Διαβάστε αναλυτικά τη συζήτηση από τα επίσημα πρακτικά της βουλής:
Θα συζητηθεί η πρώτη με αριθμό 745/21-2-2024 επίκαιρη ερώτηση πρώτου κύκλου του Βουλευτή Λάρισας της Κ.Ο. «ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» κ. Μάξιμου Χαρακόπουλου προς τον Υπουργό Μεταφορών με θέμα: «Σε ποιο στάδιο βρίσκεται το φράγμα Ενιπέα στη Σκοπιά Φαρσάλων;».
Κύριε Χαρακόπουλε, έχετε τον λόγο για την πρωτολογία σας.
ΜΑΞΙΜΟΣ ΧΑΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Σας ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε. Καλημέρα και καλό μήνα.
Κύριε Υπουργέ, το φράγμα Ενιπέα στη Σκοπιά Φαρσάλων θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι η επιτομή των παθογενειών του ελληνικού κράτους, καθώς μελετάται από τις αρχές της δεκαετίας του ’70, δηλαδή ουσιαστικά περισσότερα χρόνια και από τα πενήντα χρόνια που φέτος εορτάζουμε της μεταπολίτευσης. Ξεκίνησε να μελετάται αρχικά ως έργο άρδευσης και ύδρευσης και επήλθε η μεγάλη καταστροφή του «Ιανού» πριν τρία χρόνια για να συνειδητοποιήσουμε όλοι ότι το έργο αυτό πρωτίστως θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αντιπλημμυρική «ασπίδα» για την επαρχία των Φαρσάλων και ευρύτερα για τη Θεσσαλία.
Την 1η Φεβρουαρίου του 2021, μετά τις καταστροφές από τον «Ιανό», είχα συνάντηση με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στο Μέγαρο Μαξίμου και του έθεσα την επιτακτική ανάγκη της δημιουργίας του φράγματος στον Ενιπέα στην τοποθεσία Παλιοδερλί στη Σκοπιά Φαρσάλων το οποίο, όπως είπα, θα λειτουργούσε ως αντιπλημμυρική προστασία για την επαρχία Φαρσάλων, θα έλυνε το ζήτημα άρδευσης πλέον των 100.000 στρεμμάτων στα Φάρσαλα και ευρύτερα και στην περιοχή σας το νερό θα έφτανε για την άρδευση ακόμη και περιοχής του Δομοκού στη Φθιώτιδα, κύριε Υπουργέ, θα έλυνε το οξύ πρόβλημα ύδρευσης της πόλεως των Φαρσάλων και δεκάδων οικισμών και βεβαίως μεσομακροπρόθεσμα, κύριε Πρόεδρε, θα μπορούσε να συμβάλει περαιτέρω και στην τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, αν δούμε τα παραδείγματα άλλων περιοχών που δημιουργήθηκαν τεχνητοί ταμιευτήρες, τεχνητές λίμνες, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη λίμνη Πλαστήρα.
Ο Πρωθυπουργός έδωσε άμεσα εντολή στην τότε ηγεσία του Υπουργείου Υποδομών, στον τότε Γενικό Γραμματέα και μετέπειτα Υφυπουργό κ. Καραγιάννη, προκειμένου το έργο να δρομολογηθεί τάχιστα ως σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, ως ΣΔΙΤ και την εξαγγελία αυτή την επανέλαβε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, επισκεπτόμενος τον Σεπτέμβριο του 2021 την πόλη των Φαρσάλων.
Έκτοτε, επειδή κοντεύουν τρία χρόνια πια, υπάρχουν ερωτηματικά για την πορεία του έργου, ερωτηματικά τα οποία φούντωσαν μετά τις δηλώσεις του νέου αιρετού Περιφερειάρχη Θεσσαλίας, του κ. Κουρέτα, στις 10 Φεβρουαρίου του προηγούμενου μήνα στο Περιφερειακό Προσυνέδριο Θεσσαλίας του ΣΥΡΙΖΑ ότι το έργο του φράγματος της Σκοπιάς βγήκε από τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης για το 2024 και στη θέση του μπήκε ένα mall στη Βουλιαγμένη αξίας 500 εκατομμυρίων ευρώ.
