Την έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης για τη χορήγηση της τελικής ενίσχυσης βάσει και των τελικών πορισμάτων του ΕΛΓΑ για τους πυρόπληκτους αγρότες, προανήγγειλε μιλώντας στη βουλή ο υφυπουργός Κλιματικής Κρίσης κ. Χρήστος Τριαντόπουλος.
Με τις τιμές των αποζημιώσεων στα ελαιόδεντρα και στα λοιπά δέντρα, στα αμπελώδη και στα αρωματικά φυτά να είναι υψηλότερες κατά πολύ, να είναι πολλαπλάσιες από ό,τι στο προηγούμενο καθεστώς και το ύψος της αποζημίωσης να είναι ανάλογο της σοβαρότητας της ζημιάς, καθώς ανάλογες είναι και εργασίες αποκατάστασης. Επίσης, γίνεται διάκριση μεταξύ των παραγωγικών και των μη παραγωγικών δέντρων μετά από υπόδειξη του ΕΛΓΑ. Το σχέδιο, λοιπόν, αυτής της κοινής υπουργικής απόφασης βρίσκεται υπό επεξεργασία από τη Διεύθυνση Κρατικής Αρωγής του Υπουργείου μας σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΛΓΑ και του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων το αμέσως επόμενο διάστημα θα δημοσιευθεί και θα ακολουθήσει η καταβολή της επιχορήγησης ανάλογα με την πορεία των αποκαταστάσεων και τη ροή ενημέρωσης από τον ΕΛΓΑ”, πρόσθεσε.
Αναλυτικά η συζήτηση από τα επίσημα πρακτικά της βουλής έχει ως εξής:
Θα συζητηθεί η πρώτη με αριθμό 838/12-3-2024 επίκαιρη ερώτηση πρώτου κύκλου του Βουλευτή Λακωνίας της Κ.Ο. «ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» κ. Αθανασίου Δαβάκη προς τον Υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, με θέμα: «Αποζημιώσεις πυρόπληκτων 2021 στον Δήμο Ανατολικής Μάνης».
Ορίστε, κύριε Δαβάκη, έχετε τον λόγο για την πρωτολογία σας για την ωραία Ανατολική Μάνη.
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΑΒΑΚΗΣ: Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε. Γνωρίζω ότι είστε τακτικός επισκέπτης και ξέρετε πολύ καλά την περιοχή.
Ο λόγος για τον οποίο σήμερα ερωτώ την Κυβέρνηση είναι, όπως προελέχθη, η μεγάλη καταστροφική πυρκαγιά του 2021 στον Δήμο Ανατολικής Μάνης, μιας συγκεκριμένης περιοχής του Δήμου Ανατολικής Μάνης, μια πυρκαγιά η οποία κατέκαψε χιλιάδες στρέμματα ελαιόδεντρων, εγκαταστάσεις αγροτικές και διάφορες άλλες υποστηρικτικές εγκαταστάσεις των αγροτών και μερικά παλαιά σπίτια.
Το θέμα είναι ότι έχουν περάσει περίπου τρία χρόνια, κύριε Υπουργέ. Πράγματι η Κυβέρνηση -και αυτό πρέπει να το σημειώσουμε μετ’ επιτάσεως- με την εφαρμογή του μέτρου της Κρατικής Αρωγής έσπευσε και εφάρμοσε έναν πιο γρήγορο, πιο ευέλικτο και πιο αποτελεσματικό τρόπο ενίσχυσης και αποζημίωσης των πληγέντων αγροτών στις διάφορες περιοχές που επλήγησαν.
Παρ’ όλα αυτά, το μέτρο αυτό φάνηκε εκ των πραγμάτων ότι έχει διάφορες αδυναμίες που όπως πολύ καλά γνωρίζετε, γιατί κατ’ επανάληψη είχαμε επικοινωνία και έχουμε μια εξαιρετική συνεργασία, αναφάνηκαν εξαιτίας τού ότι όταν το κράτος καλείται να δώσει χρήματα οπουδήποτε, έχει ορισμένες -αν θέλετε- προϋποθέσεις, οι οποίες καθιστούν αναγκαία την παροχή αυτών των ποσών.
