Περίληψη της απόφασης 725/2023 του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Ως βλάστηση που προσδίδει στην καλυπτόμενη από αυτήν έκταση δασικό χαρακτήρα νοείται η αποτελούμενη από άγρια ξυλώδη φυτά με τα χαρακτηριστικά του δέντρου ή του θάμνου. Ο κανόνας αυτός δεν ισχύει μόνον ως προς τις εκτάσεις αυτές, που συνιστούν την αραιότερη μορφή δασοβιοκοινότητας και ως προς τις οποίες η σχετική διευκρίνιση κρίθηκε απαραίτητη από τον συντακτικό νομοθέτη, αλλά ισχύει κατά μείζονα λόγο και ως προς τα δάση, που συνιστούν το κατ’ εξοχήν δασογενές φυσικό περιβάλλον και ως προς τα οποία η σχετική διευκρίνιση θα ήταν περιττή. Επομένως, τυχόν, άλλης μορφής άγρια βλάστηση, έστω και ξυλώδης, η οποία, όμως, δεν αποτελείται από δέντρα και θάμνους, δεν εμπίπτει στη συνταγματική έννοια του δάσους και της δασικής έκτασης, χωρίς, βεβαίως, να κωλύεται ο κοινός νομοθέτης να υπαγάγει εκτάσεις που καλύπτονται από άλλου χαρακτήρα βλάστηση, όπως η φρυγανώδης, πλήρως ή μερικώς και υπό τις προϋποθέσεις που κρίνει ο ίδιος πρόσφορες, στη δασική νομοθεσία.
Οι ισχύουσες διατάξεις εκκινούν από την παραδοχή ότι η φρυγανώδης βλάστηση, όπως αυτή οριοθετείται εννοιολογικώς από την επιστήμη, δεν συγκροτεί δασικό οικοσύστημα, διότι δεν αποτελεί βλάστηση δασικού χαρακτήρα, χωρίς να διακρίνουν, κατά την έννοιά τους, μεταξύ φρυγάνων με ξυλώδη κορμό ή μη, εφόσον, πάντως, ο ξυλώδης κορμός τους, αν υπάρχει, δεν έχει τα χαρακτηριστικά που θα προσέδιδαν στα εν λόγω φυτά το χαρακτήρα θάμνου ή δέντρου.
Ο χαρακτήρας, τέλος, των φρυγάνων ως μη δασικών φυτών, αλλά φυτών που προσιδιάζουν σε χορτολιβαδικές εκτάσεις, ουδέποτε αμφισβητήθηκε από τη διαμορφωθείσα νομολογία επί των εν λόγω αρχικών διατάξεων του ν. 998/1979? σε συνδυασμό με το άρθρο 74 του ίδιου νόμου -περί χορτολιβαδικών εκτάσεων -, η οποία, δεχόταν παγίως ότι “… υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και τα εντός ή υπεράνω δασών και δασικών εκτάσεων ορεινά χορτολιβαδικά εδάφη, που δεν έχουν ξυλώδη (υψηλή ή θαμνώδη), αλλά ποώδη ή φρυγανώδη βλάστηση και, συνεπώς, δεν συνιστούν δάση ή δασικές εκτάσεις, κατά την έννοια των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 3 του ν. 998/1979…». Ως “άγρια ξυλώδης βλάστηση”, που αποτελεί προσδιοριστικό στοιχείο του δασικού οικοσυστήματος, νοείται, και κατά το π.δ. 32/2016, η υψηλή (δενδρώδης) ή θαμνώδης βλάστηση, το διάταγμα, δηλαδή, αυτό απηχεί τον νομοθετικό, αλλά και συνταγματικό κανόνα, από τον οποίο δεν θα μπορούσε, ούτως ή άλλως, να αποστεί. Ενόψει τούτων ο προσδιορισμός “μη ξυλώδης”, τιθέμενος εντός παρενθέσεως ως εννοιολογικό στοιχείο της φρυγανώδους βλάστησης, από την οποία καλύπτονται οι χορτολιβαδικές εκτάσεις κατά το άρθρο 5 παρ. ι του ίδιου π. δ. 32/2016, δεν μπορεί να έχει την έννοια ότι τυχόν νοητή φρυγανώδης βλάστηση με ξυλώδη κορμό έχει δασικό χαρακτήρα, αφού τον χαρακτήρα αυτόν έχουν μόνον όσα άγρια ξυλώδη φυτά αποτελούν δέντρα ή θάμνους, στους οποίους, σύμφωνα με τη ως άνω νομοθεσία, δεν συμπεριλαμβάνονται τα φρύγανα.
Η πρώτη προσβαλλόμενη πράξη, με την οποία γίνεται αποδεκτή γνωμοδότηση του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών, στερείται εκτελεστού χαρακτήρα, δεδομένου ότι περιορίζεται στην αποδοχή και μόνον της γνωμοδότησης και, μάλιστα, αντίθετες με το νόμο και το Σύνταγμα, όπως αβασίμως προβάλλεται. Πράγματι, το περιεχόμενο της γνωμοδότησης του ΤΣΔ, που έγινε αποδεκτή, επαναλαμβάνει τον κανόνα που απορρέει από την εν γένει δασική νομοθεσία, κατά τον οποίο μόνη βλάστηση που προσδίδει δασικό χαρακτήρα στην καλυπτόμενη από αυτήν έκταση είναι η άγρια ξυλώδης βλάστηση που είναι είτε δενδρώδης (υψηλή) είτε θαμνώδης, η δε φρυγανώδης βλάστηση, ακόμη και αν θεωρηθεί ότι ενδέχεται, κατά τα πορίσματα της οικείας επιστήμης, να καθίσταται, υπό μία έννοια, ξυλώδης, δεν προσδίδει στην έκταση που καλύπτει δασικό, αλλά χορτολιβαδικό χαρακτήρα, είναι δε άλλο το ζήτημα της υπαγωγής και της έκτασης αυτής, αν και χορτολιβαδικής, στη δασική νομοθεσία, εφόσον συντρέχουν οι τασσόμενες από το νόμο πραγματικές προϋποθέσεις. Υπό τα δεδομένα αυτά, η υπό κρίση αίτηση, κατά το μέρος που στρέφεται κατά της πρώτης προσβαλλόμενης πράξης, πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη. Περαιτέρω, η δεύτερη προσβαλλόμενη πράξη, με την οποία παρέχονται προς τις Γενικές Διευθύνσεις Δασών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και την ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ οδηγίες εφαρμογής σε σχέση με την ανωτέρω γνωμοδότηση του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών, αποδίδοντας και αυτή την έννοια του νόμου, αποτελεί απλή εγκύκλιο και έγγραφο ενημερωτικού χαρακτήρα και, ως εκ τούτου, δεν έχει εκτελεστό χαρακτήρα. Κατά συνέπεια, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη και κατά το μέρος που στρέφεται κατά της πράξης αυτής.
Πρόεδρος: Π. Καρλή
Εισηγητής: Χρ. Ντουχάνης
Πηγή: nomosphysis.org.gr