Γι’ αυτό σας κάλεσα, κύριε Υπουργέ, σήμερα να έρθετε στη Βουλή, προκειμένου να δώσετε απαντήσεις όσον αφορά στο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης αυτού του εμβληματικού έργου για την επαρχία των Φαρσάλων και ευρύτερα για τη Θεσσαλία, ένα έργο με μεγάλη αναπτυξιακή πια διάσταση για τον τόπο μας και να ενημερώσετε την Εθνική Αντιπροσωπεία για το ακριβές χρονοδιάγραμμα υλοποίησης αυτού του έργου, το οποίο εξ όσων γνωρίζουμε βρίσκεται στη φάση της δημοπράτησης. Θα χρειαστούν τέσσερα χρόνια για την κατασκευή του έργου, κύριε Πρόεδρε και για τα υπόλοιπα είκοσι έξι ο ανάδοχος του έργου θα αναλάβει και τη διαχείριση του έργου, δίνοντας νερό για άρδευση χωρίς να υπάρχουν τέλη άρδευσης. Αν κάνω λάθος, διαψεύστε με.
Ποιο, λοιπόν, το χρονοδιάγραμμα του έργου και από πού θα υπάρχει η χρηματοδότηση αυτού του έργου, κύριε Υπουργέ;
Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αθανάσιος Μπούρας): Και εγώ ευχαριστώ.
Αφού ευχηθώ και εγώ καλό μήνα, θα δώσω τον λόγο στον Υπουργό να απαντήσει στην ερώτησή σας, κύριε Χαρακόπουλε.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΤΑΪΚΟΥΡΑΣ (Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών): Καλημέρα και από τη δική μου πλευρά, καλό μήνα.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ, κύριε συνάδελφε, για την επίκαιρη ερώτησή σας. Θα μου επιτρέψετε, επειδή ξεκινήσατε από το 2021, να πιάσω το νήμα από το 2021 για να δώσουμε συγκεκριμένες ημερομηνίες, αν και το ιστορικό -όπως πολύ σωστά είπατε- έρχεται πολλές δεκαετίες πριν. Νομίζω ότι το πρόσφατο ιστορικό του έργου καταδεικνύει και την ξεκάθαρη προσέγγιση της Κυβέρνησης να υλοποιήσει το έργο. Πράγματι, όπως πολύ σωστά είπατε, το έργο της κατασκευής φράγματος στον ποταμό Ενιπέα Φαρσάλων, χαρακτηρίστηκε το 2021 με απόφαση του τότε Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών «εθνικού επιπέδου», «ειδικό» και «σημαντικό». Το τότε αρχικό έργο περιλαμβάνει την κατασκευή των εξής υπό έργων: Το φράγμα στον ποταμό Ενιπέα σε θέση περίπου πέντε χιλιομέτρων ανατολικά της κοινότητας Σκοπιάς, έργα προσαγωγής του νερού ταμιευτήρα για την άρδευση των πεδινών περιοχών, οι οποίες ανήκουν στους ΤΟΕΒ Φαρσάλων, Θεσσαλιώτιδας και Τιτανίου και έργα για την ύδρευση της πόλης των Φαρσάλων και τριάντα έναν οικισμών της περιοχής. Πράγματι δυνητικά το έργο μπορεί να καλύψει και άλλες όμορες γεωγραφικές περιοχές που έχουν ανάγκη αυτών των υδάτων.
Το συνολικό έργο εντάχθηκε στον προγραμματισμό και στον προγραμματικό σχεδιασμό -είναι δύο διακριτές έννοιες- της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Τον Ιούνιο του ΄22 αποφασίστηκε το έργο αυτό να υλοποιηθεί με τη μορφή ΣΔΙΤ συμβατικής διάρκειας τριάντα ετών. Πράγματι αυτός πάει -όπως πολύ σωστά είπατε- τέσσερα έτη περίοδος κατασκευής και είκοσι έξι έτη περίοδος λειτουργίας.
Τον Αύγουστο του ΄22 με απόφαση Υφυπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων -εδώ απαντάω συνεπώς στο ένα σας ερώτημα- εγκρίθηκε η ένταξη στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων με προϋπολογισμό περίπου 230 εκατομμυρίων ευρώ. Τον ίδιο μήνα με απόφαση Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών εγκρίθηκε η διενέργεια διεθνούς διαγωνισμού με τη διαδικασία ανταγωνιστικού διαλόγου για την ανάθεση σύμβασης, σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Τον Απρίλιο του ΄23, δηλαδή λιγότερο από ένα έτος πριν, με απόφαση Υφυπουργού Υποδομών εγκρίθηκε το πρακτικό για την πρώτη φάση του διαγωνισμού και η προεπιλογή τριών υποψηφίων για τη συμμετοχή τους στη «β φάση» του διαγωνισμού.
Στη δευτερολογία μου θα μιλήσω για το χρονοδιάγραμμα, να καλύψω και στην επόμενη ερώτησή σας το από εδώ και πέρα.
Σας ευχαριστώ πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αθανάσιος Μπούρας): Και εγώ ευχαριστώ, κύριε Υπουργέ.
