότος ότι είχαμε υπέρβαση του προϋπολογισμού κατά 550 εκατομμύρια ευρώ, του προϋπολογισμού δηλαδή του διατιθέμενου για τα οικολογικά σχήματα που είναι της τάξεως των 425 εκατομμυρίων.
Το κυριότερο είναι ότι είχαμε προβλήματα και στην καταβολή των συνδεδεμένων ενισχύσεων, γιατί αδικαιολόγητα και χωρίς προηγούμενη ενημέρωση είχαμε οριζόντιες μειώσεις για κάποιες καλλιέργειες των συνδεδεμένων ενισχύσεων και οριζόντια αύξηση, αλματώδη αύξηση θα έλεγα, για κάποιες άλλες. Για παράδειγμα μπορώ να σας αναφέρω ότι είχαμε αυξήσεις στο μαλακό σιτάρι και στο κριθάρι κατά 170% και 188% αντίστοιχα και μειώσεις αντίστοιχα στα μήλα που είναι ΠΟΠ, στα πορτοκάλια για χυμό και στον αραβόσιτο σε σημαντικό βαθμό.
Για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά, λοιπόν, κύριε Υπουργέ, ο ΟΠΕΚΕΠΕ βρίσκεται κάτω από ευρωπαϊκή επιτήρηση και, μάλιστα, στην επιστολή που απέστειλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μας λέει ότι οι λόγοι για τους οποίους ο ΟΠΕΚΕΠΕ βρίσκεται σε επιτήρηση έχουν να κάνουν με την αδυναμία στην καταβολή των ενισχύσεων που σας είπα ήδη, με τη λειτουργία και γενικά τη στελέχωση του ΟΠΕΚΕΠΕ, με τα προβλήματα που υπάρχουν στην ποιότητα και στη νομιμότητα της καταβολής των ενισχύσεων και, κυρίως, με τη μη τήρηση των ευρωπαϊκών κανονισμών, με αποτέλεσμα να μπει σ’ αυτήν την επιτήρηση για διάστημα δώδεκα μηνών.
Κύριε Υπουργέ, έχουν πραγματοποιηθεί έως τώρα δύο συναντήσεις, μία στις 25 Μαΐου και μία στις 11 Ιουνίου, και κρίθηκε ότι θα πρέπει να γίνει επανέλεγχος της δωδεκάμηνης διαπίστευσης του ΟΠΕΚΕΠΕ, ζητώντας παράλληλα από τις ελληνικές αρχές να παρουσιάσουν ένα «action plan» πλάνο για την άρση των παραπάνω ελλείψεων και παρατυπιών, όπως ήδη σας είπα.
Εγώ, λοιπόν, σας ρωτώ σύμφωνα με την ερώτησή μου, τα εξής: Απειλείται με οριστική άρση πιστοποίησης ο ΟΠΕΚΕΠΕ; Τι κάνατε πέρα από τις συνεχείς αλλαγές προέδρων και διοικήσεων στον ΟΠΕΚΕΠΕ; Μιλάμε τώρα για την πέμπτη αλλαγή στις διοικήσεις προκειμένου να αντιμετωπίσετε αυτά τα πολύ σοβαρά προβλήματα και να αποφευχθεί αυτή η αρνητική εξέλιξη που αφορά τη θέση του ΟΠΕΚΕΠΕ σε επιτήρηση από τις ευρωπαϊκές Αρχές.
Επίσης, πόσο κινδυνεύει –γιατί αυτό είναι το ζητούμενο και γι’ αυτόν τον λόγο σας απηύθυνα την ερώτηση αυτή- η καταβολή των ενισχύσεων της ΚΑΠ στους δικαιούχους αγρότες και τους κτηνοτρόφους που για την περίοδο 2023-2027 ανέρχονται σε περισσότερα από 13 δισεκατομμύρια ευρώ;
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Πλακιωτάκης): Ευχαριστούμε την κ. Τζάκρη.
Θα απαντήσει ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Διονύσιος Σταμενίτης.
Παρακαλώ, κύριε Υπουργέ, έχετε τον λόγο.
ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΤΑΜΕΝΙΤΗΣ (Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων): Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.
Αγαπητοί συνάδελφοι, θα ξεκινήσω λέγοντάς σας ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για τις πληρωμές του 2023 και γενικά για τις πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ και θα εξηγήσω παρακάτω.
