Για 9 συνεχόμενες χρονιές παρατηρούμε τη συμπεριφορά και την παραγωγικότητα των ποικιλιών κερασιάς στην περιοχή των Γιαννιτσών. Η περιοχή Νοτιοδυτικά του όρους Πάικου ενδεικνειται για την καλλιέργεια της κερασιάς. Οι ποικιλίες αυτές είναι οι Early bigi Bigisol (κατά άλλους Bigarreau Argot), Early Lory, Nimba, B. Burlat, Rita, Τσολακεΐκο, Sabrina, Rocket, Precoce Bernard, Crystallina, Canadia Giant, Samba, Sunburst, Brooks, Grace star, Big star, Summit, Ferovia, Reggina, Sweet Aryana (2018), sweet Gabriel (2021), Sweet Sarreta (2021) και Giant Red. Οι αξιολογήσεις έγιναν σε αγροκτήματα στις πλαγιές του βουνού σε υψόμετρο 70-120 μέτρα. Οι ποικιλίες είναι φυτεμένες σε υποκείμενο MAXMA 14, Cab 6p και Gisela 6. Είναι φυσικό ότι μπορεί να υπάρξουν σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάλογα την περιοχή, το έδαφος και το κλίμα.
H Early bigi είναι μία μη αυτογόνιμη ποικιλία που ωριμάζει 5 ημέρες πριν την B. Burlat. Το 2018 ωρίμασε 2/5, το 2019 1/5, το 2020 11/5, ενώ παλαιότερα έχει συγκομισθεί στις 30/4. Αν λιπανθεί υπερβολικά μετά την άνθιση, τότε υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να καθυστερήσει η ωρίμανση. Η άνθιση της είναι πρώιμη και ξεκινάει μετά τις 20/3, απαιτεί 2 επικονιαστές στο χωράφι (Samba, Lory bloom, Τσολακέΐκο, Lapin). Η ποικιλία δεν ανέχεται ισχυρές βροχοπτώσεις την περίοδο της ωρίμανσης, διότι είναι ευαίσθητη στο σκάσιμο. Ακόμη είναι ευαίσθητη στο μαλάκωμα του καρπού (νερούλιασμα) όταν υπάρχουν έντονες βροχές στην ωρίμανση ή όψιμη αζωτούχος και καλιούχος λίπανση. Μεγάλο πλεονέκτημα της ποικιλίας είναι η σταθερή καρπόδεση και η γρήγορη είσοδος στην παραγωγή. Ωστόσο, σε κτήματα με πυκνή φύτευση σε κύπελλο υπάρχει πρόβλημα καρπόδεσης, εξαιτίας του κακού αερισμού και φωτισμού και την λαιμαργία που εμφανίζουν τα δένδρα. Η μέγιστη παραγωγικότητα της κυμαίνεται από 700κιλά/στρ σε κύπελλο (Cab 6p), 1400κιλά/στρ. σε παλμέττα (MAXMA14) και 1600 σε κυπαρίσσι (Gi6). Η ποικιλία μειονεκτεί στο μέγεθος του καρπού όταν φορτώνεται υπερβολικά, διότι τα φυτά καταπονούνται και μικροκαρπούν. Το πρόβλημα λύνεται με σωστή αξιολόγηση της αναμενόμενης παραγωγής και αυστηροποίηση του κλαδέματος. Σε φυσιολογικές συνθήκες το μέγεθος είναι από 27-32χιλ. και το βάρος 8-10γρ. Θεωρώ ότι είναι η πιο αξιόλογη υπερπρώιμη ποικιλία κερασιάς. Είναι ανώτερη της Early lory καθώς έχει πιο σταθερή παραγωγή. Πολλοί φυτωριούχοι την αναφέρουν και ως Biggareut argot.
