Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) ακύρωσε αυτήν την Παρασκευή, 4 Οκτωβρίου, τις εμπορικές συμφωνίες του 2019 μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και του Μαρόκου για τα γεωργικά και αλιευτικά προϊόντα, επειδή ο λαός της χώρας δεν έδωσε τη συγκατάθεσή του. Δυτική Σαχάρα, που πραγματοποιείται κατά παράβαση των αρχών της αυτοδιάθεσης και των σχετικών αποτελεσμάτων των συνθηκών.
Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) ακύρωσε αυτήν την Παρασκευή τις εμπορικές συμφωνίες του 2019 μεταξύ των Είκοσι Επτά και του Μαρόκου για την αλιεία και τα γεωργικά προϊόντα και ισχυρίστηκε ότι ο λαός της Δυτικής Σαχάρας δεν έδωσε τη συγκατάθεσή του και ότι συνήφθησαν σε παραβιάζει τις αρχές της αυτοδιάθεσης και το σχετικό αποτέλεσμα των συνθηκών.
Ωστόσο, στην περίπτωση της συμφωνίας για τα μέτρα ελευθέρωσης των γεωργικών προϊόντων, το δικαστήριο με έδρα το Λουξεμβούργο αποφάσισε να τη διατηρήσει σε ισχύ για δώδεκα μήνες από σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη τις σοβαρές αρνητικές συνέπειες για την εξωτερική δράση της Ένωσης που θα συνεπαγόταν άμεση ακύρωση και για λόγους ασφάλειας δικαίου.
Το 2019, το Polisario Front κατέθεσε ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου της ΕΕ, του πρώτου δικαστικού βαθμού της κοινοτικής λέσχης, μια σειρά προσφυγών ακύρωσης κατά των εμπορικών συμφωνιών για τη γεωργία και την αλιεία που έκλεισαν μεταξύ του Μαρόκου και των Είκοσι επτά.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ένωση και το Μαρόκο είχαν συνάψει συμφωνίες που ισχύουν για τη Δυτική Σαχάρα χωρίς να έχουν λάβει τη συγκατάθεση του λαού της Δυτικής Σαχάρας, το Γενικό Δικαστήριο το 2021 ακύρωσε τις συμφωνίες, αν και διατήρησε προσωρινά τα αποτελέσματά τους.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο της ΕΕ (τα κράτη μέλη) άσκησαν έφεση κατά της απόφασης στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την ανώτατη δικαστική αρχή της κοινοτικής λέσχης.
Με την απόφαση που εκδόθηκε σήμερα, το ΔΕΕ απέρριψε τις προσφυγές της Επιτροπής και του Συμβουλίου στο σύνολό τους.
Το δικαστήριο βεβαιώνει ότι, λαμβάνοντας υπόψη τον σκοπό των συμφωνιών και τον αντίκτυπό τους στο δικαίωμα του λαού των Σαχράουι στην αυτοδιάθεση, το Μέτωπο Polisario πληροί τις προϋποθέσεις για να μπορεί να τις αμφισβητήσει ενώπιον του δικαστή της Ένωσης, προς το συμφέρον των εν λόγω ανθρώπων.
Το δικαστήριο έκρινε ότι προϋπόθεση για να είναι έγκυρες οι συμφωνίες είναι ο λαός της Δυτικής Σαχάρας να δώσει τη συγκατάθεσή του για την αίτησή τους στην εν λόγω μη αυτόνομη επικράτεια.
Αν και αναγνώρισε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) διεξήγαγαν διαβουλεύσεις πριν από την έγκριση των συμφωνιών, διευκρίνισε ότι δεν απευθύνονταν στους κατοίκους της Δυτικής Σαχάρας, αλλά στους πληθυσμούς που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην επικράτεια για το αν ανήκουν ή όχι σε αυτόν τον λαό, αν και δεδομένου ότι ένα σημαντικό μέρος του λαού των Σαχράουι βρίσκεται επί του παρόντος εκτός της εν λόγω επικράτειας, αυτές οι διαβουλεύσεις δεν μπόρεσαν να αποδείξουν ότι είχαν δώσει τέτοια συγκατάθεση.
Επιπλέον, τόνισε ότι αυτή η συγκατάθεση δεν πρέπει να είναι ρητή σε όλες τις περιπτώσεις. Μπορεί να τεκμαίρεται όταν η συμφωνία δεν δημιουργεί υποχρεώσεις για το τρίτο μέρος και παρέχει ένα ακριβές, συγκεκριμένο, ουσιαστικό και επαληθεύσιμο πλεονέκτημα που απορρέει από την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων αυτής της περιοχής και ανάλογο με τη σημασία της εν λόγω εκμετάλλευσης.
Εάν πληρούνται αυτές οι απαιτήσεις, το γεγονός ότι ένα κίνημα που παρουσιάζεται ως ο νόμιμος εκπρόσωπος των εν λόγω ανθρώπων αντιτίθεται στη συμφωνία αυτή δεν μπορεί, ως τέτοιο, να είναι αρκετό για να αμφισβητήσει την ύπαρξη της εικαζόμενης συναίνεσης.