Πράγματι, ο Οργανισμός αντιμετώπισε προβλήματα το προηγούμενο διάστημα. Δεν είμαστε κυβέρνηση που κρύβεται πίσω από το δάκτυλό της, αλλά όταν υπάρχει πρόβλημα, με ειλικρίνεια το παραδεχόμαστε και με αποτελεσματικότητα το επιλύουμε. Εμείς ήδη μιλήσαμε για τα προβλήματα που είχε ο Οργανισμός και με αποφασιστικό τρόπο προχωρήσαμε στις απαραίτητες κινήσεις που τις γνωρίζουμε όλοι.
Από τότε, η κατάσταση του Οργανισμού έχει εξομαλυνθεί πολύ και αυτό άλλωστε αποδείχθηκε από το γεγονός ότι διαψεύστηκαν όλοι οι κίνδυνοι που προβλέπατε το προηγούμενο διάστημα. Οι πληρωμές έγιναν εγκαίρως, κανένας παραγωγός δεν έχασε τα χρήματά του και κανένας δεν πρόκειται να τα χάσει.
Αναφέρατε σωρεία –δήθεν- προβλημάτων στην ερώτησή σας, όπως μειωμένη βασική ενίσχυση, περικοπή οικολογικών σχημάτων, πρόστιμο –το γράφετε στην ερώτηση- 273 εκατομμύρια ευρώ.
Σας λέω, λοιπόν, πρώτον, ότι καταφέραμε και διατηρήσαμε τον προϋπολογισμό της νέας ΚΑΠ στο ίδιο επίπεδο των 19,3 δισεκατομμυρίων ευρώ, όταν όλα τα κράτη-μέλη είχαν περικοπές. Και αυτό είναι μια προσωπική επιτυχία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Ξεμπλοκάραμε δύο χιλιάδες τετρακόσιες ογδόντα υποθέσεις δικαιωμάτων του 2014 που εκκρεμούσαν και πληρώθηκαν. Ξεκίνησε η διαδικασία αποδέσμευσης δεκαέξι χιλιάδων πεντακοσίων ΑΦΜ που ήταν δεσμευμένα από παλιά έτη και ήδη έχουν πληρωθεί οι έξι χιλιάδες οκτακόσιοι πενήντα. Σχεδιάσαμε, παρά τα όποια προβλήματα του πρώτου έτους εφαρμογής, οικολογικά σχήματα τα οποία πέτυχαν την πλήρη απορρόφηση του αντίστοιχου κονδυλίου, όταν πολλοί προέβλεπαν το αντίθετο. Δεν έχει εκδοθεί καμία εκτελεστική απόφαση επιβολής προστίμου 283 εκατομμυρίων ευρώ, όπως γράψατε. Η χώρα μας βρίσκεται σε διαδικασία διαλόγου και προδικασίας με την Επιτροπή, με ανταλλαγή επιχειρημάτων, τα οποία μάλιστα είναι ισχυρά από την πλευρά της χώρας μας.
Έρχεστε τώρα και λέτε ότι θα έχουμε αναστολή πληρωμών και οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι θα χάσουν τις ενισχύσεις του 2023 και των επόμενων ετών, γιατί ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα μπει σε επιτήρηση.
Δεν ισχύει τίποτα από τα παραπάνω και εξηγώ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διενήργησε τη λεγόμενη «Διαδικασία Εκκαθάρισης Λογαριασμών» για το οικονομικό έτος 2023, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και τις παρατηρήσεις του Οργανισμού Πιστοποίησης, δηλαδή όπως προβλέπεται και όπως γίνεται κάθε χρόνο για κάθε οικονομικό έτος. Στο πλαίσιο αυτό, ως είθισται, τοποθετήθηκε με παρατηρήσεις που στοχεύουν στη βελτίωση των διαδικασιών.
Το συμπέρασμα της διαδικασίας εκκαθάρισης που ενδιαφέρει τελικά τους παραγωγούς είναι ότι η Επιτροπή πρότεινε για εκκαθάριση τους λογαριασμούς του οικονομικού έτους 2023. Με άλλα λόγια, αποδέχτηκε την πληρότητα και την ακρίβεια των λογαριασμών, δηλαδή την ορθή διαχείριση από τον ΟΠΕΚΕΠΕ των πόρων των ευρωπαϊκών γεωργικών ταμείων. Και αυτό επιδέχεται μια μόνο ερμηνεία, ότι οι πληρωμές έγιναν σωστά. Τα υπόλοιπα θα τα πω στη δευτερολογία μου. Ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Πλακιωτάκης): Και εμείς ευχαριστούμε τον κύριο Υπουργό.