Εικόνα 2. Early Bigi
Η ποικιλία Early lory που κατέχει τις πιο πολλές νέες φυτεύσεις αξιολογήθηκε θετικά. Είναι ποικιλία μεγαλόκαρπη (27-34mm) για την εποχή, που ωριμάζει 1-2 ημέρες μετά την Early Bigi. Η ποικιλία στα υποκείμενα MAXMA14 και Gizela6 καρποδένει ικανοποιητικά, ωστόσο έχει μεγαλύτερη αστάθεια από την Early bigi, έχει πρώιμη άνθιση (20/3) και την επικονιάζει η Lory bloom. Στα υπόλοιπα υποκείμενα θέλει σωστή διαχείριση λίπανσης και κλαδέματος για τα αυξηθεί η παραγωγή της. Απαιτεί καλή επικονίαση και έντονη παρουσία μελισσών την περίοδο της άνθισης. Οι καρποί (ροζ στάδιο) είναι ευαίσθητοι στο σκάσιμο καθώς και στο μαλάκωμα όταν είναι ώριμοι (παρουσία βροχοπτώσεων). Σε περιπτώσεις υπερκαρποφορίας η ποικιλία κάνει μικρούς καρπούς. Είναι ευαίσθητη σε πολλές ιώσεις όπως τον ιό Little Cherry virus 1 που προκαλεί μικροκαρπία και τον ιό Prunus Dawrf Virus PDV που προκαλεί νανισμό.
Η ποικιλία Precoce bernard ωριμάζει μαζί με την Early bigi και είναι μικρότερη σε μέγεθος. Έχει την ίδια συμπεριφορά στο σκάσιμο του καρπού με τις άλλες πρώιμες ποικιλίες. Δεν έχει φυτευθεί αρκετά ενώ κάποιοι παραγωγοί διαμαρτύρονται για αρκετούς δίδυμους καρπούς (νυχάκι). Η ποικιλία είναι μικρόκαρπη, δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τις άλλες πρώιμες ποικιλίες.
Εικόνα 3. Ποικιλία RITA
Η ποικιλία Rita είναι η πιο πρώιμη από όλες. Ωριμάζει 3 ημέρες πριν την Early bigi (27/4/2019) και είναι μεσόκαρπη (7-8 γραμμάρια), ο καρπός της είναι στενόμακρος. Η ποικιλία είναι πολύ ευαίσθητη στο σκάσιμο λόγω βροχοπτώσεων. Δεν έχει εμφανίσει μέχρι στιγμής δίδυμους καρπούς. Απαιτεί καλή πτήση μέλισσας, στην άνθιση, για να επιτευχθεί ικανοποιητική καρπόδεση. Το μοναδικό αξιόλογο στοιχείο της ποικιλίας είναι η εποχή ωρίμανσης. Αν καθυστερήσει να ωριμάσει τότε εμπορικά δεν έχει ελπίδα απέναντι στην ποιότητα των άλλων πρώιμων ποικιλιών. Τι περισσότερες χρονιές καρπίζει υπερβολικά με αποτέλεσμα να καθυστερεί η ωρίμανση της και να την προλαβαίνουν οι λοιπές πρώιμες ποικιλίες.
Η ποικιλία Nimba είναι καινούργια πρώιμη ποικιλία που ωριμάζει 2-4 ημέρες μετά την Early Bigi (εποχή Burlat), έχει εντυπωσιακό νεφροειδές καρπό μεγάλου μεγέθους 32χιλ. Γευστικά υπερτερεί από όλες τις πρώιμες ποικιλίες. Η ανθεκτικότητα στο σκίσιμο λόγω βροχής είναι παρόμοια με της Early bigi. Εισέρχεται γρήγορα στην παραγωγή και καρποδένει ικανοποιητικά στο υποκείμενο Gi6 όπου και δοκιμάσθηκε. Δεν εμφανίζει ευαισθησίες στις ασθένειες του φυλλώματος το καλοκαίρι. Θεωρώ ότι είναι ο πιο μάχιμος αντικαταστάτης της Burlat. Επικονιάζεται από την Pacific red. Βασικό της μειονέκτημα η τάση του καρπού να μαλακώνει όταν λιπαίνεται ή ποτίζεται τακτικά.