Ορίστε, κύριε Χαρακόπουλε, έχετε τον λόγο για τη δευτερολογία σας.
ΜΑΞΙΜΟΣ ΧΑΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Σας ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.
Κρατώ από την πρωτολογία σας, κύριε Υπουργέ, τη σαφή βούληση της Κυβέρνησης να ολοκληρωθεί αυτό το έργο. Γιατί, κύριε Πρόεδρε και εσείς είστε έμπειρος κοινοβουλευτικός, ξέρετε ότι στην Ελλάδα μελετούμε για πολλά χρόνια και πολλές φορές οι μελέτες καταλήγουν στα συρτάρια και επειδή στον θεσσαλικό κάμπο έχουμε καεί στο χυλό, φυσάμε και το γιαούρτι.
Έχουμε ένα επίσης σημαντικό έργο στην περιοχή μας που το μελετούμε χρόνια, τον δρόμο Λάρισα-Φάρσαλα, κύριε Υπουργέ, για τον οποίο δρόμο υπήρχε και δέσμευση του Πρωθυπουργού τον Φεβρουάριο του ΄23 στο Περιφερειακό Συνέδριο Θεσσαλίας για την υλοποίηση αυτού του έργου. Μένει να βρεθεί χρηματοδότηση για την υλοποίηση και αυτού του έργου. Οι μελέτες ολοκληρώνονται από την Περιφέρεια, αν δεν έχουν ολοκληρωθεί από την Περιφέρεια Θεσσαλίας.
Αναμένουμε στη δευτερολογία σας, λοιπόν, να ακούσουμε και οι κάτοικοι των Φαρσάλων και της Θεσσαλίας γενικότερα πότε θα ολοκληρωθούν οι μελέτες και πότε κυρίως θα μπουν μπουλντόζες για να ξεκινήσει να πραγματοποιείται αυτό το σημαντικό εμβληματικό έργο.
Με την ευκαιρία, όμως, του λίγου χρόνου που έχω επιτρέψτε μου να πω και κάτι ακόμη, κύριε Υπουργέ. Το έργο αυτό θα είναι ελλειμματικό, εάν μείνει έτσι όπως είναι. Μιλάμε για ένα πολύ μεγάλο έργο το οποίο έχει τη δυνατότητα, εάν υπάρξει μια μονάδα παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, να προσφέρει φτηνή πράσινη, φιλική προς το περιβάλλον, ενέργεια. Είμαστε σε μια εποχή που όλοι μιλούμε για την πράσινη μετάβαση. Υπάρχει ένας πράσινος ζήλος ιδιαίτερα στα κέντρα λήψης των αποφάσεων στις Βρυξέλλες που έχει και επιπτώσεις και στο αγροτικό εισόδημα. Οι αγρότες σε όλη την Ευρώπη είναι στους δρόμους. Ο κάμπος της Θεσσαλίας έχει γεμίσει από φωτοβολταϊκά. Ακόμη και σε γη υψηλής παραγωγικότητας, όπως ξέρετε, τοποθετούνται φωτοβολταϊκά. Τι πιο φιλική προς το περιβάλλον ενέργεια από την υδροηλεκτρική ενέργεια που δεν έχει κανένα περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Πιστεύω, λοιπόν, ότι η μελέτη που εκπονείται από τις υπηρεσίες του Υπουργείου σας θα πρέπει να επεκταθεί, συμπεριλαμβάνοντας και τη δυνατότητα δημιουργίας μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Κύριε Πρόεδρε, με τα χρήματα που έχουν δοθεί από την ελληνική πολιτεία τα τελευταία τρία χρόνια για αποζημιώσεις από τον Ιανό, από τον Ντάνιελ, από τον Διομήδη, από τον Ελίας στον θεσσαλικό κάμπο, όχι ένα, αλλά δύο φράγματα σαν αυτό της Σκοπιάς θα μπορούσαν να είχαν γίνει, θωρακίζοντας την περιοχή, αποτρέποντας στο μέλλον τέτοιες καταστροφές και δίνοντας τεράστια ώθηση ανάπτυξης στην περιοχή. Είναι ένα έργο το οποίο το περιμένουμε εναγωνίως και ευελπιστούμε ότι στη διάρκεια της διακυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη θα γίνει πράξη αυτή η δέσμευση.
Σας ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αθανάσιος Μπούρας): Και εγώ ευχαριστώ, κύριε Χαρακόπουλε.
Κύριε Υπουργέ, έχετε τον λόγο για τη δευτερολογία σας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΤΑΪΚΟΥΡΑΣ (Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών): Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.