Η κυρία Τζάκρη έχει τον λόγο για τη δευτερολογία της.
ΘΕΟΔΩΡΑ ΤΖΑΚΡΗ: Κύριε Υφυπουργέ, εσείς βεβαίως –σας άκουσα με προσοχή- έχετε κάθε λόγο να ωραιοποιείτε τις καταστάσεις και να προσπαθείτε να μας πείσετε ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος από την κατάσταση που υπάρχει σήμερα στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Πλην, όμως, τα γεγονότα μιλούν από μόνα τους. Και βρισκόμαστε 21 Ιουνίου και το ΟΣΔΕ δεν έχει ανοίξει ακόμη. Έχει ξανασυμβεί ποτέ να είμαστε 21 Ιουνίου και το ΟΣΔΕ να μην έχει ανοίξει ακόμη; Ακόμη και ο απελθών Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης -ο τέταρτος κατά σειρά, βρισκόμαστε ήδη στον πέμπτο μέσα σε ένα χρονικό διάστημα πέντε ετών- μας καθησύχαζε λίγο πριν εκδιωχθεί από το Υπουργείο, αφού βεβαίως προηγουμένως ήταν και πολυδάπανος. Φρόντισε να επιβαρύνει το δημόσιο λογιστικό με δαπάνες από μπεγλέρια της τάξεως 5.000 ευρώ μέχρι και για ανθοδέσμες για τον εξωραϊσμό του γραφείο του της τάξεως των 6.000 ευρώ. Πρόλαβε να δώσει ογδόντα δουλειές, όπως λένε τα δημοσιεύματα του συμπολιτευόμενου Τύπου, σε προσωπική του ΙΚΕ που ξεπερνούν τις απευθείας αναθέσεις στο σύνολο του ενός εκατομμυρίου και εν πάση περιπτώσει, φρόντισε πριν φύγει από το Υπουργείο να πάρει και δύο τρεις πίνακες μαζί του, αλλά δεν ξέρω αν έχει προλάβει να τους επιστρέψει.
Μας έλεγε, λοιπόν, ότι το άνοιγμα του ΟΣΔΕ θα γίνει το αργότερο μέχρι 10 Ιουλίου, αφού επιλυθούν τα προβλήματα του οργανισμού. Προφανώς, για να μην έχει ανοίξει ακόμα το ΟΣΔΕ, αυτά τα προβλήματα στα οποία αναφέρονταν ο απελθών Υπουργός, μάλλον δεν έχουν επιλυθεί. Ρωτώ: θέλετε να μας πείτε ποια είναι αυτά τα προβλήματα που απαγορεύουν να ανοίξει το ΟΣΔΕ σήμερα 21 Ιουνίου; Δεν ξέρω αν γνωρίζετε τι επίπτωση έχει αυτό στην έγκαιρη και έγκυρη καταβολή των άμεσων ενισχύσεων, αλλά και γενικά των ενισχύσεων της ΚΑΠ στους δικαιούχους αγρότες και στους κτηνοτρόφους. Τον προσεχή Οκτώβριο, όπως λέτε, βεβαίως. Βρισκόμαστε 21 Ιουνίου και ακόμη οι αγρότες δεν έχουν ιδέα για τα σχήματα του 2024. Ελπίζω να μην γίνει αυτό που έγινε την προηγούμενη χρονιά που είχαμε υπέρβαση στον προϋπολογισμό, όπως σας είπα ήδη από τα σχήματα που υποβλήθηκαν για τα 550 εκατομμύρια με αποτέλεσμα οι δικαιούχοι παρά το γεγονός ότι έκαναν έξοδα, και το γνωρίζετε πάρα πολύ καλά, να έχουν μειώσεις στα ποσά που δικαιούνται να πάρουν έως και 50%. Πλησιάζουμε στις 30 Ιουνίου και οφείλετε ακόμη χρήματα στους αγρότες από τις προηγούμενες χρήσεις.