Πέρασαν, λοιπόν, τρία χρόνια και έχει αποζημιωθεί μόνο το 50% των πληγέντων παραγωγών με το 50% της προκαταβολής και ανακύπτουν διάφορα ερωτήματα, μαζί με τα ερωτήματα τα οποία έχουν να κάνουν με τις συγκεκριμένες περιπτώσεις αγροτών που δεν έχουν ακόμη αποζημιωθεί, περιπτώσεις που, όπως προείπα, έχουν αναφανεί εξαιτίας τού ότι το μέτρο της Κρατικής Αρωγής, απ’ ό,τι γνωρίζω, εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε περιπτώσεις πληγέντων αγροτών ελαιόδεντρων και εν πάση περιπτώσει φυτικής παραγωγής. Γι’ αυτό σας ερωτώ. Θα είμαι λίγο αναλυτικότερος κατά την δευτερολογία μου.
Σας ευχαριστώ πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αθανάσιος Μπούρας): Ορίστε, κύριε Υπουργέ, έχετε τον λόγο για την πρωτολογία σας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΡΙΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ (Υφυπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας): Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.
Ευχαριστώ πολύ για την επίκαιρη ερώτηση, κύριε συνάδελφε. Όντως έχουμε συνεργαστεί αρκετά όλη αυτήν την περίοδο από την πρώτη στιγμή που δημιουργήσαμε αυτό το υβριδικό σχήμα που διαμορφώσαμε μαζί με τον ΕΛΓΑ, για να ανταποκριθούμε στις ανάγκες που δημιουργήθηκαν μετά τις πυρκαγιές του 2021, ανάγκες στους αγρότες που δεν μπορούσε να καλύψει το πλαίσιο των κρατικών οικονομικών ενισχύσεων, τα ΚΟΕ, τα παλιά ΠΣΕΑ.
Τι παραλάβαμε, λοιπόν, το 2019 για την κάλυψη των ζημιών σε πάγια και σε φυτικό κεφάλαιο, δηλαδή στα δένδρα που καταστρέφονταν; Ένα καθεστώς που χαρακτηριζόταν από αποζημίωση μετά από τέσσερα και πέντε χρόνια χωρίς προκαταβολή, χαμηλά επίπεδα αποζημίωσης με στατικά τιμολόγια προ πολλών ετών, πολλούς και αυστηρούς περιορισμούς ως προς τους δικαιούχους, πολλούς αποκλεισμούς ζημιών από τη σφαίρα κάλυψης και στενότατα όρια αποζημιώσεων που δεν ανταποκρίνονταν στις ανάγκες. Ήταν ένα καθεστώς που στο άκουσμά του οι αγρότες ήταν το λιγότερο ακραία επιφυλακτικοί ή και απαισιόδοξοι.
Διαμορφώσαμε, λοιπόν, κάτι νέο, κάτι υβριδικό. Εντάξαμε στο πλαίσιο της Κρατικής Αρωγής και τον πρωτογενή τομέα, δηλαδή τα πάγια, τον εξοπλισμό, τα μέσα παραγωγής, το έγγειο κεφάλαιο, αλλά και το φυτικό κεφάλαιο, τα δέντρα.
Το πλαίσιο αυτό, όπως εσείς αναφέρατε, από τι χαρακτηρίζεται; Από την παροχή της πρώτης αρωγής και από καταβολή που ανέρχεται έως το 50% της αρωγής στις περιπτώσεις του φυτικού κεφαλαίου. Υψηλά επίπεδα αποζημίωσης, χωρίς τους περιορισμούς των ΚΟΕ -των παλιών ΠΣΕΑ- κάλυψη όλων των στοιχείων και αυτά που ήταν στα ΚΟΕ και αυτά που δεν ήταν στα ΚΟΕ και χωρίς ανώτατο όριο για το φυσικό κεφάλαιο ανά αγρότη. Αυτό υλοποιήθηκε, λοιπόν, και την περίπτωση των πυρκαγιών του 2021 στην Ανατολική Μάνη, όπως και στις άλλες περιοχές εκείνης της περιόδου.
