Ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων λέει πως για να υπάρξουν αποζημιώσεις πρέπει να έχει προηγηθεί καύσωνας ή ανεμοθύελλα, αλλά τέτοια φαινόμενα δεν καταγράφηκαν στην περιοχή της Ροδόπης.
Ωστόσο, όπως αναφέρει η κυβέρνηση θα εξαντλήσει όλα τα περιθώρια που της παρέχουν οι κανονισμοί για να πάρουν χρήματα οι παραγωγοί.
Αναλυτικά η συζήτηση από τα πρακτικά της βουλής έχει ως εξής:
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος): Συνεχίζουμε με την πρώτη με αριθμό 603/6-9-2023 ερώτηση εκ κύκλου αναφορών-ερωτήσεων του Βουλευτή Ροδόπης της Κοινοβουλευτικής Ομάδας «ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής» κ. Ιλχάν Αχμέτ προς τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με θέμα: «Άμεση αποζημίωση βαμβακοπαραγωγών και παραγωγών καλαμποκιού της Ροδόπης για τις απώλειες στην παραγωγή ως συνέπεια της επικράτησης των ξηροθερμικών συνθηκών του Αυγούστου και των θυελλωδών ανέμων». Ελάτε, κύριε συνάδελφε.
ΙΛΧΑΝ ΑΧΜΕΤ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε. Κύριε Υπουργέ, ερχόμαστε για ένα άλλο μεγάλο θέμα τώρα. Έχουμε ένα θέμα στην παραγωγή των βαμβακοπαραγωγών και στα καλαμπόκια που οφείλεται βέβαια το φαινόμενο σε κλιματική αλλαγή, κάτι για το οποίο οι Βουλευτές του ΠΑΣΟΚ έχουν καταθέσει και μια επίκαιρη. Η απάντηση, όμως, που δώσατε γραπτώς δεν ικανοποίησε τους αγρότες μας. Τη βρήκαν ασαφή και γι’ αυτό την επαναφέραμε ξανά με επίκαιρη. Τι είναι, όμως, για να καταλάβουμε με δυο λέξεις τι λέμε.
Ξέρετε ότι το καλοκαίρι είχαμε δύο φαινόμενα, 8 μποφόρ και καύσωνα, με αποτέλεσμα αυτό το εκρηκτικό μείγμα να δημιουργήσει ένα σοκ στα βαμβακόφυτα. Βέβαια, παρά το πότισμα ό,τι κι αν έκαναν δεν μπορούσαν. Το φυτό για να προστατευτεί το ίδιο τις άκρες, τα επάνω μέρη, τα πέταξε κάτω προκειμένου να σώσει το φυτό τον εαυτό του, το κάτω μέρος, με αποτέλεσμα να έχουμε μείωση 50% σήμερα στο βαμβάκι και να μαζεύονται τα φύλλα. Το ίδιο πρόβλημα είχαμε και στα καλαμπόκια.
Σας είχαμε ρωτήσει τότε για το τι μέλλει γενέσθαι, αν θα αποζημιωθούν, πώς θα αποζημιωθούν. Ξέρουμε τον κανονισμό του ΕΛΓΑ και μας απαντήσατε εδώ. Και βέβαια, στη δευτερολογία μου θα έχω τη δυνατότητα αφού σας ακούσω. Αν έχετε την καλοσύνη, όμως, -εσείς θα κρίνετε βεβαία, η απάντησή σας είναι εδώ πέρα γραπτή, δεν ξέρω αν θα επαναλάβετε το ίδιο ή όχι, αλλά εγώ θα σας δώσω τη δυνατότητα- στη δευτερολογία να μπούμε στην ουσία των απαντήσεών σας, οι οποίες να δούμε κατά πόσο καλύπτουν και δεν καλύπτουν. Οπότε αναμένω μια πιο εξειδικευμένη απάντηση στην πρωτολογία σας γι’ αυτό το θέμα.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος): Κύριε Υπουργέ, έχετε τον λόγο.
ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΤΑΜΕΝΙΤΗΣ (Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων): Σας ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε. Αγαπητέ συνάδελφε, θα ξεκινήσω επισημαίνοντας τι ισχύει θεσμικά ως προς τα ζημιογόνα αίτια που αναφέρεστε στην ερώτησή σας. Στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο του ν. 3870/2010, δηλαδή του Κανονισμού Ασφάλισης Φυτικής Παραγωγής, περιγράφονται οι ασφαλιστικά καλυπτόμενες ζημιές, τα ποσοστά αποζημίωσης, οι ασφαλιστικά καλυπτόμενοι κίνδυνοι, ζημιογόνα αίτια, και δίδεται με σαφήνεια ο ορισμός τους.
Στους περιγραφόμενους λοιπόν κινδύνους περιλαμβάνεται ο καύσωνας και η ανεμοθύελλα. Καύσωνας θεωρείται η καταγεγραμμένη άνοδος της μέγιστης θερμοκρασίας του αέρα σε τιμή ίση ή μεγαλύτερη των 40 βαθμών κελσίου. Ανεμοθύελλα θεωρείται ο θυελλώδης άνεμος εντάσεως 8 μποφόρ και άνω. Σύμφωνα με τα μετεωρολογικά στοιχεία που διαθέτει η ΚΕΜΕ του ΕΛΓΑ μέσω της ΕΜΥ και του αστεροσκοπείου, οι θερμοκρασίες στην περιοχή της Ροδόπης ήταν αρκετά χαμηλότερες των 40 βαθμών κελσίου. Επομένως δεν μπορούμε να μιλάμε για καύσωνα.
Αντίστοιχα όσον αφορά τον άνεμο ήταν έντασης αρκετά χαμηλότερης των 8 μποφόρ. Άρα ούτε για ανεμοθύελλα μπορούμε να μιλήσουμε. Οι δε ζημιές που παρατηρήθηκαν κατά τις επισημάνσεις των γεωτεχνικών του ΕΛΓΑ στο πεδίο –πήγαν οι γεωπόνοι εκεί- υπολειπόταν κατά πολύ του ελάχιστου αποζημιωμένου ποσοστού του 20%. Να επισημάνω επίσης ότι σύμφωνα πάντα με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, αποζημιώνονται μόνο οι άμεσες ζημιές της ηρτημένης παραγωγής που οφείλονται σε ασφαλιστικά καλυπτόμενα αίτια. Επομένως η μειωμένη παραγωγή λόγω ξηροθερμικών συνθηκών δεν είναι αποζημίωσιμη σύμφωνα με τον κανονισμό του ΕΛΓΑ. Και σας θυμίζω ότι αυτά που περιγράφονται στο νόμο είναι ο νόμος που είχατε εσείς φέρει το 2010.
Σε κάθε όμως περίπτωση η δική μας Κυβέρνηση έχει συγκεκριμένη λογική αντιμετώπισης αυτών των φαινομένων, που περιλαμβάνει τη συνεχή παρακολούθηση της εξέλιξης των καλλιεργειών από τον οικείο ΕΛΓΑ. Εφόσον λοιπόν από τις διαπιστώσεις και από τα στοιχεία των αρμοδίων υπηρεσιών προκύψει ανάγκη στήριξή τους, τότε θα αξιοποιηθεί κάθε εργαλείο που μας δίνει η εθνική ή ενωσιακή νομοθεσία πάντοτε εντός των δημοσιονομικών ορίων.
Είναι ξεκάθαρη η τοποθέτηση μας. Άλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά που το πράττουμε. Τη σημασία που έχει για την οικονομία η συνέχιση παραγωγής μιας εκμετάλλευσης και η στήριξη όταν συμβαίνει κάθε φαινόμενο, η Κυβέρνησή μας το έχει αντιληφθεί πάρα πολύ καλά και το έχει αποδείξει εμπράκτως στο παρελθόν.
Πέραν του γεγονότος ότι κάθε φορά όπου χρειάστηκε αξιοποιήσαμε τις ενωσιακές και κρατικές δυνατότητες ενίσχυσης, συρρικνώσαμε εντυπωσιακά τους χρόνους αποζημίωσης του ΕΛΓΑ. Ενδεικτικά αναφέρω ότι από τις ζημιές για το έτος 2020 που ήταν της τάξης των 700.000 για τη Ροδόπη, οι 650.000 ευρώ έχουν ήδη εξοφληθεί από τον Απρίλιο του 2022.