Επειδή ανοίξατε και δύο άλλα πολύ ενδιαφέροντα κεφάλαια, μου δίνετε την ευκαιρία να τοποθετηθώ και επί αυτών.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι ευρωπαϊκοί πόροι δεν πρέπει να κατευθύνονται μόνο για την πράσινη μετάβαση, αλλά και για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων σήμερα της πράσινης μετάβασης. Άρα θα πρέπει να έχουμε και το «adaptation» και το «mitigation». Θα πρέπει η Ευρώπη συνεπώς να βρίσκει και να κατανείμει με ορθολογικό τρόπο πόρους για την αντιμετώπιση όπως κάνει της πράσινης μετάβασης, αλλά όταν έχουμε φυσικές καταστροφές θα πρέπει να υπάρχουν άμεσα οι πόροι για την κάλυψη αυτών.
Έτσι με οδηγεί η σκέψη μου στη δεύτερη παρατήρηση, γιατί μιλήσατε για έργα που είχαμε δεσμευτεί και πριν τις εκλογές. Θέλω να είμαι ειλικρινής, αντιλαμβάνεστε ότι το κόστος της αντιμετώπισης της φυσικής καταστροφής στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας θα υπερβεί τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ, αρκετά πάνω από τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ. Μόνο στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών το κόστος σήμερα υπολογίζεται στο 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ. Περίπου 450 εκατομμύρια ευρώ θα στοιχίσει η μόνιμη αποκατάσταση σιδηροδρομικού δικτύου και όπως γνωρίζετε -το έχουμε συζητήσει, σας έχω δώσει και συγκεκριμένα στοιχεία- περίπου 900 εκατομμύρια η μόνιμη, με υψηλότερη ανθεκτικότητα, αποκατάσταση δρόμων και γεφυρών, πέρα από τα σχολεία που είναι χρηματοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα, από τους εφοπλιστές.
Αντιλαμβάνεστε ότι από την Ευρώπη αυτήν τη στιγμή οι διαθέσιμοι πόροι είναι 600 εκατομμύρια από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανεκτικότητας. Θα πρέπει συνεπώς να βρούμε τους πόρους για την κάλυψη αυτών των πράγματι αναγκαίων παρεμβάσεων στην περιοχή της Θεσσαλίας. Αυτό σημαίνει ότι κάποιες άλλες επιλογές, κάποιες άλλες πρωτοβουλίες δεν μπορούμε να τις υλοποιήσουμε, γιατί είχαμε ένα έκτακτο γεγονός το οποίο χρειάζεται την απόδοση συγκεκριμένων πόρων.
Το έργο, συνεπώς, στο οποίο αναφέρεστε, από τον Απρίλιο του ΄23 -συνεχίζω όπως είχα την πρωτολογία μου- υλοποιούνται οι ενέργειες για την ωρίμανση του. Μέχρι σήμερα έχουν συναφθεί τρεις συμβάσεις παροχής τεχνικών υπηρεσιών για την υποβοήθηση της αρμόδιας διεύθυνσης του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και συγκεκριμένα τεχνικού συμβούλου, νομικού συμβούλου και χρηματοοικονομικού συμβούλου. Για τη φάση του ανταγωνιστικού διαλόγου, που είναι η «β φάση» του διαγωνισμού, απαιτείται η πρόσληψη και άλλων τεχνικών συμβούλων, παράδειγμα για τις υδραυλικές μελέτες είναι η τοπογραφική αποτύπωση και κυρίως πρωτίστως για τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Είναι απαραίτητη η περαιτέρω ωρίμανση του έργου με την εκπόνηση όλων αυτών των μελετητικών στοιχείων, προκειμένου να εκδοθεί κάτι που δεν υπάρχει, η απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων -η ΑΕΠΟ δηλαδή- του έργου, η οποία είναι προϋπόθεση για την υποβολή των δεσμευτικών προσφορών των συμμετεχόντων.
Το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών δρομολογεί άμεσα, κύριε συνάδελφε, την έκδοση προσκλήσεων για το σύνολο των απαραίτητων συμβούλων για την προκήρυξη του έργου.
Και, ναι, στην παρούσα φάση συντάσσονται επίσης τα τεύχη της προκήρυξης για τη διεξαγωγή της B1 φάσης του διαγωνιστικού διαλόγου. Θεωρώ, συνεπώς, ότι σ’ ένα τρίμηνο από σήμερα θα μπορούσε να τεθεί μια αντίστοιχη ερώτηση έτσι ώστε να δούμε την πρόοδο υλοποίησης του συγκεκριμένου έργου.
Σας ευχαριστώ πολύ.