Μέχρι σήμερα για τις πυρκαγιές του 2021 έχουν εκδοθεί επτά κοινές υπουργικές αποφάσεις με την πρώτη να δημοσιεύεται στις αρχές Απριλίου 2022 και από τότε έχουν καταβληθεί 30 εκατομμύρια προς τους κατά κύριο επάγγελμα αγρότες και 12,5 εκατομμύρια ευρώ προς τους μη κατά κύριο επάγγελμα αγρότες. Συνολικά, έχουν καταβληθεί περισσότερο από 42 εκατομμύρια ευρώ και συνεχίζεται η διαδικασία, όπως σωστά είπατε. Από αυτά, τα 12,8 εκατομμύρια ευρώ αφορούν την Λακωνία και κυρίως την περιοχή της Ανατολικής Μάνης που αναφέρετε για περισσότερα από 410 χιλιάδες δέντρα και συνεχίζεται η υλοποίηση του σχήματος το αμέσως επόμενο διάστημα.
Αναμένεται η έκδοση της κοινής υπουργικής απόφασης για τη χορήγηση της τελικής ενίσχυσης βάση και των τελικών πορισμάτων του ΕΛΓΑ. Με τις τιμές των αποζημιώσεων στα ελαιόδεντρα και στα λοιπά δέντρα, στα αμπελώδη και στα αρωματικά φυτά να είναι υψηλότερες κατά πολύ, να είναι πολλαπλάσιες από ό,τι στο προηγούμενο καθεστώς και το ύψος της αποζημίωσης να είναι ανάλογο της σοβαρότητας της ζημιάς, καθώς ανάλογες είναι και εργασίες αποκατάστασης.
Επίσης, γίνεται διάκριση μεταξύ των παραγωγικών και των μη παραγωγικών δέντρων μετά από υπόδειξη του ΕΛΓΑ. Το σχέδιο, λοιπόν, αυτής της κοινής υπουργικής απόφασης βρίσκεται υπό επεξεργασία από τη Διεύθυνση Κρατικής Αρωγής του Υπουργείου μας σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΛΓΑ και του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων το αμέσως επόμενο διάστημα θα δημοσιευθεί και θα ακολουθήσει η καταβολή της επιχορήγησης ανάλογα με την πορεία των αποκαταστάσεων και τη ροή ενημέρωσης από τον ΕΛΓΑ.
Σας ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αθανάσιος Μπούρας): Ευχαριστώ, κύριε Υπουργέ.
Ο κ. Δαβάκης έχει τον λόγο για να δευτερολογήσει.
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΔΑΒΑΚΗΣ: Πράγματι, και θέλω να εξάρω αυτή την πρωτοβουλία της κυβέρνησης πριν από τρία χρόνια, αυτό το υβριδικό σχήμα, μεταξύ Υπουργείου και ΕΛΓΑ λειτούργησε ικανοποιητικά. Όμως, αντιλαμβάνεστε και εσείς, γιατί έχετε εκλεγεί πρόσφατα και Βουλευτής, ότι σε μια τοπική κοινωνία όταν πληρώνεται ο Τριαντόπουλος και δεν πληρώνεται ο Δαβάκης όσα χρήματα και να καταβληθούν, αυτός που δεν αποζημιώνεται από την καταστροφή την οποία υπέστη, είναι εκείνος που δημιουργεί δικαίως το θόρυβο της αδικίας, της πικρίας και όλα αυτά τα οποία συνθέτουν ένα κλίμα το οποίο κύριε Υπουργέ, επί τρία χρόνια περίπου εισπράττουμε στην περιοχή.