Στο υπολειπόμενο ποσό υπολογίζονται όσοι δεν είχαν εξοφλήσει έγκαιρα τις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις. Η πληρωμή των υπολοίπων του 2022 έχει προγραμματισθεί για τις αρχές Νοεμβρίου του 2023. Για τις ζημιές δε του 2023, τις καλυπτόμενες ασφαλιστικά, έχουν ολοκληρωθεί οι εκτιμήσεις για 880 δηλώσεις ζημιάς που υπεβλήθησαν και θα ακολουθήσει η καταβολή των αποζημιώσεων μετά από τη διασταύρωση αυτών με το αρχείο ΟΣΔΕ του 2023. Όλοι θυμόμαστε την προηγούμενη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ όπου η καταβολή των αποζημιώσεων απαιτούσε 17 μήνες μετά την εκδήλωση του φαινομένου και αυτή γινόταν σε τρεις δόσεις. Επίσης –και να κλείσω με αυτό- είμαστε η μοναδική Κυβέρνηση που ενεργοποίησε το άρθρο του ν. 3870 για την επιχορήγηση του Οργανισμού, ώστε να διασφαλιστεί η αποζημίωση των αγροτών και δώσαμε πάνω από 360 εκατομμύρια ευρώ στον ΕΛΓΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό για να μπορεί να αποζημιώνει εντός του χρόνου τις ζημιές στους παραγωγούς.
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος): Ορίστε, κύριε συνάδελφε, έχετε τον λόγο.
ΙΛΧΑΝ ΑΧΜΕΤ: Το τι λέει ο Κανονισμός του ΕΛΓΑ το ξέρουμε πάρα πολύ καλά και συμφωνούμε απόλυτα μαζί σας. Βέβαια είναι μια συζήτηση ότι ο Κανονισμός του ΕΛΓΑ πρέπει να αλλάξει και για αυτό έχουμε καταθέσει μια άλλη επίκαιρη ερώτηση και πρέπει η Κυβέρνηση λόγω και των κλιματικών αλλαγών να το πράξει. Ας έρθουμε όμως στην ουσία. Η ζημιά του αγρότη από τη μείωση της παραγωγής του, δηλαδή, την απώλεια στα κιλά -να το πούμε με τη γλώσσα των αγροτών- οδηγεί αυτόματα και σε απώλεια εισοδήματος. Ε, λοιπόν, στα χέρια της Κυβέρνησης υπάρχουν και άλλοι τρόποι αποζημίωσης των αγροτών πέρα από τον ΕΛΓΑ. Υπάρχει ο τρόπος αποζημίωσης με τα ΠΣΕΑ, τα ΚΟΕ, Κρατικές Οικονομικές Ενισχύσεις. Υπάρχουν επίσης τα ονομαζόμενα De Minimis, τα οποία αφορούν βέβαια απώλεια εισοδήματος, η οποία είναι δεδομένη και από τις παραδοθείσες ποσότητες του βαμβακιού που θα γίνουν.
Άρα ο βαμβακοπαραγωγός θέλει στη δευτερολογία σας να ακούσει συγκεκριμένα αν έχετε πρόθεση να αποζημιώσετε με κάποιο τρόπο αυτούς τους ανθρώπους ή δεν έχετε καμία διάθεση να το κάνετε αυτό και κρύβεστε μόνο πίσω από τον κανονισμό του ΕΛΓΑ. Αυτό είναι το πρώτο.
Το δεύτερο είναι το πλαφόν. Δεν μας είπατε τίποτα για το πλαφόν. Το πλαφόν είναι κανονικά εκατόν ογδόντα κιλά στη Ροδόπη για τη συνδεδεμένη. Είναι αποδεδειγμένο ότι έχουμε μείωση τουλάχιστον 40%. Άρα πρέπει με μια υπουργική απόφαση να προχωρήσετε άμεσα στη μείωση του πλαφόν. Διότι αν δεν το πράξετε αυτό, κύριε Υπουργέ, και για τη Ροδόπη, πιθανώς και για τον Έβρο, τι θα γίνει; Στην αγορά αυτός που έχει πλεόνασμα θα πουλάει το βαμβάκι του σε αυτόν που δεν έχει, για να συμπληρώσει το πλαφόν του. Αυτό πού θα οδηγήσει; Στην αισχροκέρδεια και στην παραοικονομία. Άρα δεν χρειάζεται να περιμένετε το τέλος της περιόδου καλλιέργειας και συλλογής βαμβακιού για να δείτε αν θα κόψετε το πλαφόν γιατί οι αγοραπωλησίες θα αρχίσουν να γίνονται σε μια βδομάδα. Πρέπει να προστατέψετε τον αγρότη από την αισχροκέρδεια, αφού είναι δεδομένο και δεν σας κοστίζει τίποτα να μειώσετε το πλαφόν.
