Για την κατάσταση που επικρατεί στην Ισπανία, το νο1 παίκτη παγκοσμίως στο ελαιόλαδο μίλησε στο Agronewsbomb o Ραφαέλ Ναβάρο Μούρθια (rafanavarro@live.com), που έχει πτυχίο Βιολογίας και ασχολείται με την συμβουλευτική και την εκπαίδευση στη διαχείριση των ελαιώνων, συμβουλεύοντας δηλαδή τους Ισπανούς ελαιοπαραγωγούς.
Ο κ. Ραφαέλ Ναβάρο Μούρθια κάνει και τις δικές του εκτιμήσεις για την επόμενη παραγωγική χρονιά στο ελαιόλαδο στην Ισπανία, από την οποία καλώς ή κακώς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και η τιμή του Ελληνικού ελαιολάδου.
Κε Ναβάρο, πείτε μας λίγα λόγια για την αναπαραγωγική βιολογία των ανθοφόρων οφθαλμών της ελιάς στην Ισπανία και πώς διαμορφώνεται η κατάσταση…
Η συγκομιδή της ελιάς καθορίζεται οριστικά στο τέλος του φθινοπώρου. Ωστόσο, η συγκομιδή αυτή έχει επηρεαστεί από όλα τα γεγονότα που έχει βιώσει το ελαιόδεντρο σχεδόν ένα χρόνο πριν. Γύρω από τη σκλήρυνση του οστού, μεταξύ Ιουνίου και Αυγούστου, έχουν ήδη αναπτυχθεί οι περισσότεροι οφθαλμοί, οι οποίοι την επόμενη χρονιά θα δώσουν τις ταξιανθίες της ελιάς. Αυτοί οι μελλοντικοί ανθοφόροι οφθαλμοί καταγράφουν κάθε στιγμή το επίπεδο των θρεπτικών συστατικών, τη διαθεσιμότητα του νερού, το επίπεδο της συγκομιδής κ.λπ. για να ρυθμίσουν την ανάπτυξή του. Υπάρχουν δύο άκρα ανάπτυξης αυτών των μελλοντικών ανθοφόρων οφθαλμών. Στη χειρότερη περίπτωση, αν οι συνθήκες ήταν άθλιες, οι οφθαλμοί επιστρέφουν στην αναπαραγωγική τους κατάσταση και παράγουν βλαστικούς οφθαλμούς, οι οποίοι παράγουν φύλλα και μίσχους αντί για άνθη, οπότε η συγκομιδή του τρέχοντος έτους ακυρώνεται. Όταν οι συνθήκες ήταν βέλτιστες, οι οφθαλμοί αναπτύσσουν μεγάλες ταξιανθίες με πολλά άνθη, τα περισσότερα από τα οποία είναι γόνιμα ερμαφρόδιτα άνθη, τα οποία δίνουν πολλές ελιές, τόσες πολλές που η ελιά πρέπει να απορρίψει τις περισσότερες από αυτές. Σε γενικές γραμμές, η τελευταία συγκομιδή ήταν χαμηλή, οπότε η ανθοφορία ήταν καλή για αυτή την εκστρατεία: οι περισσότεροι οφθαλμοί ήταν προκαθορισμένοι να παράγουν άνθη και όχι φύλλα.
Οι καιρικές συνθήκες πώς επηρέασαν;
Το καλοκαίρι του 2022 δεν ήταν αποκλειστικά άτυπο για τους ελαιώνες στο μεγαλύτερο μέρος των παραγωγικών περιοχών. Ωστόσο, όσον αφορά τις βροχοπτώσεις, το φθινόπωρο δεν υπήρξε σχεδόν καθόλου, αφού οι βροχές ήταν πολύ λίγες στις περισσότερες παραγωγικές περιοχές, μειώνοντας δραστικά την τελική ανάπτυξη του καρπού, όπου σχηματίζεται σχεδόν όλο το λάδι. Αν και μπορεί να φαίνεται διαφορετικά, φυσιολογικά μιλώντας, αυτό το ενδεχόμενο δεν βλάπτει σχεδόν καθόλου την επόμενη συγκομιδή, αλλά μάλλον το αντίθετο, αφού το τελικό φορτίο είναι χαμηλό, γεγονός που μετράει ως χαμηλή συγκομιδή για την ελιά. Αυτό που συνέβη σε πολλούς ελαιώνες είναι ότι οι συγκομιδές έγιναν ενώ το ελαιόδεντρο βρισκόταν υπό υδατική πίεση, γεγονός που ζημίωσε σωματικά το φυτό πολύ, γεγονός που μείωσε ήδη την πιθανή παραγωγικότητα για το επόμενο έτος. Οι βροχοπτώσεις του χειμώνα ήταν κανονικές, αφού ο Δεκέμβριος ήταν βροχερός. Όμως αυτός ο Δεκέμβριος δεν κάλυψε το έλλειμμα νερού, πολύ περισσότερο στα εδάφη, καθώς και στους υδροφορείς και τις δεξαμενές, το οποίο τραβούσε σε μάκρος. Στο τέλος του χειμώνα σημειώθηκαν ισχυροί