Υπάρχουν ορισμένα ζητήματα που έχουν αναφυεί, όπως είπα προηγουμένως, από τη συγκεκριμένη εκτέλεση του συγκεκριμένου προγράμματος. Η τελευταία πληρωμή έγινε 23 Νοεμβρίου του 2023. Πληρώθηκαν οι κατά κύριο και κατά μη κύριο επάγγελμα αγρότες, ώστε να φτάσουμε στο 50% της αποζημίωσης. Εδώ γεννάται το ερώτημα και αναμένουμε το χρονοδιάγραμμα που αναφέρατε πότε θα πληρωθεί το άλλο 50%; Θα ανασυσταθεί το φυτικό κεφάλαιο; Δηλαδή, θα προβλέπεται η προϋπόθεση της ανασύστασης; Και εδώ έχουμε το άλλο φαινόμενο που πιθανών θα το γνωρίζετε της περιπτώσεως των ιδιοκτητών με τους ενοικιαστές. Πολλοί ενοικιαστές πήραν τα χρήματα της αποζημιώσεως και αναζητούνται και μένει ο ιδιοκτήτης αναμένων την κοινή υπουργική απόφαση και αναμένων τα περαιτέρω. Αυτό είναι ένα πολύ κρίσιμο και σοβαρό ζήτημα, σχετικά με τους ιδιοκτήτες και τους ενοικιαστές των αγροτεμαχίων.
Δεύτερον, επίσης εκκρεμεί και η πληρωμή αυτών που δεν είχαν υποβάλλει ΟΣΔΕ και έχουμε διαβεβαίωση ότι και αυτοί θα πληρωθούν. Μιλάμε για μικρούς κλήρους, μικρούς εισοδηματίες οι οποίοι δεν είχαν τα εκτάρια εκείνα για τα οποία υποχρεούσαι να υποβάλλεις το ΟΣΔΕ. Επίσης, δεν έχουν πληρωθεί και αυτοί που δεν είχαν αγροτικό εισόδημα το 2020 –αυτό είναι πάρα πολύ κρίσιμο- που προϋπέθετε η πληρωμή για το 2021 και ποιοι είναι αυτοί; Αυτοί είναι οι νέοι αγρότες και πολλοί αγρότες οι οποίοι εξαιτίας, κύριε Υπουργέ, της φύσεως της ελιάς, του φαινομένου της παρενιαυτοφορίας χρόνο παρά χρόνο κάνουμε, περίμεναν να έχουν εισόδημα από την ελαιοκομία το 2021 που κάηκαν οι ελιές. Περίμεναν το 2021 για να πάρουν ένα εισόδημα. Αυτά, λοιπόν, είναι ζητήματα τα οποία έχουν ανακύψει και τα οποία αποτελούν τροχοπέδη στην ολοκλήρωση της αποζημιώσεως των συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων, των συγκεκριμένων αγροτών αν θέλετε.
Και τελευταία, επειδή αναφέρατε τα ΠΣΕΑ, υπάρχει επίσης πυρκαγιά όχι αυτής της εντάσεως, αλλά περίπου αυτής της εντάσεως το 2020 σε άλλη περιοχή του Δήμου Ανατολικής Μάνης, Βαχός, Δροσοπηγή, Νεοχώρι, Καρυούπολης, μεγάλος άξονας χωριών που πηγαίνουν μέσω των ΠΣΕΑ, δεν έχουν δει ευρώ προς το παρόν και αντιλαμβάνεστε ότι έχουμε και εκεί έναν άλλο δίκαιο κοινωνικό αυτοματισμό γιατί ο απέναντι στο απέναντι χωριό πληρώθηκε άμεσα και πληρώνεται και επί το σκοπώ της επόμενης πληρωμής του 50% της εξόφλησης και εμείς δεν έχουμε πάρει ακόμη έστω και μια δραχμή εξαιτίας των δυσκίνητων ΚΟΕ-ΠΣΕΑ τα οποία έχουν και πολλές προϋποθέσεις και μεγάλο χρόνο αναμονής.