Η ποικιλία Pacific red είναι καινούργια αυτογόνιμη και παραγωγική ποικιλία. Είναι μεγαλόκαρπη όταν το φορτίο είναι φυσιολογικό. Έχει μέτρια αντοχή στο σκίσιμο. Δεν συνιστώ τη φύτευση της σε νάνα υποκείμενα καθώς λόγω υπερβολικού φορτίου μικροκαρπεί. Σε γενικές γραμμές είναι μία καλή ποικιλία για τον παραγωγό εξαιτίας της σταθερής παραγωγής. Υστερεί σε ποιότητα από την Sweet Aryana που ωριμάζει την ίδια εποχή. Το Βάρος του καρπού είναι 9-10 γραμμάρια. Έχει καλή αναμονή επάνω στο δένδρο. Ο καρπός της είναι πολύ σκληρός.
Η ποικιλία Royal Tioga είναι μία καινούργια επαναστατική ποικιλία που θα αλλάξει όλα όσα ξέρουμε για το κεράσι. Η ποικιλία ωριμάζει την περίοδο του Burlat και καρπός της είναι τεράστιος για την εποχή του (32-34χιλ.). Η άνθιση της είναι το πρώτο 15ήμερο του Μαρτίου!!! και είναι ΑΥΤΟΓΟΝΙΜΗ. Η ποικιλία έχει μέτρια αντοχή στο σκίσιμο λόγω βροχής και παρουσιάζει την εμφάνιση δίδυμων καρπών σε ποσοστό γύρο στο 15%. Ουσιαστικά πρόκειται για την πρώτη αυτογόνιμη ποικιλία που θα ωριμάζει πριν από τις 10/5!!! Στα μειονεκτήματα της ποικιλίας είναι η δημιουργία δίδυμων καρπών κάποιες χρονιές.
Η ποικιλία Narana είναι μία πρώιμη ποικιλία με καλά ποιοτικά χαρακτηριστικά και μέτρια αντοχή στο σκίσιμο λόγω βροχοπτώσεων. Θεωρείται αντικαταστάτης της Burlat καθώς ωριμάζει την ίδια εποχή. Αναμένεται στη χώρα μας. Η ποικιλία Sabrina (αρχική εικόνα), είναι μεσοπρώιμη ποικιλία και αυτογόνιμη. Ωριμάζει 7 ημέρες μετά τα B. Burlat. Έχει μεγάλο μέγεθος καρπού (μέχρι 34χιλ) και καλή ανθεκτικότητα στο σκάσιμο ενώ δεν παράγει δίδυμους καρπούς. Η ποικιλία αργεί να μπει σε παραγωγή στα υποκείμενα MAXMA14 και Cab6p (5-7χρόνια), ενώ στο Gisela 6 μπαίνει από τον 3ο χρόνο, ωστόσο υπάρχει μεγάλη αστάθεια στην παραγωγή. Έχει πρώιμη άνθιση (23/3) και δεν απαιτεί επικονιαστές. Δεν έχει ιδιαίτερα μειονεκτήματα, εκτός του ότι έχει κοντό ποδίσκο στον καρπό κάτι που σημαίνει δυσκολότερη συγκομιδή. Έχει αναφερθεί από παραγωγούς ότι σε περιόδους έντονων βροχοπτώσεων κοντά στην ωρίμανση δημιουργείται μία τριγωνική οπή στην κάτω επιφάνεια του καρπού.