Το ΔΕΕ διευκρίνισε, ωστόσο, ότι αυτό το τεκμήριο συναίνεσης μπορεί να καταστραφεί. Έτσι, μπορεί να εξεταστεί από τον δικαστή της Ένωσης εάν οι νόμιμοι εκπρόσωποι των εν λόγω λαών αποδείξουν ότι μια συμφωνία δεν πληροί τις αναφερόμενες απαιτήσεις ή επίσης κατόπιν αιτήματος των θεσμικών οργάνων ή των κρατών μελών, πριν από τη σύναψη συμφωνίας στο πλαίσιο μιας διαδικασίας απόφασης σχετικά με τη συμβατότητά του με τις ευρωπαϊκές συνθήκες.
Στην περίπτωση αυτή, το ΔΕΕ σημειώνει ότι τα σύμφωνα δεν δημιουργούν νομικές υποχρεώσεις που βαρύνουν τον λαό της Δυτικής Σαχάρας, αλλά προσθέτει ότι δεν παρέχουν δικαιώματα ή πλεονεκτήματα υπέρ των Σαχραουί, ιδίως στο βαθμό που δεν ωφελούνται από κάθε οικονομική αποζημίωση για την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της επικράτειας αυτής ή των παρακείμενων σε αυτήν υδάτων δυνάμει των συμφώνων.
Κατά συνέπεια, το δικαστήριο θεωρεί ότι η συναίνεση του λαού της Δυτικής Σαχάρας για την εφαρμογή των Συμφωνιών σε αυτό το έδαφος δεν μπορεί να τεκμαίρεται.
Δεν υπάρχει πλέον έφεση κατά της απόφασης που εκδόθηκε σήμερα, οπότε η απόφαση του ΔΕΕ είναι οριστική.
Θετική αξιολόγηση από τη FEPEX της απόφασης του ΔΕΕ
Σε ανακοίνωσή της, η FEPEX αξιολόγησε θετικά την απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ, το οποίο επικυρώνει την απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου του 2021 με την οποία ακυρώθηκε μέρος της γεωργικής συμφωνίας μεταξύ της ΕΕ και του Μαρόκου. Ειδικά αυτή που αφορά την επέκταση στη Δυτική Σαχάρα των παραχωρήσεων που χορηγήθηκαν στο Μαρόκο στο πλαίσιο της Συμφωνίας Σύνδεσης, η οποία πρέπει να συνεπάγεται τον οριστικό αποκλεισμό της παραγωγής της Σαχάρας από τα δασμολογικά οφέλη που χορηγούνται στα μαροκινά προϊόντα και να θεσπίσει μέτρα αναγνώρισης και ελέγχου παραγωγές.
Η FEPEX επισημαίνει ότι η συμφωνία σύνδεσης της ΕΕ με το Μαρόκο ενίσχυσε τις μαροκινές εξαγωγές φρούτων και λαχανικών, τόσο προς την ΕΕ όσο και προς την Ισπανία.
Στην περίπτωση της ντομάτας, θυμούνται ότι οι εισαγωγές από το Μαρόκο στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 42% τα τελευταία δέκα χρόνια, από 345.416 τόνους το 2014 σε 491.908 τόνους το 2023, (έναντι προτιμησιακής ποσόστωσης 285.000 τόνων), ενώ , σε αυτά τα δέκα χρόνια, οι ισπανικές εξαγωγές ντομάτας στην ΕΕ μειώθηκαν κατά 43%, υποχωρώντας από 786.598 τόνους το 2014 σε 448.004 τόνους το 2023, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat.
Στην ισπανική αγορά, σύμφωνα με τα στοιχεία του Τελωνείου που επεξεργάστηκε η FEPEX, οι εισαγωγές φρούτων και λαχανικών από το Μαρόκο αυξήθηκαν κατά 224%, από 135.000 τόνους το 2012, έτος έναρξης ισχύος της συμφωνίας, σε 438.000 τόνους το 2023, για μια αξία από 123 εκατ. ευρώ το 2012 σε 899 εκατ. ευρώ το 2023.
Από τη FEPEX εκτιμούν πολύ θετικά την απόφαση που είναι γνωστή σήμερα, διότι «σημαίνει ότι οι κηπευτικές παραγωγές από τη Δυτική Σαχάρα, που αποτελούν ένα αυξανόμενο μέρος των μαροκινών εξαγωγών προς την ΕΕ, εξαιρούνται από τις δασμολογικές παραχωρήσεις που έγιναν στο πλαίσιο της Συμφωνίας Σύνδεσης μεταξύ των ΕΕ και Μαρόκο, που επιτρέπει στη μαροκινή παραγωγή να έχει πρόσβαση στην κοινοτική αγορά υπό συνθήκες που δημιουργούν αθέμιτο ανταγωνισμό για τους κοινοτικούς παραγωγούς, ένα θέμα που θα εξεταστεί στη συνάντηση της FEPEX με την Ένωση Οργανώσεων Παραγωγών Τομάτας της Γαλλίας, την ερχόμενη Τρίτη, στη Μαδρίτη».
Πηγή: hortoinfo