Και ρωτώ, λοιπόν, αν θα μπορούσε να ενταχθεί και αυτή η κατηγορία που δεν είναι μεγάλη. Μιλάμε για μικρότερης έκτασης, αλλά το ίδιο έντονης έκτασης πυρκαγιά. Θα ήταν δυνατόν να ενταχθούν και αυτοί οι Λάκωνες αγρότες κάτοικοι της Ανατολικής Μάνης στην κοινή υπουργική απόφαση; Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό αυτό που έγινε, αλλά είναι εξίσου σημαντικό οι διαμαρτυρίες, η πικρία, το αίσθημα της αδικίας που συνέχει πολλούς συμπατριώτες μου που δεν έχουν πληρωθεί ή εξοφληθεί εξαιτίας των συγκεκριμένων δυσλειτουργιών που και ο Κανονισμός του ΕΛΓΑ επιβάλλει, αλλά και οι γενικότερες διαδικασίες.
Πιστεύω ότι υπάρχει βούληση, είμαι βέβαιος για αυτό και πρέπει μια πολύ σοβαρή ενέργεια την οποία έχετε κάνει να μην την υπονομεύσουν δυσλειτουργίες, γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και οτιδήποτε και να υπάρξει άμεσα αίσθηση ότι υπάρχει ουσιαστική αποζημίωση των πληγέντων αγροτών της Ανατολικής Μάνης.
Σας ευχαριστώ πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Αθανάσιος Μπούρας): Και εγώ σας ευχαριστώ κύριε Δαβάκη.
Ο κύριος Υπουργός έχει τον λόγο για την δευτερολογία του.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΡΙΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ (Υφυπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε. Κύριε συνάδελφε, κατανοώ και καταλαβαίνω απόλυτα αυτό που λέτε και είναι πολύ δημιουργική η σύγκριση που κάνετε μεταξύ των δύο καθεστώτων και το κάνετε στο πεδίο, έχοντας την επαφή με τους πολίτες.
Να σας αναφέρω ότι το καθεστώς που είχαμε πριν –αυτό των ΚΟΕ- δεν μπορούσε να ξεπεράσει, κύριε συνάδελφε, τα 16 εκατομμύρια το χρόνο. Είναι λίγο περισσότερο από την αρωγή που έλαβε ως προκαταβολή μόνο η Λακωνία. Είπαμε πριν 13 εκατομμύρια και κάθε χρόνο τα ΚΟΕ μπορούσαν μέχρι 16 εκατομμύρια. Σκεφτείτε τι έχουμε δώσει στην υπόλοιπη χώρα, άρα καταλαβαίνουμε όλοι τη μεγάλη διαφορά των μεγεθών.
Καταφέραμε, λοιπόν, να πολλαπλασιάσουμε το ποσό των αποζημιώσεων σε όσο πιο γρήγορους χρόνους μπορούσαμε. Σίγουρα, όπως λέτε εσείς και λέμε και εμείς, θα θέλαμε να κινηθούμε πιο γρήγορα καθώς η σύγκρισή μας δεν γίνεται με το τι παραλάβαμε, αλλά γίνεται πάντα με τις ανάγκες και τα προβλήματα που προκύπτουν στους πολίτες για τα οποία δουλεύουμε συνεχώς για να ανταποκριθούμε. Όμως, όπως σας ανέφερα το σχήμα αυτό ήταν υβριδικό. Δημιουργήθηκε αμέσως μετά τις φυσικές καταστροφές για να απαντήσουμε στις ανάγκες του πρωτογενούς τομέα και συνεχώς βελτιώνεται. Στο πλαίσιο αυτής της συνεχούς εξέλιξης θεωρώ ότι εντάσσεται και η δουλειά που γίνεται τώρα από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και τον ΕΛΓΑ για ένα νέο σχήμα που θα στηρίξει αντίστοιχες ζημιές στον πρωτογενή τομέα. Οπότε, επί της ουσίας η κρατική αρωγή να σταματήσει να εμπλέκεται σε αυτή την έκταση στο θέμα του πρωτογενούς τομέα.