Η ποικιλία Giant Red κυκλοφόρησε πριν αρκετά χρόνια με περιορισμένες φυτεύσεις λόγω των πολλών προβλημάτων που έχει. Παράγει καρπούς νεφροειδής, πολύ μεγάλου μεγέθους (34χιλ.), γλυκούς και πολύ ευαίσθητους στο σκίσιμο λόγω βροχής. Οι καρποί δεν έχουν επαρκή χρωματισμό, ενώ παρουσιάζουν και επιφανειακό καφέτιασμα αν συγκομισθούν νωρίτερα. Η ποικιλία είναι ευαίσθητη στο βακτηριακό έλκος και στον ιό PDV, γι’ αυτό το λόγω το καλοκαίρι έχει εμφάνιση ταλαιπωρημένου δένδρου.
Η ποικιλία Sweet Aryana είναι μια καινούργια Ιταλική ποικιλία. Έχει μεσοπρωιμη ανθοφορία και πιθανώς είναι μερικώς αυτογόνιμη. Ο καρπός είναι νεφροειδής, πολύ μεγάλου μεγέθους (32χιλ.) και τραγανός. Κατ’ εμαί είναι ποικιλία ευαίσθητη στο σκάσιμο του καρπού από τις βροχές, ωστόσο με ιδιαίτερες μεταχειρίσεις αυτό το πρόβλημα μειώνεται. Αντιθέτως όταν καρπίζει ελάχιστα λόγω καιρικών συνθηκών εμφανίζει σχίσιμο στο καρπό ακόμη και χωρίς ιδιαίτερες βροχές. Ωριμάζει 5 ημέρες μετά την Burlat. Η ποικιλία εμφανίζει ανεξήγητες νεκρωτικές κηλίδες στα φύλλα της το καλοκαίρι που οφείλονται πιθανώς στο κορύνεο ή σε κάποια ίωση PNRSV.
Τα Τσολακεΐκα είναι ελληνική ποικιλία με πολύ καλά χαρακτηριστικά. Είναι μερικώς αυτογόνιμη, αλλά συνδυάζεται εξαιρετικά στην επικονοίαση με τις Giant red, Early Lory και Lapin. Αν και τυχαίο σπορόφυτο έχει ανώτερα χαρακτηριστικά από πολλές ποικιλίες του εξωτερικού, που ξοδεύτηκαν πολλά λεφτά για να δημιουργηθούν. Ωριμάζει σε πολύ καλή περίοδο για την περιοχή, γύρω στις 14/5 με πολύ μεγάλο μέγεθος καρπού και μέτρια γεύση, ενώ είναι μέτρια ευαίσθητη στο σκάσιμο λόγω βροχής. Ο ποδίσκος είναι μακρύς και δεν αποκολλάται εύκολα από τον καρπό. Η ποικιλία αν καταπονηθεί από ξηρασία το καλοκαίρι εμφανίζει δίδυμους καρπούς την επόμενη χρονιά. Το μεγαλύτερο μειονέκτημα της είναι η ευαισθησία στο βακτηριακό έλκος των πυρηνοκάρπων. Η διαχείριση του βακτηριακού έλκους απαιτεί λιγότερα κλαδέματα και αρκετούς χαλκού. Καλό είναι η αζωτούχος λίπανση να παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Προτείνω την ποικιλία σε φυτεύσεις με διαμόρφωση κλασικό κύπελλο γιατί έχει πλαγιόκλαδη ανάπτυξη με γρήγορη είσοδο στην παραγωγή. Να αποφεύγεται η φύτευση σε Νανά υποκείμενα γιατί η καρποφορία θα είναι υπερβολική.
Εικόνα 4. Κεράσια ποικιλίας Τσολακεΐκα
Η Rocket είναι ένα υπέρμεγεθης κεράσι που εύκολα ξεπερνάει τα 32 Χιλ. και τα 12 γραμ. Ο καρπός είναι καρδιόσχημος, νόστιμος και μέτρια ανθεκτικός στο σχίσιμο λόγω βροχής. Η ποικιλία έχει σημαντικό πρόβλημα καρποδεσης, ακόμα και στα υποκείμενα Gisela 6 και 12. Ο δημιουργός προτείνει ως επικονιαστή την ποικιλία Frisco η οποία υπερτερεί ως ποικιλία. Δεν συνιστώ τη Rocket για εκτεταμένες φυτεύσεις λόγω της χαμηλής έως τώρα χαμηλής παραγωγικότητας στην περιοχής μου. Ίσως, σε άλλες περιοχές να συμπεριφερθεί καλύτερα.