Τώρα, για το καλαμπόκι δεν είπατε τίποτα, αλλά εμείς δεν έχουμε τριτολογία. Στην απάντησή σας πιστεύω θα πείτε πάλι τα ίδια. Τι θα γίνει με το καλαμπόκι; Εκτός από την αποζημίωση στην απάντησή σας λέτε ότι θα πάρει επιδότηση συνδεδεμένη, ότι είστε η πρώτη κυβέρνηση. Ωραία, αυτό το συνομολογώ και εγώ, όντως η Νέα Δημοκρατία στο καλαμπόκι έδωσε. Όμως στη Ροδόπη δεν υπάρχει αυτό. Γιατί εξαιρέσατε τη Ροδόπη; Γιατί υπάρχει αυτό το μείζον ζήτημα για τους παραγωγούς καλαμποκιού του Νομού Ροδόπης; Θα ήθελα μια ξεκάθαρη απάντηση σε αυτό. Η συνδεδεμένη ενίσχυση στο καλαμπόκι αφορά και τη Ροδόπη, ναι ή όχι; Ή μόνο αφορά τον καρπό; Αυτό ήταν στην ερώτησή μου και στη γραπτή και τώρα στην επίκαιρη.
Τελειώνω με το εξής, κύριε Υπουργέ, πολύ γρήγορα. Είπατε για τις αποζημιώσεις που δώσατε στην περιοχή της Ροδόπης -δεν αντιλέγουμε- και για τους καπνοπαραγωγούς και για τους άλλους παραγωγούς. Μετά από βέβαια σκληρή διεκδίκηση εν ονόματι του λαού τα πετύχαμε αυτά όντως και ευχαριστούμε για αυτό. Δεν έχουμε εμείς πρόβλημα ούτε εγώ σαν Βουλευτής του ΠΑΣΟΚ ούτε σαν κόμμα. Το θέμα σήμερα είναι στην ουσία. Έχουμε ένα 40% απώλεια βαμβακιού. Πέραν του ΕΛΓΑ τι προτίθεστε να κάνετε, τι σκέφτεστε για το καλαμπόκι και σήμερα οι αγρότες τι μήνυμα μπορούν να πάρουν από αυτή την Κυβέρνηση για αυτό το θέμα;
ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος): Κύριε Υπουργέ, έχετε τον λόγο.
ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΤΑΜΕΝΙΤΗΣ (Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων): Συνεχίζοντας τον συλλογισμό μου, από αυτά που σας ανέφερα στην πρωτολογία, γίνεται ξεκάθαρο ότι εμείς δώσαμε εντολή στους ανταποκριτές, στους γεωτεχνικούς του ΕΛΓΑ να καταγράψουν το τι έχει συμβεί και ανάλογα με τις δυνατότητες που μας δίνει Ενωσιακή και η εθνική νομοθεσία θα πράξουμε αυτά που πρέπει όταν αυτά καταγραφούν. Επομένως απάντηση τι μπορεί να περιμένουν σας την είπα. Το παρελθόν έχει δείξει ότι είμαστε πάντοτε παρόντες. Η κυβέρνηση αυτή είναι παρούσα και τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια και τώρα για να μπορεί να στηρίξει τους παραγωγούς.