Να σας θυμίσω ότι το πρόστιμο ύψους 283 εκατομμυρίων ευρώ που καταλογίστηκε στη χώρα μας για κακή διαχείριση των αγροτικών ενισχύσεων στις αγροτικές περιόδους 2020, 2021 και 2022 επί κυβερνήσεων Νέας Δημοκρατίας, αυτά τα 283 εκατομμύρια αντιστοιχούν περίπου στο 33% του προϋπολογισμού των βασικών ενισχύσεων. Ακόμη μια φορά, όμως, από πλευράς σας γίνεται προσπάθεια –όπως σας είπα ήδη- ωραιοποιήσεων, στρογγυλοποιήσεων και αν θέλετε απαξίωσης και μείωσης της σοβαρότητας της κατάστασης που επικρατεί στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Ελπίζω σήμερα που ο Πρωθυπουργός ο κ. Μητσοτάκης θα επισκεφθεί τον πέμπτο κατά σειρά Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, τον κ. Τσιάρα, να ενημερωθεί πραγματικά για τη δραματική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο ΟΠΕΚΕΠΕ και νομίζω ότι η επιτήρηση του ΟΠΕΚΕΠΕ από μόνη της συνιστά, αν θέλετε, μια ατράνταχτη απόδειξη της αποτυχίας αυτών των τεσσάρων Υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης και των πέντε Προέδρων του ΟΠΕΚΕΠΕ τα πέντε χρόνια να διασφαλίσουν το αυτονόητο και το κεκτημένο των προηγούμενων χρόνων σε ό,τι αφορά τις επιδοτήσεις των αγροτών μας. Και αντί να απολογηθείτε για την κατάντια που έχετε οδηγήσει έναν τέτοιο οργανισμό, ο οποίος διαχειρίζεται κάθε χρόνο πάνω από 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ για την υποστήριξη του αγροτοδιατροφικού τομέα της χώρας μας λέτε ότι μέχρι το τέλος του 2024 ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα μοιράσει άλλα 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Αλήθεια; Πώς θα το κάνει αυτό και μάλιστα φέτος;
Όλα αυτά κύριε Υφυπουργέ, μαζί με την υποστελέχωση, μαζί με την υποχρηματοδότηση και την εγκατάλειψη του δημόσιου τομέα αποτελούν ένα εκρηκτικό μείγμα, γιατί το σύστημα καταβολής των αγροτικών επιδοτήσεων όχι απλά παραπαίει, αλλά βρίσκεται σε πλήρη κατάρρευση εξαιτίας της ανεπάρκειας, της αλαζονείας και της αναλγησίας της Κυβέρνησης στον κρίσιμο τομέα της αγροτικής πολιτικής και της διαχείρισης των ενωσιακών πόρων.
Θριαμβολογείτε ότι διατηρήσατε τους πόρους της ΚΑΠ στα ίδια επίπεδα, αλλά οι αγρότες κτηνοτρόφοι παίρνουν κάθε χρόνο όλο και λιγότερες ενισχύσεις. Αυτό δεν είναι άλμα προς το μέλλον, κύριε Υφυπουργέ, είναι άλμα στο κενό!
Σας ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Ιωάννης Πλακιωτάκης): Και εμείς ευχαριστούμε την κυρία Τζάκρη.
Ο κύριος Υφυπουργός έχει τον λόγο.
ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΤΑΜΕΝΙΤΗΣ (Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων): Αγαπητή συνάδελφε, είναι γεγονός ότι 19,3 δισεκατομμύρια παραμένουν για τη νέα ΚΑΠ και είναι η χώρα μας η μοναδική που κατάφερε να τα διατηρήσει όλα τα ποσά. Από το να ασχολείστε με διάφορα κουτσομπολιά, θα σας πρότεινα να πιέσετε την ομάδα σας να υποστηρίξει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τώρα που έχουμε καινούριες συνεδριάσεις, ώστε να αποδεχθεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τα δίκαια αιτήματα των παραγωγών, ώστε είτε να μην καταψηφίζουνε οι ευρωβουλευτές σας είτε να μην απέχουν.