Σε αυτό που είπατε για τις άλλες περιοχές της Λακωνίας, θα το εξετάσουμε για να δούμε μαζί με το αρμόδιο Υπουργείο πού βρίσκονται τα ΚΟΕ αυτών των περιπτώσεων, γιατί όντως οι καθυστερήσεις είναι πάρα μα πάρα πολύ μεγάλες. Το πλαίσιο όμως έχει και κάποιες σταθερές που τίθενται στο πλαίσιο συνεργασίας και με το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και το σχετικό θεσμικό πλαίσιο. Σταθερές που απαιτούνται σε ζητήματα που θίγετε και θίξατε και τώρα.
Το πρώτο είναι ανάκληση της δήλωσης στο ΟΣΔΕ και της αντίστοιχης ασφάλισης στον ΕΛΓΑ. Είναι κάτι που προβλέπεται από το θεσμικό πλαίσιο και από το νόμο ως υποχρεωτικό. Την περίοδο λοιπόν, που η κλιματική κρίση δοκιμάζει με αλλεπάλληλες ζημιές τον πρωτογενή τομέα, είναι αναγκαία η ασφάλιση της αγροτικής εκμετάλλευσης. Είναι αναγκαία η καταγραφή των αγροτεμαχίων και των δικαιωμάτων ενίσχυσης στο ΟΣΔΕ. Το δεύτερο είναι η ανάγκη ύπαρξης και δήλωσης του αγροτικού εισοδήματος στις φορολογικές αρχές μια και αναφερόμαστε σε απώλειες, σε περιπτώσεις στο εισόδημα του κάθε αγρότη.
Κατανοώ αυτό που λέτε και η αίσθησή μου είναι -και θα το ελέγξω κιόλας- ότι πιάνει μία περίοδο ετών διότι η ελιά είχε από την περιοδικότητα στην παραγωγή και θα το ελέγξω ακριβώς αυτό που είπατε.
Χρέος μας είναι, λοιπόν, να αντιμετωπίσουμε αυτές τις επιπτώσεις, για να μπορούμε να έχουμε ουσιαστικά και εικόνα για την ύπαρξη αυτής της απώλειας του εισοδήματος. Άρα οι δικαιούχοι αποζημίωσης πρέπει να έχουν την καταχώριση στον ΟΣΔΕ, την ασφάλιση στον ΕΛΓΑ, την ύπαρξη αγροτικού εισοδήματος -αναφέρομαι στους μη κατά κύριο επάγγελμα αγρότες- και φυσικά την αποκατάσταση των ζημιών στη συνέχεια. Για να συνεχίσει η διαδικασία, θα πρέπει να αποκατασταθούν οι ζημιές για να έχουν και τα οφέλη που προβλέπονται για τους ιδιοκτήτες, για να μην έχουμε φαινόμενα όπως αυτά που σημειώσατε.
Θα πρέπει να επίσης σημειώσω ότι δρομολογούμε και ειδική πρόβλεψη για τους νέους αγρότες. Και έτσι έρχομαι και σε ένα αίτημα που έχει και η συνάδελφος από την Κόρινθο. Εστιάζουμε, λοιπόν, στο εισόδημά τους το 2021, έτσι ώστε να μπορέσουν και αυτές οι περιπτώσεις να προχωρήσουν. Είναι λίγες, αλλά έχετε δίκιο. Μπορεί να πέντε, έξι, δέκα, αλλά πρέπει να ανταποκριθούμε. Σε νομοσχέδιο που φέρνουμε τις επόμενες ημέρες γνωρίζετε ότι έχουμε σχετική διάταξη και θα σας ενημερώσω γι’ αυτή και κατά τη διάρκεια της συζήτησης στη Βουλή.
Συνεπώς πάντα εξελίσσουμε το πλαίσιο, στοχεύοντας στην ουσιαστική στήριξη των αγροτών και σε όλο και καλύτερες ταχύτητες και δεν θα σταματήσουμε να εργαζόμαστε ποτέ προς αυτή την κατεύθυνση. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.
Newsroom Agronewsbomb