Όμως θα ήθελα να πω και κάποια άλλα πράγματα όσον αφορά τα όσα έχουμε κάνει για να στηρίξουμε τους παραγωγούς. Επειδή όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι οι κλιματικές συνθήκες έχουν αλλάξει και επομένως οι ανάγκες -και αυτό είναι το πιο σημαντικό- στην ασφαλιστική κάλυψη της παραγωγής, είμαστε αυτοί εμείς που έχουμε αναλάβει πάλι την πρωτοβουλία για να εκσυγχρονιστεί το πλαίσιο, να φέρουμε τον νέο ΕΛΓΑ. Όπως έχει ανακοινώσει ήδη ο Υπουργός Λευτέρης Αυγενάκης, εντός των επόμενων μηνών θα κατατεθεί ο νέος νόμος του ΕΛΓΑ, που θα προκύψει μετά από μια μεγάλη διαβούλευση και αξιολόγηση δύο μελετών που έχουν εκπονηθεί για τους ασφαλιστικούς κινδύνους και τα εργαλεία διαχείρισης του κινδύνου.
Τι φιλοδοξούμε με τον νέο ΕΛΓΑ; Να εκσυγχρονίσουμε τις λειτουργικές και εκτιμητικές διαδικασίες, να ενσωματώσουμε νέους κινδύνους και πιθανούς τρόπους ασφάλισης και να αξιοποιήσουμε όλα τα διαθέσιμα από τη νέα ΚΑΠ εργαλεία πάντοτε, όπως τονίζω, με γνώμονα τη φερεγγυότητα και την οικονομική βιωσιμότητα του οργανισμού, ώστε να παρέχεται ασφάλεια στον παραγωγό και στους κτηνοτρόφους.
Επίσης στο εθνικό μας στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ με τη νέα προγραμματική περίοδο έχουμε προβλέψει να εντάξουμε παρεμβάσεις για τη διαχείριση κινδύνων μέσω τομεακών προγραμμάτων και επενδύσεων για την προστασία από φυσικές καταστροφές και έχουμε αιτηθεί και την ενίσχυση του ΕΛΓΑ από αυτές. Επίσης, πάλι με δική μας πρωτοβουλία -το είπατε και εσείς- ο αραβόσιτος εντάχθηκε στις συνδεδεμένες ενισχύσεις του νέου στρατηγικού σχεδίου της ΚΑΠ με εκτιμώμενη έτσι ενίσχυση τα 550 ευρώ ανά εκτάριο, με τις προϋποθέσεις που ορίζει η απόφαση. Δεν εξαιρείται καμία περιοχή συγκεκριμένη. Αφορά όλη την Ελλάδα.
Όσο για την ειδική ενίσχυση βάμβακος, σύμφωνα με την απόφαση, η ελάχιστη χρηματική απόδοση του έτους 2023 ορίζεται σε επίπεδο περιφερειακής ενότητας με βάση το μέσο όρο της πραγματικής στρεμματικής απόδοσης της πενταετίας 2016-2020 κάθε περιφερειακής ενότητας μειούμενο κατά 20%. Για την περιφερειακή ενότητα Ροδόπης, αυτή η ελάχιστη απόδοση, όπως είπατε, είναι 188 κιλά το στρέμμα.
Και εδώ να σημειώσω, για να προλάβω τυχόν κριτική, ότι η αυθαίρετη μείωση της ελάχιστης στρεμματικής απόδοσης έρχεται σε αντίθεση με το στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ της χώρας και επισύρει ποινές. Μελετάται, παρ’ όλα αυτά, η δυνατότητα μείωσης της ελάχιστης απόδοσης λόγω ανωτέρας βίας σε περιπτώσεις που αυτό τεκμηριώνεται επαρκώς και βρισκόμαστε σε επικοινωνία με εκπροσώπους των παραγωγών για διερεύνηση του τρόπου εφαρμογής.
Ολοκληρώνοντας, να πω ότι σε κάθε περίπτωση η τροποποίηση του ΣΣΚΑΠ που θα αποσταλεί προς έγκριση συμπεριλαμβάνει πρόταση μείωσης της ελάχιστης απόδοσης από το 2024, η οποία θα ορίζεται σε επίπεδο περιφερειακής ενότητας με βάση το μέσο όρο της πραγματικής στρεμματικής απόδοσης της πενταετίας 2016-2020, αλλά θα είναι το ποσό μειούμενο κατά 30% και όχι 20%, που ισχύει σήμερα.
Σας ευχαριστώ.