Είναι καλό να έχετε την ίδια φωνή και στο ελληνικό Κοινοβούλιο αλλά και στο ευρωπαϊκό και μένω σε αυτά που αφορούν και ανησυχούν τους αγρότες. Όχι μόνο δεν προτάθηκε αναστολή πληρωμών, αλλά επαναλαμβάνω ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε ότι οι πληρωμές κρίθηκαν σωστές. Δεν κινδυνεύει ούτε ένα ευρώ οικονομικής ενίσχυσης των παραγωγών. Προχωρούμε ακάθεκτοι στις πληρωμές του 2024 στο χρονοδιάγραμμα που έχουμε ανακοινώσει και συνεχίζω για τα περί δήθεν επιτήρησης του Οργανισμού και τι πραγματικά ισχύει.
Η επιτροπή διατύπωσε κάποιες παρατηρήσεις στο πλαίσιο των ερευνών που αφορούν στα δομικά και λειτουργικά στοιχεία του Οργανισμού, όπως παραδείγματος χάρη η αριθμητική ανεπάρκεια του προσωπικού. Και αφού στην έκθεσή της αναγνώρισε τα θετικά βήματα που έχουν γίνει προς την αποκατάσταση των αδύναμων σημείων του Οργανισμού, πρότεινε –προκειμένου να έχουμε ακόμη καλύτερα και γρηγορότερα αποτελέσματα- να εφαρμόσουμε ένα σχέδιο δράσης, ένα action plan.
Προσέξτε, είναι σημαντικό και το τονίζω: αυτά προέκυψαν από έρευνα που αφορούσε δομικά θέματα του ΟΠΕΚΕΠΕ. Δεν συγχέεται με τις χρηματικές ενισχύσεις και την επιλεξιμότητα των εκτάσεων η οποία ελέγχεται στο πλαίσιο άλλων ερευνών. Το συγκεκριμένο σχέδιο δράσης θα σχεδιάσει το Υπουργείο μας και θα εφαρμόσει ο ΟΠΕΚΕΠΕ για διάστημα δώδεκα μηνών υπό την επίβλεψη του Υπουργείου.
Ενημερωτικά, η προθεσμία υποβολής του σχεδίου δράσης από τη χώρα μας λήγει 10-9-2024 και οι υπηρεσίες μας το έχουν πρακτικά έτοιμο. Γνωρίζετε κυρία συνάδελφε, ποια είναι θεσμικά η αρχή διαπίστευσης του ΟΠΕΚΕΠΕ. Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, δηλαδή, ο θεσμικά αρμόδιος φορέας για τον έλεγχο και την παρακολούθηση στον Οργανισμό πληρωμών. Καλείται να παρακολουθήσει στο πλαίσιο του ρόλου του την εφαρμογή του σχεδίου δράσης. Τι πιο φυσιολογικό; Για ποια επιτήρηση μιλάμε; Πάντα δεν επιβλέπει να ελέγχει το Υπουργείο τον Οργανισμό πληρωμών; Δεν χρησιμοποιούνται ανεξάρτητα όργανα για αυτόν τον σκοπό; Η ΕΔΕΜ και παλιότερα η ΣΟΛ αυτόν τον ρόλο δεν είχε; Και είναι το σχέδιο δράσης; Ένα εργαλείο βελτίωσης. Ένας τρόπος να γινόμαστε καλύτεροι προς όφελος του Οργανισμού, των παραγωγών και των δημοσιονομικών της χώρας. Δεν είναι η πρώτη φορά που εφαρμόζουμε σχέδιο δράσης και στο παρελθόν έχουμε εφαρμόσει και πάντοτε ωφέλησε, γιατί λύθηκαν προβλήματα και επέσυραν παρατηρήσεις και δημοσιονομικές διορθώσεις.
Στο πλαίσιο αυτό κάθε συνεργασία μας με τις ενωσιακές τεχνικές αρχές που βοηθάει να βελτιωνόμαστε και προπάντων να εξασφαλίζουμε τις πληρωμές των αγροτών είναι θεμιτή και επιθυμητή. Παράλληλα, συνεχίζεται ο διάλογος με τα αρμόδια ενωσιακά όργανα και παρατίθενται επιχειρήματα από την πλευρά μας.
Επομένως, κλείνοντας επαναλαμβάνω και διαβεβαιώνω όλους τους παραγωγούς ότι δεν υπάρχει καμία επιτήρηση του Οργανισμού, καμία αναστολή πληρωμών. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ 30-6-2024 θα πληρώσει τις πληρωμές του 2023, όπως είναι η θεσμική του υποχρέωση.
Σας ευχαριστώ.