Η ποικιλία Crystalina είναι μία μη αυτογόνιμη ποικιλία χαμηλής παραγωγικότητας στο υποκείμενο Μαχμα14. Η φύτευση της σε ημινάνα υποκείμενα όμως την κάνει αρκετά παραγωγική, έχει πρώιμη άνθιση και απαιτεί 2 επικονιαστές. Ο καρπός είναι καρδιόσχημος, πολύ μεγάλος και πολύ νόστιμος. Η ποικιλία έχει μεγάλη αντοχή στις βροχοπτώσεις και δεν σχίζει εύκολα. Η ωρίμανση της γίνεται συνήθως μετά τις 15/5. Προτείνω την φύτευση της ποικιλίας σε υποκείμενο Gi6 όπου αυτό είναι δυνατό. Είναι φυτό ορθόκλαδο και λαίμαργο θέλει μηδενικές ή μειωμένες λιπάνσεις τα πρώτα 5 χρόνια για να εισέρθει στην παραγωγή. Έπειτα απαιτεί λιπάνσεις σύμφωνα με την αναμενόμενη παραγωγή.
Η ποικιλία Canadia Giant, είναι μη αυτογόνιμη παραγωγική ποικιλία που απαιτεί συνήθως δύο επικονιαστές (Ferrovia, Reggina και Summit) και πολύ καλή παρουσία μέλισσας την περίοδο της άνθισης ιδιαίτερα στο υποκείμενο MAXMA14, ανθίζει περίπου 30/3-6/4. Ο καρπός είναι πολύ μεγάλου μεγέθους 32μμ και καρδιόσχημος ενώ ο ποδίσκος είναι μακρύς, ωριμάζει από 20-30/5. Εμφανίζει σχετική ανθεκτικότητα στο σκίσιμο λόγω βροχόπτωσης. Ωστόσο, δεν έχει ιδιαίτερη αντοχή επάνω στο δένδρο καθώς αν ωριμάσει αρκετά μαλακώνει ελαφρώς. Είναι ημιορθόκλαδη ποικιλία που διαμορφώνεται εύκολα και σε κύπελλο. Ο ποδίσκος είναι αρκετά μακρύς με αποτέλεσμα η συγκομιδή να είναι ευκολότερη.
Η ποικιλία Grace Star είναι αυτογόνιμη παραγωγική ποικιλία. Ο καρπός είναι νεφροειδής πολύ μεγάλου μεγέθους 32-34mm με μακρύ ποδίσκο και καλή αντοχή στο σκάσιμο, η ωρίμανση συμβαίνει από 18-30/5. Η ποικιλία όταν φυτεύεται στα υποκείμενα Cab6p και ΜΑΧΜΑ14 παρουσιάζει έντονη, ορθοκλαδη, βλάστηση και σημαντική καθυστέρηση στην είσοδο της καρποφορίας. Απαιτεί ιδιαίτερα φτωχές λιπάνσεις με άζωτο και ελαφριά κλαδέματα. Αντιθέτως, στο υποκείμενο Gi6 η ποικιλία εισέρχεται τάχιστα στην παραγωγή αλλά παρατηρείται σχηματισμός δίδυμων καρπών (νυχάκι) σε ποσοστό έως 30%. Έχει παρατηρηθεί μία σχετική ευαισθησία της ποικιλίας στο βακτηριακό έλκος των πυρηνοκάρπων.
