Η ελαιοκαλλιέργεια αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες της ελληνικής αγροτικής οικονομίας.

Τα τελευταία χρόνια, όμως, πολλοί παραγωγοί έρχονται αντιμέτωποι με σοβαρά προβλήματα όπως η νέκρωση φύλλων και η καρπόπτωση στις ελιές. Τα φαινόμενα αυτά δεν επηρεάζουν μόνο την ποιότητα αλλά και την ποσότητα της παραγωγής, δημιουργώντας ανησυχία και οικονομικές απώλειες.

Κατωτέρω θα αναλύσουμε:

Τι προκαλεί τη νέκρωση και την καρπόπτωση.

Πώς συνδέονται με τις κλιματικές αλλαγές και παθογόνα.

Τι μέτρα πρόληψης και θεραπείας μπορούν να εφαρμοστούν.

Τεχνικές καλλιέργειας που ενισχύουν την ανθεκτικότητα των δέντρων.

Τι είναι η νέκρωση και η καρπόπτωση στις ελιές;

Νέκρωση: Πρόκειται για ξήρανση και μαύρισμα των φύλλων, κλαδιών ή καρπών, η οποία συχνά ξεκινά από τις κορυφές των βλαστών. Μπορεί να οφείλεται σε μύκητες, βακτήρια, περιβαλλοντικές καταπονήσεις ή συνδυασμό παραγόντων.

Καρπόπτωση: Είναι η πρόωρη πτώση των καρπών πριν την ωρίμανση. Συνήθως προκαλείται από ακραίες θερμοκρασίες, κακή θρέψη, έντονο υδατικό στρες ή μολύνσεις.

Κύριες αιτίες νέκρωσης και καρπόπτωσης

Παθογόνοι μύκητες

Verticillium dahliae: Προκαλεί τη γνωστή “βερτισιλλίωση” που φράσσει τα αγγεία του δέντρου, οδηγώντας σε νέκρωση και μείωση παραγωγής.

Colletotrichum spp.: Αιτία της ανθράκωσης, που προσβάλει φύλλα και καρπούς.

Pseudomonas savastanoi: Συνδέεται με καρκινώματα και νεκρώσεις κλαδιών.

Βακτήρια και ιώσεις

Ιώσεις όπως η “Xylella fastidiosa” έχουν καταστρέψει ελαιώνες στη Νότια Ιταλία και αποτελούν σοβαρή απειλή για την Ελλάδα, αν και ευτυχώς δεν υπάρχει κρούσμα ακόμα στη χώρα μας.

Κλιματική αστάθεια

Απότομες μεταβολές θερμοκρασίας.

Παρατεταμένη ξηρασία ή έντονες βροχοπτώσεις.

Ψυχροί άνεμοι την άνοιξη που προκαλούν ζημιές στην ανθοφορία.

Λανθασμένες γεωργικές πρακτικές

Κακή διαχείριση κλαδέματος.

Υπερβολική ή ανεπαρκής λίπανση.

Έλλειψη σωστής άρδευσης.

Έντομα και εχθροί της ελιάς

Ο δάκος (Bactrocera oleae).

Λεκάνιο και πυρηνοτρήτης.

Οι προσβολές τους εξασθενούν το δέντρο και αυξάνουν τις πιθανότητες καρπόπτωσης.

Συμπτώματα που πρέπει να προσέξουν οι παραγωγοί

Μαρασμένα φύλλα και ξηρές κορυφές βλαστών.

Μαύρισμα ή καφέτιασμα καρπών.

Απότομη πτώση ελαιοκάρπων ακόμα και αν είναι πράσινοι.

Κηλίδες και νεκρωτικές αλλοιώσεις στα φύλλα.

Μειωμένη βλάστηση ή καθυστέρηση στην ανάπτυξη.

Η έγκαιρη διάγνωση των συμπτωμάτων είναι το κλειδί για την επιτυχή αντιμετώπιση.

Πρακτικές πρόληψης και καλλιεργητικές τεχνικές

Σωστό κλάδεμα

Εφαρμογή αεριστικού κλαδέματος για να μειώνεται η υγρασία και ο κίνδυνος μυκητολογικών ασθενειών.

Αφαίρεση ξερών ή μολυσμένων κλαδιών.

Ισορροπημένη λίπανση

Ανάλυση εδάφους και φύλλων για καθορισμό αναγκών.

Προσθήκη ιχνοστοιχείων όπως Βόριο και Ψευδάργυρο που βοηθούν στην καρπόδεση.

Αποφυγή υπερβολικής αζωτούχου λίπανσης που αυξάνει την ευαισθησία σε παθογόνα.

Σύγχρονα συστήματα άρδευσης

Στάγδην άρδευση για αποφυγή στρες και μολύνσεων από στάσιμο νερό.

Προγραμματισμένη άρδευση σύμφωνα με τις κλιματικές συνθήκες.

Ολοκληρωμένη φυτοπροστασία (IPM)

Βιολογικές λύσεις για καταπολέμηση μυκήτων.

Ελεγχόμενη χρήση χαλκούχων σκευασμάτων την άνοιξη και το φθινόπωρο.

Εφαρμογή παγίδων και βιολογικών εντομοκτόνων για τον δάκο.

Καλή υγιεινή στον ελαιώνα

Καθαρισμός κλαδιών, φύλλων και υπολειμμάτων από το έδαφος.

Απολύμανση εργαλείων κλαδέματος.

Τεχνολογικές λύσεις και καινοτομίες

Η γεωργία ακριβείας κερδίζει έδαφος και στις ελιές. Χρήσιμες λύσεις:

Αισθητήρες εδάφους και υγρασίας για βέλτιστη άρδευση.

Drones για παρακολούθηση προσβολών και χαρτογράφηση προβλημάτων.

Λογισμικά πρόβλεψης καιρού για καλύτερο προγραμματισμό καλλιεργητικών εργασιών.

Οικολογικές προσεγγίσεις

Φύτευση ανθεκτικών ποικιλιών όπως “Κορωνέικη” ή “Τσουνάτη”.

Χρήση βιοδιεγερτών και οργανικής ουσίας (κομπόστ) που ενισχύουν τη μικροχλωρίδα του εδάφους.

Ενσωμάτωση φυσικών εχθρών των εντόμων για οικολογική ισορροπία.