παγετοί, οι οποίοι προκάλεσαν ζημιές σε πολλούς ελαιώνες, ιδιαίτερα σε αυτούς που βρίσκονται σε κοιλάδες, λόγω της θερμικής αναστροφής. Αυτό ήταν ένα ακόμη πλήγμα στην πιθανή παραγωγή του 2023. Η άνοιξη ήταν πολύ ξηρή σε όλες τις παραγωγικές περιοχές. Η εκβλάστηση έγινε με ξηρό έδαφος, οπότε οι ταξιανθίες αναπτύχθηκαν αργά και με λίγα γόνιμα άνθη. Στο τέλος της άνοιξης οι θερμοκρασίες ήταν ασυνήθιστα υψηλές, γεγονός που επιτάχυνε την τελική ανάπτυξη των ταξιανθιών. Αυτό προκάλεσε μια πρώιμη ανθοφορία, η οποία λόγω της ξηρότητας του εδάφους, δεν είχε σχεδόν καθίσει, διότι είτε οι ταξιανθίες στέγνωσαν πριν ανοίξει το άνθος, είτε στέγνωσαν όταν άνοιξαν, είτε τα άνθη ήταν κυρίως αρσενικά άνθη που δεν έφεραν θηλυκά όργανα ή πιθανή καρπόδεση. Όταν έφτασε ο Μάιος, οι καιρικές προοπτικές άλλαξαν, και οι θερμοκρασίες έπεσαν και υπήρξαν γενικές βροχές, ιδιαίτερα κατά τα νοτιοανατολικά, μια κατάσταση που συνεχίζεται μέχρι τα μέσα Ιουνίου. Οι βροχές αυτές ελάχιστα μπόρεσαν να ωφελήσουν τις περιοχές με πρώιμη ανθοφορία. Σε περιοχές όπου η ανθοφορία συνέπεσε με την έναρξη της βροχής, δεν υπήρξε αξιοσημείωτο όφελος, καθώς τα ανθοφόρα όργανα είχαν ήδη προμορφωθεί και η βροχή δεν μπορούσε να το επηρεάσει. Στις όψιμες περιοχές του νοτιοανατολικού τμήματος, όπου η βροχή μπόρεσε να επηρεάσει την καρπόδεση, αφού το άνθος δεν ήταν ακόμη πλήρως προσχηματισμένο και με πολύ υγρό έδαφος, η ελιά εκμεταλλεύτηκε αυτό το δυναμικό, αυξάνοντας το επίπεδο γονιμότητας των ταξιανθιών της.
Δείτε το κανάλι του κ. Ναβάρο στο Youtube
https://www.youtube.com/channel/UCOXlpi3Lo1Qk91V4Orfw7sA
Σε σχέση με πέρσι δηλαδή, εκτιμάτε ότι θα έχετε στην Ισπανία, ακόμα πιο μικρή παραγωγή ελαιολάδου;
Επί του παρόντος, από τα μέσα Ιουνίου 2023, η πιθανή συγκομιδή είναι αρκετά χαμηλή, ακόμη χειρότερη από πέρυσι. Οι βροχές του Μαΐου και του Ιουνίου έφτασαν αργά στους περισσότερους ελαιώνες. Θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε μια παραγωγή μεταξύ 1 – 0,5 εκατομμυρίου τόνων, η οποία θα διαμορφωθεί σταδιακά από τώρα μέχρι το τέλος του φθινοπώρου, ανάλογα με τις θερμοκρασίες, τους εχθρούς και τις βροχοπτώσεις.
Πείτε μας λίγο ανά περιοχή πώς είναι η κατάσταση…
Στην Εξτρεμαδούρα η συγκομιδή είναι μέτρια, καθώς ο Δεκέμβριος ήταν κάπως πιο βροχερός από ό,τι σε άλλες περιοχές και η ελιά άνθισε σε καλύτερη κατάσταση. Στην Ανδαλουσία, στις πρώιμες και μεσαίες ζώνες η συγκομιδή είναι χαμηλή, ενώ είναι καλύτερη στα ανατολικά ορεινά. Το κέντρο της Ανδαλουσίας, με επικεφαλής την ύπαιθρο Jaén, συνεισφέρει το μεγαλύτερο μέρος της εθνικής παραγωγής, οπότε αν οι περιοχές αυτές αποτύχουν, η εθνική συγκομιδή είναι χαμηλή. Στην Καστίλλη λα Μάντσα η κατάσταση είναι παρόμοια με εκείνη της Ανδαλουσίας, με ελαφρώς υψηλότερη συγκομιδή στις ανατολικότερες περιοχές. Στη Μούρθια η συγκομιδή είναι γενικά χαμηλή, καθώς οι ελαιώνες είναι κυρίως πρώιμοι και οι βροχές ήρθαν αργά. Στην κοινότητα της Βαλένθια, η καρπόδεση έχει γενικά ωφεληθεί από τις βροχές, αλλά εμφανίζονται πολλά προβλήματα και είναι προβλέψιμο ότι σύντομα θα εμφανιστούν προβλήματα με τη μύγα. Στις αρχές του φθινοπώρου, ανάλογα με τις βροχές, η χωρητικότητα θα μπορούσε να μειωθεί σχεδόν εντελώς.