Η ποικιλία Big Star είναι μία αυτογόνιμη, όψιμη και υπερπαραγωγική ποικιλία που ωριμάζει την περίοδο της Lapin. Ο καρπός είναι νεφροειδής μεγάλου μεγέθους και ευαίσθητος στο σκάσιμο λόγω βροχής. Η ποικιλία καρποδένει υπερβολικά και δεν συνιστάται σε νάνα υποκείμενα. Συχνά εμφανίζει καρπόπτωση λίγο πριν την ωρίμανση η οποία όμως δεν αποτελεί πρόβλημα γιατί πάντα έχει υπερβολικό αριθμό καρπών. Απαιτεί αυστηρά κλαδέματα και ισχυρές λιπάνσεις για την επίτευξη μιας καλής και ποιοτικής παραγωγής. Αν και μεγαλύτερος καρπός από αυτόν της Lapin, η Big Star δεν ισάξιος αντικατάστασης λόγω της ευαισθησίας στο σκίσιμο.
Η ποικιλία Summit είναι μία παλιά μη αυτογόνιμη ποικιλία. Είναι παραγωγική σε νάνα και ημινάνα υποκείμενα αλλά απαιτεί την παρουσία επικονιαστών (Ferrovia). Ο καρπός είναι καρδιόσχημος, μεγάλου μεγέθους 32mm με πολύ καλή αντοχή στο σκάσιμο. Έχει κοντό ποδίσκο και παρουσιάζει μία μικρή ευπάθεια στη μονίλια. Ωριμάζει στα τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου. Μπορεί να συγκομισθεί σε 2 χέρια αλλά δεν έχει καλή αντοχή επάνω στο δένδρο, μόλις μαυρίσει αρκετά τότε μαλακώνει. Θεωρώ ότι είναι μία από τις καλύτερες όψιμες ποικιλίες για φύτευση στο υποκείμενο Gi6, γιατί παράγει ένα μεγάλο, νόστιμο, καρδιόσχημο κεράσι που είναι ανθεκτικό στο σκίσιμο λόγω βροχής.
Η Sweet Sarreta είναι μία νέα ποικιλία της σειράς sweet με σημαντικά χαρακτηριστικά. Ωριμάζει στα μέσα Ιουνίου στον κάμπο των Γιαννιτσών. Ο καρπός της είναι τεράστιος (σε φυσιολογικό φορτίο), γλυκός και ελκυστικός. Αν και στην Ιταλία αναφαίρετε ως ευαίσθητος στο σχίσιμο λόγω βροχών δεν έχω παρατηρήσει κάτι τέτοιο ακόμα στην Ελλάδα. Η άνθιση είναι τέλος Μαρτίου. Η ποικιλία είναι αυτογόνιμη. Συνιστώ τη φύτευση της σε όποιων θέλει να επεκτείνει την περίοδο συγκομιδής.
Η ποικιλία Reggina είναι μία μη αυτογόνιμη πολύ όψιμη ποικιλία. Είναι παραγωγική σε ημίνάνα υποκείμενα και απαιτεί 2 επικονιαστές, Ferrovia και Kordia, ανθίζει 1/4-7/4. Παράγει μεγάλους και σκληρούς καρπούς. Είναι η πιο ανθεκτική ποικιλία στο σκάσιμο λόγω βροχής. Έχει παρατηρηθεί ότι αν ωριμάσει αρκετά αποκολλάται ο καρπός από τον ποδίσκο, ακόμη είναι ευαίσθητη στον ιό PDV. Προτείνω την ποικιλία σε νάνα υποκείμενα όπου αυτό είναι δυνατό.
Τα παραπάνω στοιχεία αναδείχθηκαν από προσωπικές μου παρατηρήσεις καθώς και παρατηρήσεις των παραγωγών μου. Τα παραπάνω αποτελούν μία γενική τάση για την συμπεριφορά των ποικιλίων και μπορεί να υπάρξουν σημαντικές διαφορές μεταξύ άλλων περιοχών ή άλλων αγροκτημάτων στην ίδια περιοχή λόγω των πολλών παραγόντων που επεμβαίνουν στην παραγωγική διαδικασία των δένδρων.
